نبض بازار میوه در دست دلالان
دنیای اقتصاد، زنجان، اسدالله قربان‌زاده: از ابتدای سال بازار میوه زنجان روزهای بی‌سروصدایی را سپری می‌کرد؛ اما این روزها با نزدیک شدن به شب عید احتمال افزایش قیمت انواع میوه‌های داخلی و لوکس قوت گرفته است. مسدود شدن زمینه‌های صادراتی انواع میوه‌های استان به سایر کشورها، سرما‌زدگی میوه در اغلب نقاط استان، نبود مراکز عرضه مستقیم از سوی خود کشاورزان و باغداران و کوتاه شدن دست دلالان دست به دست هم داده‌اند تا امسال بازار میوه شرایط مساعدی را سپری کند.

در چند روز گذشته با فراهم شدن زمینه‌های صادرات این محصولات به سایر کشورها در پی توافق هسته‌ای احتمال می‌رود تا عید امسال روند افزایش قیمت‌ها به اوج برسد.

تنوع اقلیم زنجان شرایط مناسبی را برای برداشت انواع میوه‌های باغی ایجاد کرده است. انار طارم، زردآلوی ماهنشان، سیب گوزل دره سلطانیه، انگور خرمدره و صایین قلعه جزو میوه‌های نام آشنای زنجان است که در بازارهای صادراتی در اشکال مختلف فرآوری و تبدیلی سهم قابل توجهی دارند. البته این محصولات سهم قابل توجهی در تامین بازار داخل استان دارند و برخی مواقع نیز در بازارهای سایر کشورها جولان می‌دهند. برای نمونه چند سال قبل سیب گوزل دره استان سهم قابل توجهی در تامین میوه حجاج داشت یا انگور خرمدره و صایین قلعه به شکل تیزابی و کشمش به ترکیه صادر می‌شود. در این بین میوه‌های این دیار کهن بنا به برخی موارد با افت و خیزهایی در بازار عرضه مواجه بوده؛ به طوری که بعد از گذر از طولانی‌ترین شب سال روز به روز روند افزایش قیمت‌ها شدت یافته است. موضوعی که رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار زنجان به آن اشاره می‌کند.

سیدمرتضی هاشمی از افزایش احتمالی قیمت میوه تا انتهای سال خبر می‌دهد و می‌گوید: به‌دلیل فراهم شدن زمینه‌های صادرات میوه از استان به سایر کشورها همچون روسیه احتمال بالا رفتن قیمت میوه وجود دارد. وی کاهش قیمت انواع میوه از ابتدای سال جاری در زنجان را یادآور می‌شود و بیان می‌کند: امسال به مراتب کاهش قیمت انواع میوه در بازار مشاهده می‌شود و یکی از دلایل آن کند شدن مسیر صادرات این محصول تولیدی به سایر کشورها بود. به گفته هاشمی در ادامه تولیدکنندگان برای فروش محصول تولیدی خود دنبال بازارهای داخل بودند و این روند تاثیر خود را بر کاهش قیمت گذاشت. هاشمی در ادامه از واردات میوه‌هایی همچون نارگیل پاکستانی، موز از کشورهای حوزه خلیج‌فارس، آناناس و لیموترش خارجی از کشورهای پاکستان و عربی خبر می‌دهد و درباره قیمت آنها در بازار میوه و تره‌بار زنجان اظهار می‌کند: متوسط قیمت موز به‌عنوان میوه وارداتی۳۶۰۰ تومان، لیموترش خارجی درجه‌یک۸ هزار تومان و نارنگی نیز۳۵۰۰تومان گزارش شده و در روزهای آینده احتمال افزایش قیمت این میوه‌ها وجود دارد.

