معاون سازمان خصوصی‌سازی در بخش دوم گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»
سهام عدالت تا اطلاع ثانوی آزاد نمی‌شود
علیرضا کدیور – معصومه طاهرخانی: هنوز پرونده طرح بسته نشده، پرونده مشکلات دیگر باز شده است.
عکس: مهدی حاجی‌وند
علیرضا کدیور - معصومه طاهرخانی: هنوز پرونده طرح بسته نشده، پرونده مشکلات دیگر باز شده است.
ماجرا به ۵ سال پیش برمی‌گردد، آنجا که دولت نهم با انگیزه «افزایش ثروت خانوار» طرح «سهام عدالت» را معرفی کرد. این طرح قصد داشت ۴۲ میلیون نفر از دهک‌های پایین درآمدی جامعه را سهامدار ۵۶ شرکت بزرگ و سودده دولتی کند.
با تعریف برگه‌های یک میلیون تومانی سهام، طرح وارد فاز اجرایی شد و مقرر شد هر کدام از مشمولان، یکی از این برگه‌ها را بگیرند.
با دریافت این برگه‌ها، مشمولان طرح موظف می‌شدند تا ۱۰ سال و به ازای هر سال ۱۰۰ هزار تومان به حساب دولت واریز کنند. این قسط نقدی نبود، بلکه مقرر شده بود از محل سود سالانه پرتفوی سهام عدالت، مستهلک شود.
براساس پیش‌بینی سال ۸۵، سهامداران می‌توانستند بعد از ۱۰ سال پرداخت اقساط دولت، برگه سهام یک میلیون تومانی خود را آزاد کرده و قابل خرید و فروش کنند.
هر چند با گذشت بیش از ۵ سال، هنوز فرآیند شناسایی مشمولان دریافت این سهام تمام نشده، اما مجریان امیدوارند سال آینده بتوانند پرونده این طرح را مختومه اعلام کنند. تا امروز ۳۸ میلیون نفر برگه‌های یک میلیون تومانی سهام عدالت را در دست دارند و به انتظار سودهای سالانه پرتفوی ۴۲ میلیارد دلاری خود نشسته‌اند.
بخش دوم گفت‌و‌گوی اختصاصی «دنیای اقتصاد» با «سیدمهدی عقدایی»، معاون سازمان خصوصی‌سازی به کندوکاوی در طرح سهام عدالت اختصاص یافته است. بخش دوم و پایانی این گفت‌و‌گو در ادامه می‌آید:
***
طی ماه‌های اخیر انتقال پرتفوی ۲۰ هزار میلیارد تومانی سهام عدالت به ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت انجام شده است. آیا این انتقال پرتفوی برای مابقی پرتفوی که بیشتر هم شامل شرکت‌های غیربورسی است، اجرایی شده است؟
ما تمام ۵۶ شرکت حاضر در پرتفوی سهام عدالت را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی انتقال داده‌ایم.
ولی این انتقال برای غیربورسی‌ها کامل انجام نشده است.
فقط سهام پالایشگاه‌ها منتقل نشده که آن هم به دلیل جابه‌جایی‌هایی است که در فهرست شرکت‌های مشمول واگذاری وزارت نفت در حال انجام است. آخرین آمار ما نشان می‌دهد که ۱۰۰ درصد پرتفوی بورسی و ۹۰ درصد پرتفوی غیربورسی به ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی رسیده است.
در کنار انتقال مالکیت، آیا انتقال مدیریت هم صورت گرفته است؟
در این مرحله ما مجری انتقال مالکیت هستیم و انتقال مدیریت چیزی است که خود استان‌ها باید به دست بیاورند.
چگونه؟
مثلا همین راه‌اندازی کانون ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت بهترین گزینه برای در اختیار گرفتن مدیریت سهام عدالت در شرکت‌های سرمایه‌پذیر است.
اما براساس مصوبه ۲۵ آبان امسال، دولت به صراحت می‌گوید که مدیریت سهام عدالت تا زمان پرداخت کامل اقساط باید در اختیار شرکت‌های مادر تخصصی دولتی بماند. با این شرایط لطفا توضیح دهید کانون چگونه قرار است مدیریت سهام عدالت را در دولت بگیرد؟
البته تاریخ این مصوبه مربوط به قبل از ثبت رسمی کانون است.
اما ثبت رسمی کانون مربوط به تاریخ ۱۰ آبان‌ماه امسال است، در حالی که مصوبه دولت ۲۵ آبان امسال و ۱۵ روز بعد از ثبت رسمی کانون صورت گرفته است.
به هر حال کانون باید تجربه کسب کند و جا بیفتد تا دولت بتواند اعتماد کند.
