شماره روزنامه ۵۹۹۵
|

آرشیو اخبار : تحلیل

  • این روزها مردم و کارشناسان اقتصادی بیش از گذشته پیرامون بحران‌های اقتصادی صحبت می‌کنند. یکی در مورد اهمیت بحران ارزی و کاهش دامنه نوسان صحبت می‌کند، دیگری از بحران بانکی و مشکلات ترازنامه‌ای بانک‌ها می‌گوید و افراد دیگری نیز بنا به حوزه تخصصی خود در مورد بحران بدهی دولت، بحران تحریم‌های اقتصادی آمریکا، بحران صندوق‌های بازنشستگی و سایر بحران‌های اقتصادی صحبت می‌کنند. صحبت کردن در مورد مشکلات با وزن یکسان و حتی در بعضی موارد اهمیت دادن به مشکلات اقتصادی کوچک‌تر سبب شده است که سیاست‌گذار دچار خطای راهبردی شود و مشکل اصلی کشور را درک نکند. برای اولویت‌دهی به اهمیت هرکدام از این بحران‌ها بهتر است به‌صورت کمّی صحبت کنیم.

  • ولیعهد عربستان سعودی به‌تازگی مدعی شده که «اوپک و متحدانش ازجمله روسیه هر بشکه کاهش صادرات نفت ایران را با دو بشکه جبران کرده‌اند.» محمد بن سلمان براساس این ادعا نتیجه گرفته است که افزایش قیمت نفت ربطی به تحریم‌های ایران ندارد. این ادعا ضمن اینکه روز گذشته توسط وزیر نفت کشورمان رد و کذب خوانده شد، به وسیله بلومبرگ نیز مورد بررسی قرار گرفته ‌است. بررسی‌های این سایت خبری نشان می‌دهد که ادعای پسرسلمان چندین خطای محاسباتی دارد و در نتیجه از اساس اشتباه است.

  • دو نهاد بین‌المللی پیش‌بینی خود از رشد تجارت جهان را کاهش دادند. ارزیابی سازمان تجارت جهانی (WTO) و آنکتاد حاکی از این است که تنش‌های تجاری و شرایط سخت‌تر بازارهای اعتباری در اقتصادهای مهم، منجر به کاهش رشد تجارت در ادامه سال‌جاری میلادی و 2019 خواهد شد. در واقع تجارت جهانی به رشد خود ادامه خواهد داد، اما با سرعتی کمتر نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی. سازمان تجارت جهانی رشد حجم تجارت کالای جهان در سال 2018 را در سطح 9/ 3 درصد پیش‌بینی کرده که با کاهش بیشتر در سال 2019 به سطح 7/ 3 درصد خواهد رسید.

  • در چهل سال گذشته تورم در ایران مزمن بوده و مطابق آمار بانک مرکزی در این مدت تنها در چهار سال تورم متوسط تک‌رقمی شده است. دو سال از آن چهار سال هم 1395 و 1396 بود که پس از کنترل تورم فوق العاده بالای سال‌های 1391 و 1392 رشد متوسط سالانه قیمت‌ها به 9 و 6/ 9 درصد رسید. دو سال دیگر که ایران تورم تک رقمی را تجربه کرده است به دهه 1360 برمی‌گردد.

  • بهای نفت روز گذشته تحت‌تاثیر جواب رد اوپک در الجزایر به درخواست ترامپ برای افزایش تولیدات، بیش از 2 درصد رشد کرد و به سقف چهار ساله رسید. در این میان برخی از بزرگ‌ترین تجار نفتی پیش‌بینی کرده‌اند رشد قیمت‌ها در ماه‌های پیش‌رو ادامه خواهد داشت؛ به‌طوری‌که احتمال می‌رود بهای نفت تا پایان سال از مرز 100 دلار بر بشکه عبور کند. کارشناسان بازار نفت اعتقاد دارند، به‌دنبال نشست الجزایر، نگرانی از کمبود عرضه در بازار نفت بعد از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی ترامپ علیه ایران بیشتر شده است.