رئیس اتحادیه میوه‌فروشان زنجان درباره افزایش قیمت تره‌بار و سبزی‌ها نیز می‌گوید: هر چند قیمت گوجه فرنگی به هر کیلوگرم ۱۰۰۰ تومان رسید؛ اما این روزها به‌دلیل سرما و یخبندان این محصول از سایر استان‌ها به بازار میوه و تره‌بار زنجان می‌آید که قیمت متوسط آن۳۰۰۰ تومان است. قیمت پیاز نیز در ۲۰ روز گذشته روند صعودی به خود گرفت و اکنون در بازار۲۵۰۰ تومان قیمت دارد. وی ادامه می‌دهد: در بازار میوه و تره‌بار زنجان پرتقال به‌عنوان میوه فصل۲۵۰۰ تا۳۰۰۰ تومان قیمت دارد و قیمت پرتقال خارجی تامسون نیز۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تومان گزارش شده است. لیموترش وارداتی از استان فارس نیز۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان قیمت دارد و لیموترش درجه ۲ نیز۲۵۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده است. هاشمی با بیان اینکه برخی دستفروشان برای عرضه میوه با مناسب‌ترین قیمت میوه درجه ۲ به فروش می‌رسانند، می‌افزاید: این قبیل فروشندگان دنبال محصولی هستند که در بازار با قیمت مناسب به فروش برسد.


افت و خیز

یکی از دستفروشان شهر درباره قیمت میوه از ابتدای سال می‌گوید: قیمت میوه نسبت به چند سال گذشته در تابستان مناسب بود که موجب شد عموم مردم به خرید میوه رغبت نشان دهند اما این روزها بار دیگر قیمت میوه افزایش داشته است. حسین رضایی درباره دلایل کاهش قیمت میوه بیان می‌کند: سرمازدگی انواع میوه در بهار سال جاری و مسدود شدن مسیر صادرات میوه دست به دست هم داد تا دلالان و باغداران فروش با قیمت پایین را در برنامه قرار دهند. به گفته وی، بازار برخی میوه‌های گران است، اما طبقات پایین‌دست جامعه به‌دلیل بار مشکلات مالی به خرید میوه درجه2 تمایل دارند. «دنیای اقتصاد» برای رصد قیمت انواع میوه به سراغ شهروندان زنجانی می‌رود و آنها از روند اوج‌گیری قیمت‌ها به شکل تصاعدی خبر می‌دهند. یکی از شهروندان در این باره می‌گوید: از نیمه دوم بهمن قیمت انواع میوه‌های لوکس به شکل فزاینده‌ای بالا رفته و باید مسوولان بر این موضوع بیشتر نظارت کنند. وی می‌گوید: انتظار داریم مسوولان با راه‌اندازی مراکز عرضه همچون سال‌های گذشته زمینه را برای تعدیل قیمت‌ها در برنامه داشته باشند.

نقش دلالان

مدیر تنظیم بازار و نهاده‌های کشاورزی اداره جهاد کشاورزی استان درباره نقش واسطه در افزایش قیمت میوه در بازار زنجان می‌گوید: واسطه‌ها اعم از تعاونی‌ها، تشکل‌ها و عاملان توزیع حلقه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده را شکل می‌دهند و نباید نقش آنها را در قیمت‌ها نادیده گرفت. عبدالله جعفری نقش دلالان را در نوسان قیمت انواع میوه مهم می‌داند و می‌افزاید: برای تعدیل قیمت انواع میوه در زنجان اگر اتحادیه‌ها و نهادهای صنفی محصولات را از مبادی تولیدی خریداری کنند بر ثبات و کاهش قیمت اثرگذار خواهد بود.

وی خرید میوه از واسطه‌ها و تولیدکنندگان بومی را در کوتاه شدن حلقه واسطه‌ها مهم می‌داند و اعلام می‌کند: با وجود تاثیر واسطه‌ها در کاهش و مدیریت قیمت محصولاتی که با قیمت نازل از کشاورز خریداری شده، اما افزایش تعداد واسطه‌ها و رسیدن به سود بیشتر در افزایش قیمت انواع میوه مهم است؛ برای نمونه سیب‌زمینی خریداری شده از کشاورز کیلویی 400 تومان با طی فرآیند طولانی دلالی به قیمت 1200 تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد و این حکایت از سود زیاد دلالان دارد. جعفری بیان می‌کند: این طولانی شدن حلقه تولیدکننده تا مصرف کننده نقش مخرب را نشان می‌دهد و باید تجاری که واسطه‌گری می‌کنند، با لینک مبادی مصرف‌کننده در ارتباط مستقیم باشند.