قانون اصل ۴۴ تکلیف همه را روشن کرده و به صراحت از انتقال توامان مدیریت و مالکیت پرتفوی «عدالت» به مشمولان سهام عدالت سخن گفته است. به نظر شما مصوبه آبان‌ماه دولت یک عمل فراقانونی نیست؟
من نباید در این مورد نظر دهم، ولی اگر کانون با قدرت وارد شود، ممکن است دولت در مصوبه خود تجدیدنظر کند.
این خوش‌بینی شما نمی‌تواند چندان پایدار باشد؛ چراکه آبان‌ماه سال گذشته هم مصوبه مشابهی برای کنترل مدیریت سهام عدالت از سوی دولت صادر شد که با مهر «باطل شد» از سوی «هیات تطبیق مقررات» روبه‌رو شد، اما دولت نه تنها لغو مصوبه را به زیرمجموعه‌های خود ابلاغ نکرد، بلکه مصوبه دومی را در آبان امسال صادر کرد. با این توصیف بهتر نیست این گونه نتیجه بگیریم که دولت نمی‌خواهد مدیریت سهام عدالت را واگذار کند؟
ما مجری اصل ۴۴ هستیم و اظهارنظر در مورد قانونگذاری و سیاستگذاری در حوزه وظایف ما قرار ندارد.
قانون اصل ۴۴، ۱۰ سال زمان را برای آزادسازی کامل برگه‌های سهام عدالت در نظر گرفته. این آزادسازی قرار است چگونه انجام شود؟ آیا مکانیزم خاصی برای آن تعریف کرده‌اید؟
هنوز در این مورد تصمیم‌گیری نشده است.
طرح واگذاری سهام به مشمولان سهام عدالت از سال ۸۵ شروع شده و تاکنون هم ۵۰۰ میلیارد تومان قسط دولت پرداخت شده است. آیا این زمان برای تصمیم‌گیری در خصوص نحوه آزادسازی کافی نیست؟
تعریف مکانیزم برای آزادسازی سخت نیست، فقط مساله این است که قانون حداقل تا ۵ سال دیگر به ما وقت داده تا سازوکاری را برای آزادسازی سهام عدالت مشخص کنیم.
آیا این بی‌علاقگی سازمان خصوصی‌سازی به تعریف مکانیزم آزادسازی به مصوبه ۲۵ آبان امسال دولت نیز مربوط می‌شود؟
حتی اگر همین امروز هم مکانیزمی برای آزادسازی تعریف کنیم، نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم.
اگر این طور است، پس چرا در قراردادهای فروشی که با ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی امضا کرده‌اید، بندی را از بابت میزان بخشودگی دهک‌های اول و دوم و رقمی که باید از بابت آن آزاد شود، قرار داده‌اید؟ اگر قرار نیست سهمی آزاد شود، چرا چنین بندی در قرارداد فروش آمده؟
مشخص شدن میزان بخشودگی به معنای آزادسازی بلافاصله آن نیست، بلکه منظور ما این است که بعد از پایان پرداخت کامل اقساط، این بخش را آزاد می‌کنیم.
اگر چنین است، چرا شما در پاسخ به مکاتبات برخی سرمایه‌گذاری‌های استانی قول آزادسازی زودهنگام را به آنها داده‌اید؟
ما چنین پاسخی نداده‌ایم.
ولی مستندات این نامه وجود دارد.
من در جریان نیستم.
شما معتقدید که تعریف سازوکاری برای نحوه آزادسازی ۵۶ شرکتی که در پرتفوی سهام عدالت هستند، آسان است. شما قرار است چگونه به ازای پرداخت اقساط، آزادسازی سهام را انجام دهید؟
این مساله می‌تواند چند راه داشته باشد. می‌توانیم اول سهام شرکت‌های بورسی را آزاد کنیم، یا اینکه می‌توانیم اول غیر بورسی‌ها را آزاد کنیم و شاید هم این کار را ترکیبی انجام دهیم.
پس در عین سادگی کار، هنوز برنامه‌ای برای این کار ندارید.
این طور نیست، ما می‌توانیم در دو ساعت تمام راه‌ها را برای آزادسازی برگه‌های سهام عدالت مشخص کنیم.
ولی روش‌هایی که شما از آنها سخن می‌گویید، بیشتر سلیقه‌ای هستند تا کارشناسی.
به هر حال گزینه‌های پیش روی ما هستند.
اگر بعد از پایان مهلت اقساط ۱۰ ساله، استانی از شما درخواست کرد که مثلا اول سهام «بانک صادرات» پرتفوی من را آزاد کنید، آیا شما این کار را می‌کنید؟
قابل بررسی است.