  • روزنامه نیویورک تایمز در تحلیلی از سیاست خارجی آمریکا نوشت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده مصمم است تا سیاست خارجی 70 ساله این کشور را از بین ببرد و از نو بنا سازد؛ به‌ویژه این رویکرد درخصوص کشورهای اروپایی دیده می‌شود که تا پیش از این کمتر به‌عنوان رقیب ایالات‌متحده شناخته می‌شدند. رابرت کی‌گان از متفکران محافظه‌کار آمریکایی در موسسه بروکینگز می‌نویسد: نظم دنیای لیبرال پس از 7 دهه در حال ریزش است و این فروپاشی با انتخاب دونالد ترامپ آغاز شده است.

  • بررسی گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد حدود 56 درصد از بیکاران فعلی قبلا سابقه اشتغال داشته‌ و به دلایل مختلف جبری و اختیاری مجبور به ترک کار شده‌اند. از طرفی در بین عوامل 12‌گانه علت ترک کار، عوامل جبری در قیاس با عوامل اختیاری ترک کار سهم قابل‌توجهی داشته‌اند؛ به‌طوری‌که سه علت «موقتی بودن کار»، «پایین بودن درآمد» و «اخراج یا تعدیل نیروی کار» که در زمره اصطکاک‌های سمت تقاضای بازار کار قرار می‌گیرند، درمجموع بیش از 50 درصد علل ترک کار بیکاران فعلی را توضیح می‌دهند.

  • بررسی آمارهای بانک مرکزی از سال 92 تا بهار سال 97 نشان‌دهنده پنج دوره متفاوت در مصرف بخش خصوصی بوده است. مطابق این بررسی‌ها، این پنج دوره به‌دلیل عواملی نظیر اعمال تحریم‌های ابتدای دهه 90، خوش‌بینی به مذاکرات هسته‌ای، افت قیمت نفت در سال 94، عملی شدن برجام و احتمال بازگشت تحریم‌ها رخ داده است. در نتیجه این روندها باعث شده است که تقاضای مصرفی بخش خصوصی در سه دوره کاهش و در دو دوره افزیش یابد. در آخرین دوره که به بهار سال‌جاری ختم می‌شود، رشد تقاضای بخش خصوصی منفی شده است.

  • با به سقف رسیدن ظرفیت تولید بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت از جمله عربستان و روسیه، محاسبات آمریکا برای پر کردن جای خالی نفت خام ایران اشتباه از آب درآمد. در حال حاضر عرضه اوپک یک میلیون بشکه کمتر از تقاضا برای نفت است. ظرفیت مازاد اوپک نیز پس از آغاز افزایش تولید عربستان کاهش یافته و به کمتر از 2 میلیون بشکه در روز رسیده است. در چنین شرایطی تحلیلگر بلومبرگ معتقد است اگر نفت ایران از بازار حذف شود، خطر رشد چشمگیر قیمت‌‌ها در فصل زمستان بازار را تهدید می‌کند.

  • دو کشور مشابه «یونان» و «ایرلند» همزمان در معرض بحران قرار گرفتند. «کمک مالی از اروپا» و «ریاضت اقتصادی» محور اصلاحات شد؛ اما چه اتفاقی افتاد که ایرلند بعد از 4 سال بحران را پشت‌سر گذشت و یونان در چنگال بحران گیر کرد؟ اقتصاددانان پاسخ این سوال را در فاکتور «انتظارات و اعتماد عمومی» جسته‌اند. انتظارات مثبت نسبت به فضای سیاست‌گذاری باعث شد تا ایرلندی‌ها به امید بهبود وضعیت در آینده هزینه ریاضت اقتصادی را بپذیرند؛ اما عدم‌اعتماد به تدبیر سیاست‌گذار در یونان باعث شد تا این کشور در دام بحران باقی بماند.

جستجوی پیشرفته