روز دوشنبه 30 مردادماه، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات میزبان نشست «مصدق، ما و اکنون» بود. این نشست در ادامه تلاش‌های گروه «فرهنگ، تاریخ و پژوهش‌های میان رشته‌ای» برای نزدیک‌کردن تاریخ به اکنون ما و پیوند زدن این دو زمان برای کارآمد ساختن امر تاریخی و معنادار کردن استمرار آن برگزار شد. بی‌شک شخص مصدق و واقعه 28 مرداد یکی از مهم‌ترین بزنگاه‌های تاریخی ایران طی سده گذشته است که یافتن نسبت آن با اکنون می‌تواند در شناخت تاریخ معاصر موثر باشد. سخنران نخست این نشست عادل مشایخی که تحصیلات خود را در رشته فلسفه به پایان برده است و ترجمه آثاری از دلوز و نیچه را نیز در کارنامه خود دارد، با بهره‌گیری از رویکرد چشم‌اندازگرایی نیچه خوانش اعتدالی از مصدق را مردود دانست و کوشید تا از این طریق مصدق را از هجمه انتقاداتی…

مصاحبه مطبوعاتی نواب صفوی در سال ۱۳۳۲، بیانگر نگرش کلی او به اوضاع سیاسی کشور و قالب ذهنی او در چهارماه آخر حکومت مصدق است. موضع غالب نواب صفوی در این دوران، احتراز از جانبداری از نیروهای سیاسی درگیر و حتی قهر از فعالیت و اقدامات سیاسی بود. در این دوران که همه نیروها وارد گود سیاست شده بودند، گویی نواب صفوی، در باب رفتار سیاسی، مقلد آیت‌الله بروجردی شده و رسالت خود را در امر تبلیغ امور دینی در سطح جامعه و تشویق مردم به تجربه‌های دینی فردی می‌دانست و بس. در مصاحبه مطبوعاتی ۱۰ فروردین، خبرنگاران خارجی و داخلی، به دعوت نواب صفوی پاسخ گفتند تا به زعم خویش، به نظرات و تفاسیر جنجالی رهبر جمعیت فداییان اسلام در مورد اوضاع کشور گوش فرا دهند اما نواب صفوی، به هیچ وجه وارد این گونه مقولات نشد.

محمد زکریای‌رازی، پزشک، فیلسوف و شیمیدان ایرانی 5 شهریور 243 ه. ش ( 27 اوت سال 867 میلادی) در ری به‌دنیا آمد. رازی بزرگـترین طـبـیب بالیـنی اسلام و قـرون وسطی، فـیزیکدان، عـالم کـیمیا (شیمی) و فیلسوف صاحب فکر است. او در روزگار ابوصالح منصوربن اسحاق سامانی، حاکم ری، ریاست بـیمارستان جدیدالتاسیس آنجا را یافت و بعـدها در بغـداد رئیس شفاخانه شد. به سبب شهرت فراوانش فرمانروایان مختـلف او را به دربار خود دعوت می‌کردند. رازی صاحب اخلاق نیکو و رفـتار پسنـدیده بود و با بـیماران به مهربانی و عـطوفت رفـتار می‌کرد.

اصفهان 5شهریور سال 766 ه. ش، پس از یک مقاومت چشمگیر به دست تیموریان افتاد. تیمورلنگ به دلیل آنکه عده‌ای از مردم اصفهان ضد او شورش کردند و ماموران وصول باج را کشتند، دستور قتل‌عام مردم را صادر کرد. مورخان نوشته‌اند که هفتاد هزار نفر از مردم کشته شدند و از سرهای آنها مناره‌های زیادی ساخته شد. تیمور تا آبان 766 ه. ش به مدت سه ماه در اصفهان ماند و سپس در آذر 766 ه. ش به سمت شیراز رهسپار شد تا سلسله آل‌مظفر را از میان بردارد.

5 شهریور 1320 محمدعلی فروغی کابینه خود را تشکیل داد. فروغی، نقش خود را درباره جلوگیری از خطر تغییر رژیم ایران در شهریور ۱۳۲۰ به‌خوبی ایفا کرد.

شوروی و انگلیس در پی تغییر سلطنت پهلوی بودند. فروغی و اعضای کابینه‌اش همچون سهیلی (وزیر امورخارجه)، خواستار گزینه‌های دیگر برای جایگزینی سلطنت پهلوی بودند. محمدعلی مجد، استاندار وقت گیلان در این‌باره می‌نویسد: «. . . در جلسه‌ای که در سرکنسولگری پهلوی تشکیل شد، بر من مسلم گردید که روس‌ها با رضا شاه جدا نظر مخالف دارند و آنها مصمم بودند، سلطنت ایران را تبدیل به جمهوری کنند، من به آنها صمیمانه گفتم: شما می‌گویید با ایران جنگ ندارید و ورود قشون شما به ایران به‌صورت اشغال این مملکت نیست، بلکه از نظر تحکیم پشت جبهه جنگ می‌باشد و چون ۲۰ میلیون نفوس این مملکت،…

غلامرضا تختی در روز ۵ شهریور ۱۳۰۹ در خانواده‌ای متوسط در محله خانی‌آباد در تهران به دنیا آمد. «رجب‌خان» (پدر تختی) غیر از وی دو پسر و دو دختر دیگر نیز داشت که همه آنها از غلامرضا بزرگ‌تر بودند. «حاج‌قلی»، پدربزرگ غلامرضا، فروشنده خواربار و بنشن بود. نخستین واقعه‌ای که در کودکی غلامرضا روی داد و ضربه‌ای بزرگ و فراموش نشدنی بر روح او وارد کرد، آن بود که پدرش برای تامین معاش خانواده ناچارشد خانه مسکونی خود را گرو بگذارد. شادروان تختی فقط ۹ سال توانست در دبستان و دبیرستان منوچهری خانی‌آباد درس بخواند و به دلیل مشکلات مالی مجبور به ترک تحصیل شد.

مظفر بقایی

بخشی از اسناد جدیدی که از سوی وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شده است به گزارش دیدار دیپلمات‌ها و ماموران سیا با سیاستمداران سرشناس ایرانی آن دوران و تحلیل مواضع آنها اختصاص دارد. در بین این گزارش‌ها، ارتباط مستمر با چهره‌های طراز اولی چون مظفر بقایی هم به چشم می‌خورند. ارتباط چهره‌های سیاسی ایرانی با سفارتخانه‌ها به شکل مستمر و فراجناحی در دهه‌های بعد نیز ادامه داشت،‌ چنان که در تابستان و پاییز ۱۳۵۷، شخصیت‌های شاخص اپوزیسیون آن زمان، مانند مهدی بازرگان، ناصر میناچی و علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی جلسات مرتبی با دیپلمات‌های آمریکایی و بریتانیایی برگزار می‌کردند.