آیا برای تورم ناشی از آزادسازی سهام شرکت‌های حاضر و پرتفوی سهام عدالت هم فکری کرده‌اید؟
خیلی زود است بخواهیم در مورد این مسائل حرف بزنیم.
به هر حال این مساله را قبول دارید که افزایش حجم عرضه، می‌تواند باعث افت قیمت سهام و جو منفی در بازار سرمایه شود؟
قرار نیست به محض آزاد شدن برگه‌های سهام، سهامداران سهام عدالت سهامشان را بفروشند که تورم و جو منفی به وجود بیاید.
اما سهامداران سهام عدالت دهک‌های پایین درآمدی جامعه هستند که حتی حاضر شده‌اند در ازای دریافت پول نقد، برگه‌های سهام یک میلیون تومانی‌شان را حتی تا یک سوم قیمت نیز بفروشند. فکر نمی‌کنید نگاه درآمدی مشمولان به برگه‌های سهام عدالت نوعی هشدار است؟
ما معتقدیم برگه‌های سهام عدالت آن قدر ارزنده هست که باعث شود این مسائل پیش نیاید.
فکر می‌کنید چند درصد از سهامداران سهام عدالت گفته شما را در مورد ارزندگی برگه‌های یک میلیون تومانی سهام عدالت قبول دارند؟
من آماری ندارم، ولی وضعیت بازدهی این پرتفوی، خود گویا است.
شما در برگه‌های سهامداری که به سهامداران عدالت داده‌اید، هیچ اشاره‌ای به پرتفوی، تعداد شرکت‌ها، سهم آنها از پرتفوی، ارزندگی و سایر موارد نکرده‌اید. پس چطور می‌توانید توقع داشته باشید که ۴۲ میلیون سهامدار احتمالی سهام عدالت، ارزندگی برگه‌های خود را باور داشته باشند. ضمن اینکه هیچ آموزش مستقیم و غیرمستقیم هم برای آنها در نظر نگرفته‌اید.
به هر حال این مساله نیاز به بررسی و دقت دارد.
شما در گفت‌و‌گویی با رسانه‌ها، از اضافه شدن دهک هفتم به طرح سهام عدالت سخن گفته‌اید. چه کسانی قرار است دهک هفتمی باشند؟
البته این مساله تنها در حد پیشنهاد است. ما منتظر روشن شدن یک موضوع هستیم و آن اینکه آیا نیاز به اضافه کردن یک دهک دیگر داریم یا نه؟
و این موضوع چیست؟
برای ما مشخص نیست که مبنای دهک‌بندی مشمولان طرح سهام عدالت از چه سالی است؟ از سال ۸۵، سال شروع طرح یا امسال که می‌خواهیم پرونده شناسایی مشمولان را ببندیم.
و چه مرجعی قرار است این مبنا را مشخص کند؟
شاید شورای‌عالی اصل ۴۴ و شاید نیاز به تفسیر مجلس باشد.
شما گفتید که می‌خواهید پرونده شناسایی مشمولان طرح سهام عدالت را امسال ببینید. چقدر به این زمان‌بندی مطمئن هستید.
ما الان ۳۸ میلیون سهامدار قطعی داریم و ۴۳ میلیون دعوت‌نامه هم فرستاده‌ایم. با اتمام مراحل شناسایی کارگران و جامانده‌ها، اگر امسال هم نشود، قطعا تا بهار سال بعد این کار را انجام می‌دهیم.
جدای از ۵۰۰ میلیارد تومانی که تا به حال به عنوان قسط دولت از محل سود سهام عدالت پرداخته شده، آیا رقم جدیدی برای امسال محقق شده یا خیر؟
برآورد ما این است که کل قسط دولت برای امسال پرداخت می‌شود.
رقم قسط امسال دولت چقدر است؟
ما ۲۰ هزار میلیارد تومان پرتفوی منتقل کرده‌ایم و ۱۰ درصد آن می‌شود دو هزار میلیارد تومان.
پس قسط ۱۷ هزار میلیارد تومان پرتفوی غیربورسی چه می‌شود؟
غیربورسی‌ها را تا زمان کامل شدن مرحله انتقال پرتفوی محاسبه نمی‌کنیم.
پس با این حساب، سهامداران سهام عدالت نمی‌توانند منتظر سود برای سال‌مالی ۸۹ باشند.
هنوز که سال‌مالی شرکت‌ها تمام نشده.
ولی بیشتر شرکت‌های بورسی که سهام عدالت در آنها سهام دارد، افزایش سرمایه‌های سنگینی در پیش روی دارند که خود این مساله باعث می‌شود تقسیم درصد بالای سود را در برنامه خود نداشته باشند.
به هر حال باید منتظر زمان برگزاری مجامع این شرکت‌ها و تصمیم‌گیری در آنجا باشیم.
ارسال نظر