احمد کارخانه - عبور از جاده‌های پر پیچ و خم از سرزمین زاگرس‌نشینان تا رسیدن به دریای آزاد جنوب و ایرانیان خونگرم خوزستان خاطرات را زنده می‌کند و این طی مسیر با حداقل سرعت در کنار دره‌های عمیق هیچگاه از ذهن پاک نمی‌شود. البته تلفات رانندگی این جاده نیز فراموش‌نشدنی است. نخبگان دانش‌آموز و دانشجو، مسافران اتوبوس، کاروان راهیان نور و دیگر مسافران، اما این موارد می‌خواهد در خاطرات باقی بماند و تکرار نشود. احداث آزادراه خرم‌آباد - پل زال تلاشی از طرف وزارت راه‌وترابری برای رفع مشکلات تردد در این مسیر بود.

این آزادراه هم اکنون احداث شده است و تا چند روز دیگر به بهره‌برداری می‌رسد. آزادراه خرم‌آباد - پل زال قسمتی از محور سراسری تهران - بندر امام (ره) است و در فاصله ۵۰۰ کیلومتری جنوب غربی تهران واقع شده است.

فاصله تهران تا بندر امام (ره) در حدود ۹۷۰ کیلومتر متشکل از ۸۰۵ کیلومتر آزادراه و بزرگراه ساخته شده یا در حال ساخت است که راه دو خطه باقیمانده این محور همان قطعه خرم‌آباد - پل زال به طول حدود ۱۶۵ کیلومتر است که با ساخت این قطعه طول آن به ۱۰۵ کیلومتر کاهش خواهد یافت. این امر تاثیر فراوانی در بهره‌برداری از ظرفیت کامل بندر امام (ره) که یکی از بزرگ‌ترین بنادر ایران در شمال خلیج فارس است، خواهد داشت.

با تکمیل محور بندر امام (ره) تهران - تبریز - بازرگان کوتاه‌ترین مسیر زمینی بین خلیج‌فارس و دریای مازندران، کوتاه‌ترین مسیر زمینی بین بندر امام (ره) و کشورهای سواحل غربی و شرقی دریای مازندران و ترکیه ایجاد می‌شود. این آزادراه به‌طول ۱۰۴ کیلومتر از ۲۰ کیلومتری خرم‌آباد آغاز و فاصله انتهای قطعه از شهر اندیمشک واقع در خوزستان نیز حدود ۶۰ کیلومتر است و پیش‌بینی شده با احداث این آزادراه زمان سفر در این مسیر کمتر از نصف کاهش یابد. این آزادراه با مشارکت ۵۰ درصدی بخش خصوصی ساخته می‌شود که قرار است این سرمایه‌گذاری طی حدود ۲۴ سال از زمان آغاز بهره‌برداری از محل درآمد حاصل از آن مستهلک خواهد شد. ارتفاع آزادراه از سطح دریا در نقطه صفر حدود ۱۲۰۰ متر، ‌در نقطه اوج در کیلومتر ۲۱ حدود ۱۷۵۶ و در انتهای مسیر حدود ۳۳۰ متر است. سرعت متوسط طرح این آزادراه ۹۰ کیلومتر در ساعت، ‌تعداد پل‌ها ۱۴ پل بزرگ و ۲۲۰ پل کوچک است.

این آزادراه دارای دوباند رفت و دو باند برگشت و ۲۸ تونل در مسیرهای رفت و برگشت است. همچنین طول تونل‌های آزادراه ۲۴ هزار و ۹۹۲ متر در مسیر رفت و برگشت است که یکی از تونل‌ها در مسیر برگشت به طول ۵/۷ کیلومتر و ۳ بانده است. کوهستانی بودن مسیر، نبود دسترسی و اختلاف ارتفاع ۱۴۰۰ متری ابتدا و انتهای آزادراه از مهم‌ترین مشکلات اجرایی این طرح است.

افزایش ایمنی

با توجه به تردد ۴۷ هزار وسیله نقلیه از مسیر فعلی خرم‌آباد-خوزستان ساخت این آزادراه تاثیر بسزایی در افزایش ایمنی مسیر خواهد داشت.

