شماره روزنامه ۶۰۰۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • دکتر مجید تفرشی/ تاریخ‌نگار و سندپژوه
    35 سال از نخستین باری که کتابی را از محمدابراهیم باستانی ‌پاریزی در دست گرفتم و خواندم و ۲۶ سال از نخستین باری که در مهر ۱۳۶۴ در کلاس درس گروه تاریخ دانشگاه در کلاس درس باستانی ‌پاریزی حاضر شدم، می‌گذرد. به نظرم درس تاریخ محلی یا جغرافیای تاریخی بود. آن روز برای من که اتفاقی، از سر تفنن و براساس فال و قرعه انتخاب رشته کنکور، وارد عرصه تاریخ نشده بودم و تا‌‌ همان موقع هم سابقه تالیف و نگارش داشتم، اتفاقی بس مهم و روز از یاد نرفتنی‌ای بود. هنوز بعد از گذشت بیش از یک ربع قرن، شیرینی آن روز از کامم بیرون نرفته است.

  • یکی از مسائلی که اهل تصوف همواره با آن روبه‌رو بودند، مساله روش‌های کسب درآمد و ارتزاق آنان بوده است. زیرا اساس تصوف بر زهد و کناره‌گیری از امور دنیوی و پرهیزگاری از میل به آن و نمادهای آن گذاشته شده بود و از طرفی در ابتدا تصوف به آن شیوه‌ای که در حلقه‌های عارفانه قرار داشت، مورد تایید رسمی خلافت و حاکمان مسلمان نبود، بنابراین از درآمد دولت اسلامی و نیز مصارف اموال به شکل شرعی محروم بوده است.

  • از قدیم‌الایام بعد از منسوخ شدن مبادلات کالایی، صرف و برات در میان تجار رایج شد، برات‌هایی که بسته به فرد صادرکننده برای تضمین‌کننده آن از ارزش و اعتبار برخوردار بود. اما چنین نبود که صاحب مال که به ازای فروش کالایش براتی را گرفته است از تبدیل شدن آن به وجه رایج اطمینان حاصل کند. بسیار پیش آمده بود که صاحبان برات‌ها مجبور بودند که با مبلغی پایین‌تر آن را به دیگران واگذار کنند.

  • سر جان ریچارد هیکس ( ۸ آوریل ۱۹۰۴ - درگذشته ۲۰ مه‌۱۹۸۹) اقتصاددان انگلیسی بود که در سال 1972 به همراه کنث ارو به‌خاطر «مطالعات و بررسی‌های جدید در زمینه نظریه تعادل و نظریه رفاه»، جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد. وی با کسب رتبه‌های عالی در مدارس خصوصی انگلستان، بورسیه کالج بالیون آکسفورد شد. ابتدا در رشته ریاضی در دانشگاه آکسفورد به تحصیل پرداخت اما خیلی زود تغییر عقیده داد و به اقتصاد روی آورد. هیکس در سال 1925 از دانشگاه آکسفورد فارغ‌التحصیل شد سپس در طول سال‌های 1935-1926 به تدریس در مدرسه عالی اقتصاد لندن پرداخت.

  • 8 آوریل سال 1946 آخرین جلسه جامعه ملل برگزار شد و پس از آن به «سازمان ملل» تغییر نام یافت. جامعه ملل یک نهاد بین‌المللی میان دولتی بود که پس از جنگ جهانی اول به دنبال امضای عهدنامه ورسای، طی سال‌های ۱۹۱۹ و ۱۹۲۰ میلادی تاسیس شد.

  • 18 فروردین سال 1262 ه.ش ساخت مدرسه میرزا حسین‌خان سپهسالار در تهران آغاز شد. در این مدرسه، بیشتر، علوم اسلامی تدریس می‌شد. پس از تشکیل دانشگاه تهران، مدرسه سپهسالار به دانشکده علوم معقول و منقول (الهیات) تبدیل شد و پس از شهادت آیت‌الله مرتضی مطهری نام آن به مدرسه عالی شهید مطهری تغییر یافت و اداره آن از طرف امام خمینی به محمد امامی‌کاشانی سپرده شد.

  • حدود وسیع قلمرو حکومت طاهریان در خراسان بزرگ وجود دیوان‌های مختلف را برای اداره حکومت طاهری، امری لازم می‌نمود. آنان وجود چنین تشکیلاتی را برای اداره قلمرو خود کاملا احساس می‌کردند. ابن‌طیفور اشاره به اقدام طاهر بن‌حسین به واگذاری بعضی از مناصب اداری چون دیوان رسایل و دیوان خراج به افراد لایق دارد. تغییرات در تشکیلات سیاسی اداری طاهریان اندک بود، همچنان دیوان‌های جیش (ارتش)، عرض، نفقات، استیفاء، رسالت، برید، خراج، مظالم، اشراف، اوقاف، احتساب و وظایف وجود داشتند. تنها گاه حکام به‌عنوان عمال خراج از خلیفه وقت زمان داشتند و به ولایات فرستاده می‌شدند. وضع مالیات در زمان طاهریان مانند زمان صفاریان، ساسانیان و زیاریان بیشتر متکی به تحصیل وجوه برای هزینه‌های محلی وارسال باقی‌مانده آن به مرکز خلافت بود. در قلمرو…

جستجوی پیشرفته