مدیر تنظیم بازار و نهاده‌های کشاورزی اداره جهاد کشاورزی استان درباره راه‌اندازی بورس فروش محصولات کشاورزی در نقاط مختلف شهر نیز می‌افزاید: ایجاد مراکز عرضه محصولات کشاورزی و مراکز عرضه مستقیم با هدف در دسترس بودن انواع میوه و تنوع خرید مصرف‌کنندگان با همکاری شهرداری زنجان با جهاد کشاورزی استان انجام می‌گیرد. وی با بیان اینکه پیشنهاد راه‌اندازی این مراکز در جلسه ستاد تنظیم بازار با حضور استاندار مطرح و با رای اعضا تصویب شد، اظهار می‌کند: غرفه‌های این مراکز با واگذاری به تولیدکنندگان در قالب بورس کالای غیررسمی با رقابت منطقی عموم شهروندان ایجاد می‌شود تا میوه و سایر محصولات خود را با سلیقه خود انتخاب و خریداری کنند.


نبود بازاریابی

یکی از باغداران نام آشنای شهر طارم با انتقاد از بی‌تفاوتی به زحمات کشاورزان می‌گوید: با وجود صرف زمان و تلاش شبانه‌روزی به‌دلیل نبود بازاریابی مناسب نمی‌توانیم به سود قابل قبول از محصولات تولیدی دست پیدا کنیم. حجت‌الله شعبانی می‌افزاید: دلالان در رسیدن به سود بیشتر محصولات تولیدی کشاورزان منطقه را با نازل‌ترین قیمت خریداری می‌کنند و ما نیز این محصولات خود را در بازار میوه و تره‌بار شهر به واسطه‌ها می‌فروشیم. وی خسارت‌های ناشی از سرمازدگی را در سال جاری یادآور می‌شود و ادامه می‌دهد: این رویداد غیرمترقبه خسارات جبران‌ناپذیری را برجای گذاشت؛ به طوری که ۴۰ درصد باغ‌های زیتون سرمازده شد و سایر محصولات نیز به میزان قابل‌توجهی اسیر سرما شدند. شعبانی با بیان اینکه امسال سال خوش‌یمنی برای برداشت محصول انار طارم بود، ادامه می‌دهد: به‌دلیل بالا رفتن حجم تولیدی و باردهی بالای انار، این محصول کیلویی ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان از کشاورزان و باغداران منطقه خریداری شد.

وی درباره افت قیمت خرید زیتون از کشاورزان منطقه در سال جاری اعلام می‌کند: زیتون سبز از کشاورزان و زیتون‌کاران طارمی کیلویی۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ هزار تومان خریداری می‌شد که در بازار با اضافه کردن فرآوری‌ها ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان قیمت داشت. این باغدار طارمی در شرایطی از مقرون به صرفه بودن قیمت زیتون در سال جاری برای زیتون‌کاران طارمی خبر می‌دهد که گوجه فرنگی کیلویی۶۰ تومان از کشاورزان خریداری شد. شعبانی در این باره بیان می‌کند: با این قیمت حتی توان پرداخت حقوق کارگران و خرید جعبه برای محصولات را نداشتیم و کلا سال خوبی در فروش گوجه فرنگی نبود. به گفته وی در بازار فروش میوه و تره‌بار طارم دلالان جولان می‌دهند و در مجموع کشاورزان طارمی از رسیدن به سود بیشتر عاجز مانده‌اند. باغدار طارمی انتظار دارد مسوولان استانی برای تامین رفاه حال کشاورزان تدابیری بیندیشند.