آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد
-
جنگ و غارت
در فاصله سال‌های 1297-1293 نیروهای روس، عثمانی و انگلیس در کردستان حضور داشتند و مرتب مشغول نبرد با هم و با طوایف کردستان بودند. در این میان، گرسنگی و قحطی که یکی از پیامدهای جنگ جهانی اول در تمام ایران بود در کردستان به واسطه حضور نیروهای روس گستره بیشتری داشت. حضور نیروهای روس ازسال 1293 در کردستان و سپس ورود دو تا سه هزار سرباز دیگر در 4 مرداد 1294 اوضاع را بدتر کرد. مردم از طلوع آفتاب برای لقمه‌ای نان می‌گشتند ولی به‌دست نمی‌آوردند. روس‌ها نیز اجازه عبور و مرور مردم روستاها را نمی‌دادند به‌ویژه اجازه نمی‌دادند آنها بار به شهر بیاورند. در نتیجه بارها را کنار شهر می‌انداختند و حمال‌ها پشته‌ای یک قران‌این بارها را به شهر می‌بردند. از سویی روس‌ها قدغن کرده بودند که یک قفیز(پیمانه) گندم، جو و... برای مردم… -
تبریز سرمشق انجمن‌های ایالتی
با صدور فرمان مشروطه ازسوی مظفرالدین شاه در 14 مرداد 1285ش و تدوین اولین نظامنامه انتخاباتی مجلس شورای ملی، زمینه‌های شکل‌گیری یکی از مهم‌ترین نهادهای مدنی پشتیبان مجلس و مشروطه، یعنی انجمن‌های ایالتی و ولایتی در کشور، به‌طور رسمی و قانونی فراهم شد. براساس ماده 9 این نظامنامه، برای آنکه انتخابات مجلس از نفوذ حکام به دور ماند، پیش‌بینی شد «هیات نظار» از طبقات شش‌گانه شهری، زیرنظر حاکم تشکیل شود تا کار انتخابات مجلس را انجام دهد. در هر ایالت دو نوع انجمن تشکیل می‌شد: -
نقیب؛ ناظر نوسان قیمت‌ها
هر صنفی برای خود کدخدا و ریش سفیدی داشت که توسط اعضای صنف انتخاب و برای بررسی صلاحیت به کلانتر معرفی می‌شد، تا صلاحیت او را بررسی کند. تعیین مالیات هر صنف یا بنیچه آن در سه ماهه اول سال انجام می‌شد. برای این منظور کلانتر از طریق نقیب، کدخدایان هر صنف را احضار و با نظر آنها میزان مالیات هر صنف را مشخص می‌کرد. نقیب لیست قیمت‌ها را در اختیار کلانتر قرار می‌داد و در تعیین اجناس و مذاکره با اصناف برای تعدیل نرخ‌ها و نظارت بر نوسانات بازار شرکت می‌کرد. -
درگذشت صاحب فرهنگ معین
دکتر محمد معین، استاد زبان فارسی و پدیدآورنده فرهنگ معین 13 تیرماه 1350 چشم بر جهان فروبست. محمد معین تحصیلات ابتدایی را در دبستان اسلامی انجام داد و دوره شش‌ساله ابتدایی را ظرف دو سال به پایان رساند. در سال ۱۳۱۰ در دانشسرای عالی در رشته ادبیات و فلسفه علوم‌تربیتی به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۱۳ با نوشتن پایان‌نامه‌ای به زبان فرانسه در مورد شاعر فرانسوی «لوکنت دولیل» در رشته ادبیات و فلسفه به اخذ مدرک کارشناسی نائل شد. -
بندآب شگفت‌انگیز امیر
بنا به برخی گزارش‌های تاریخی ساختن «بند امیر» در چهارم ژوئیه سال ۹۷۹ میلادی کاملا به پایان رسید. این بند از نام امیر عضدالدوله دیلمی گرفته شده است. مقدسی، معاصر عضدالدوله، این بند را از «عجایب فارس» شمرده است. به گفته او در دو سوی پشت بند که دریاچه‌ای از آب جمع شده، 10 دستگاه چرخاب نهاده‌اند که زیر هر یک آسیابی سوار شده است و آب سد از طریق کاریزها 300 روستا را در منطقه آبیاری می‌کند. به نوشته ابن‌بلخی در سده ششم برای ساخت این بند یا «شادُروان عظیم» که در جهان مانند نداشت، هزینه هنگفتی صرف شد و با سنگ و ساروج آن را چنان مستحکم ساختند که آهن نیز بر آن کارگر نبود. بیش از دو قرن بعد، حمدالله مستوفی بند امیر را از «عمارات عالیه جهان» و عظیم‌تر از سد شاپور شمرده است. -
توافق دو استعمارگر
انگلستان و روسیه چهارم جولای ۱۸۸۷ در زمینه سرنوشت افغانستان به توافق رسیدند که این توافق بر ضدتمامیت تاریخی ایران بود. طبق این توافق، انگلستان سلطه روسیه بر «فرارود» (ماوراءالنهر)را به رسمیت شناخت و روسیه نفوذ انگلستان بر افغانستان و خطوط مرزی آن را پذیرفت. به این‌ترتیب، مرزهای شرقی و شمال شرقی ایران به دست این دو قدرت استعماری افتاد. -
مفهوم بحران و انحطاط در آثار سیدجواد طباطبایی
دکتر حامد عامریآغاز عصر جدید در ایران، باید با دو مفهوم درک شود، یکی «بحران» و دیگری «انحطاط». این دو مفهوم در آثار دکتر طباطبایی، که یکی از مهم‌ترین و شاید مهم‌ترین، مفسران فکر و اندیشه سیاسی در ایران معاصر است، دارای جایگاه ویژه‌ای است و در عین حال، کاربردهای آن در آثار ایشان، که دوره طولانی تاریخ ایران پس از اسلام را در بر می‌گیرد، خود مبنایی برای «درک» هر کدام از دوران‌های تاریخی است که ایشان به آن پرداخته‌اند. طبعا، برای نگارنده که از علاقه‌مندان به تاریخ معاصر است، سعی بر این خواهد بود که این دو مفهوم را به محک برخی مسائل این دوران، به‌خصوص در عصر قاجار بزند. این نوشتار، دو بخش مجزا و مرتبط خواهد داشت، نخست نگاهی است مختصر به این دو مفهوم در آثار دکتر طباطبایی و دوم نگاهی به برخی مسائل عصر قاجار از دیدگاه این دو مفهوم… -
گفته‌ها
به یاد ندارم که مرحوم انجوی شیرازی نوشته باشد «تهران بمیر.» به نظر نمی‌رسد که این عبارت از ایشان باشد. آن مرحوم در روزنامه اطلاعات مورخ 15/ 4/ 1350یادداشتی چاپ کرده بودند با عنوان «تهران مرگ دکتر معین را حس نکرد.» در آن یادداشت نوشته بودند که تعداد حاضران در مراسم تشییع از انگشتان یک دست‌کمتر بود.