شوخی با فرش ممنوع - ۱ اسفند ۸۶
مریم خباز
شاید تهرانی‌هایی که نیم قرن پیش جایی در حوالی ناصرخسرو و توپخانه آن روز ساکن بوده‌اند، هنوز زنده باشند؛ آنهایی که به احتمال زیاد صدای جیرجیر چرخ‌های گاری دستی جوانی از روستای کم‌سرخ شهر بابک وقت و بی‌وقت خواب از دیده‌هایشان زدوده و آواز «فرش می‌شوییم‌اش» گوش‌هایشان را تیز کرده است.

وقتی «محسنی» کوله‌بار آرزوهایش را جمع کرد و نشستن همای سعادت بر دوشش را زیر آسمان تهران در ذهن مرور کرد، شاید تصور هم نمی‌کرد که تا مدت‌ها شغل او و فرزندانش چیزی باشد به نام «قالیشویی»، اما بود. او اولین نفری بود که قافله کم‌سرخی‌ها را به تهران روانه کرد تا همان کاری را بکنند که محسنی می‌کرد؛ اما حالا سال‌ها است که از آن روزها می‌گذرد و اتفاقات تازه‌ای افتاده است.
ساکنان تهران شاید دیگر سال‌ها از وداعشان با «چشمه‌علی» گذشته باشد؛ چشمه‌ای جوشان که هم تفرجگاه مردمان شهر بوده و هم مکانی برای شستن فرش‌ها. امروز دیگر در منتهی‌الیه‌های کشور هم جای پای قالیشوهایی که شغلشان شستن فرش‌های مردم است، پیدا است؛ اما اگر شهرنشین، آن هم از نوع کلانشهرش باشی نیازت به قالیشوهای حرفه‌ای بیشتر است؛ چرا که دیگر آپارتمان‌های قوطی‌ کبریتی شهر مجالی برای تکاندن و خیساندن و به باد دادن فرش باقی نگذاشته است. کافی است یکی دو تا
از روزنامه‌های پرتیراژ کشور را ورق بزنی تا انبوهی از اسامی قالیشویی مقابل چشم‌هایت رژه بروند.
بعضی از اسم‌های این قالیشویی‌ها هم خیلی بامزه است و البته خیلی‌هایشان هم فانتزی است. ولی سنتی و مدرن فرقی نمی‌کند، آنها درصددند تا با آخرین تکنیک‌های روانشناسی، مشتری را برای تحویل فرش‌هایش به کارخانه ترغیب کنند. بعضی‌ها کادرهای بزرگ آگهی با درج چندین خط تلفن و چند شعبه از کارخانه را راهی مناسب برای جلب مشتری دیده‌اند و برخی هم ذکر قیمت‌های بسیار پایین را روشی برای جذب نظر افراد شناخته‌اند. اما با دیدن این آگهی‌ها لطفا هل نشوید و با دقت تصمیم بگیرید؛ چرا که بعضی از صاحبان این آگهی‌ها نه فرش شور؛ بلکه کلاهبردارانی حرفه‌ای هستند. به عنوان مثال درج قمیت ۳۰۰تومان (به ازای هر متر مربع) کنار یک کادر آگهی به معنای منصف بودن قالیشویی مورد نظر نیست؛ بلکه زنگ خطری است برای کسانی که می‌خواهند به خاطر ارزان بودن قیمت شست‌وشو، فرش‌هایشان را به دست افرادی نامطمئن بسپارند. طبق استدلال یکی از کارشناسان اتحادیه قالیشویان اگر قرار باشد کارخانه قالیشویی، فرش را با قیمت ۳۰۰تومان یا کمتر بشوید این مبلغ باز هم خیلی کمتر از هزینه شست‌و‌شو، آن هم با آب خالی می‌شود. پس اگر جزو آن دسته افرادی هستید که قیمت‌های ارزان وسوسه‌تان می‌کند، دست نگه دارید و قبل از هر اقدامی برای اطلاع از مجاز بودن قالیشویی مورد نظر با اتحادیه هماهنگ شوید؛ چرا که از نظر این مرجع، افرادی که این قیمت‌ها را در روزنامه‌ها یا تراکت‌های تبلیغاتی درج می‌کنند، کاری غیرقانونی انجام داده و در بعضی مواقع با این کار قصد کلاهبرداری و دزدیدن فرش‌های مشتریان را دارند. در این میان خطری دیگر هم صاحبان فرش‌ها را تهدید می‌کند. کسانی که به واسطه قیمت‌های پایین، فرش را به کارخانه تحویل داده‌اند، پس از دریافت فرش‌شان با فاکتورهایی بلند بالا با چندین برابر قیمت مورد‌نظر و این استدلال کارخانه که فرش را اعلاشور کرده‌ایم، مواجه می‌شوند. در واقع قیمت‌های پایین ترفندی برای کشاندن جنس مشتری به کارخانه بوده؛ به طوری که پس از تحویل فرش تمام ادعاهای قبلی کارخانه نقض می‌شود. از سوی دیگر احتمال دارد در بعضی آگهی‌ها، صاحبان قالیشویی با ذکر نام دستگاه فرش‌شور یا استفاده از شامپوهای خارجی، سعی در جلب‌نظر مشتری کنند؛ اما به گفته کارشناسان اتحادیه، بهترین ماده برای شست‌و شوی فرش همان پودرهای شوینده معمولی یا پودر صابون است. البته گاهی اوقات بعضی قالیشویی‌های غیرحرفه‌ای که کارگران ماهر خود را به خاطر نارضایتی شغلی از دست داده‌اند و افرادی بی‌تجربه را جایگزین آنها کرده‌اند به جای این مواد از دوا(هیدرو و پرکلرین) استفاده می‌کنند که این دو ماده باعث پوسیدگی ریشه‌ها و بخش‌هایی از فرش (البته از نوع معمولی‌اش) می‌شود. از سوی دیگر سرنوشت بسیاری از کارخانه‌های قالیشویی نیز مبهم است؛ چرا که به گفته رییس اتحادیه قالیشویان، بیش از ۹۵درصد کار قالیشویان به علت آنکه این صنف جزو صنوف ‌آلاینده محسوب می‌شود، در حاشیه شهر فعالند که این امر هماهنگی، امنیت قالی‌های امانتی و نیز رسیدگی به شکایات مشتریان را برای اتحادیه با مشکل مواجه کرده است. در واقع از آنجایی که ۱۰۰درصد سفارش‌های دریافتی قالیشویی‌های حاشیه شهر از داخل شهر است؛ لذا زمانی که شکایتی از سوی شهروندان مطرح می‌شود، اتحادیه توان رسیدگی به آنها را ندارد. با این حال چنانچه برای قالی شما (در تهران) در هر یک از واحدهای صنفی زیر‌مجموعه اتحادیه خسارتی وارد شد، می‌توانید در تماس با اتحادیه یا شماره‌ ۱۲۴ یا شکایت کتبی به نشانی خیابان پانزده خرداد، انتهای بازار بزرگ، سرای حریری، طبقه دوم اعلام کنید تا پس از تعیین میزان خسارت از سوی کارشناسان اتحادیه حقوقتان احقاق شود.