با توجه به عبور جاده خرم‌آباد - پل دختر- پل زال (جاده موجود) از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم و وجود نقاط پر حادثه فراوان در طول این محور، احداث آزادراه خرم‌آباد - پل زال نقش مهمی در کاهش تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن خواهد داشت؛ چرا که این آزادراه با مشخصات استاندارد و به صورت باندهای رفت و برگشت جدا از هم طراحی شده و احتمال وقوع سوانح رانندگی در آن به حداقل خواهد رسید. ۱- حذف کامل تصادفات رخ به رخ و کاهش بیش از ۳۵ درصد تصادفات منجر به فوت در محور خرم‌آباد - پل زال خواهد شد. ۲- کاهش حدود ۲۰ درصدی تصادفات ناشی از واژگونی در این محور که منجر به کاهش ۱۵ درصدی تصادفات فوتی در محور جدید خرم‌آباد-پل زال نسبت به محور قدیم خواهد شد. ۳- با بهره‌برداری از محور آزادراه خرم‌آباد-پل‌زال پیش‌بینی می‌شود در حدود ۵۰ درصد از میزان تصادفات منجر به فوت کاسته شود که بر این اساس، سالانه بیش از ۳۲۴ میلیارد ریال کاهش خسارات ناشی از فوت و تبعات اقتصادی- اجتماعی آن را در پی خواهد داشت. ۴- با توجه به استانداردهای عملکردی بالاتر آزادراه نسبت به راه اصلی، سطح ایمنی بر حسب میزان تردد، ظرفیت محور ۴ برابر افزایش خواهد یافت. ۵- علاوه بر افزایش ایمنی،‌ احساس آرامش و امنیت خاطر کاربران نیز از دستاوردهای مهم بهره‌برداری از این پروژه است که بر ارزش فعالیت‌های به انجام رسیده می‌افزاید.

افزایش ظرفیت میانگین تردد روزانه واقعی وسایل نقلیه

در سال ۸۷ طبق آمار موجود در حدود ۷۷۵۰ وسیله نقلیه در روز در هر مسیر تردد داشته که این میزان با احداث این آزادراه به علت کوتاه‌شدن طول مسیر و بهبود مشخصات هندسی و افزایش باند عبوری (چهار خط حرکت)، تا سه برابر افزایش خواهد یافت. کاهش زمان سفر با احداث این آزادراه زمان سفر در این قطعه به یک سوم کاهش خواهد یافت.

با افتتاح آزادراه و تفکیک مسیر رفت و برگشت و حذف دسترسی‌های منطقه‌ای، سرعت جریان ترافیک افزایش می‌یابد، به طوری که در کل زمان سفر در مقایسه با محور قبلی حداقل ۱۰۰ دقیقه صرفه‌جویی می‌شود. صرفه‌جویی اقتصادی حاصل از این کاهش زمان سفر معادل ۹۰۰ میلیارد ریال در سال پیش‌بینی می‌گردد.

کاهش مصرف سوخت

با افتتاح آزادراه و به دنبال حذف توقف‌های غیر‌ضروری در مبادی ورودی شهرهای قرارگرفته در مسیر، عدم‌تغییرات سرعت به علت عدم‌دسترسی عابرین پیاده و ساکنین نواحی حاشیه‌ای به آزادراه و عدم‌تداخل ترافیک جریان جهت مقابل، رانندگان با اطمینان خاطر بیشتر و سرعت یکنواخت‌تر حرکت نموده و جریان ترافیک از یکنواختی بیشتر و تراکم کمتری برخوردار می‌باشد که بر مبنای محاسبات انجام‌گرفته باعث کاهش ۳۰ درصدی مصرف سوخت نسبت به محور قدیم می‌گردد.

در برآوردها صرفه‌جویی به میزان ۲۷۴ هزار لیتر بنزین در روز پیش‌بینی شده است. با در نظر گرفتن مبلغ ۴۰۰۰ ریال به ازای هر لیتر بنزین، میزان صرفه‌جویی سالانه از این محل معادل ۴۰۰ میلیارد ریال خواهد بود. کاهش آلاینده‌های زیست‌ محیطی به دنبال کاهش پیش‌بینی‌شده مصرف سوخت به میزان ۲۹۰ هزار لیتر در روز، انتشار آلاینده‌ها نیز کاهش خواهد یافت.

مقادیر کاهش به شرح زیر می‌باشند: دی‌اکسید کربن به میزان ۶۷۰ تن در روز، منواکسید کربن به میزان ۱۰۰ تن در روز، اکسیدهای نیتروژن به میزان ۸/۵ تن در روز. مجموع کاهش این آلاینده‌ها در سال معادل ۲۸۰ هزار تن می‌باشد.