سه فرصت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در نفت

گروه نفت و پتروشیمی: بیژن زنگنه پس از پایان آخرین روز از نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت،گاز، پالایش و پتروشیمی در ویژه‌برنامه زنده «بازدید ١٩» حاضر شد و روند برگزاری نمایشگاه و برنامه‌های وزارت نفت را جهت افزایش سهم بخش خصوصی در این صنعت تشریح کرد. در ابتدا وزیر نفت به بیان دیدگاه و نظر خود درباره روند برگزاری نمایشگاه بین‌المللی نفت پرداخت. وی با بیان اینکه ایران از لحاظ ساخت تجهیزات صنعت نفت خیلی رشد کرده است، گفت: به نظر من بین کشورهای نفت‌خیز اوپک و مشابه ایران، هیچ کشوری در سطح و اندازه ما از نظر تولید و تجهیزات کالا نیست.

بیژن زنگنه، نبود پیمانکار عمومی را نقطه ضعف صنعت نفت ایران دانست و در این باره گفت: با وجود اینکه تجهیزات زیادی در داخل کشور ساخته می‌شود اما خلا پیمانکار عمومی در نمایشگاه کاملا مشهود بود. به غیر از شرکت «پتروپارس» که از سال‌های گذشته بوده است، پیمانکار عمومی دیگری ندیدم.

زنگنه در ادامه از تلاش‌هایش طی سال‌های گذشته در جهت ایجاد پیمانکار عمومی گفت. وی تاسیس شرکت «مپنا» در سال ۱۳۷۰ و شرکت «فراب» را در دورانی که وزیر نیروی کشور بوده است تلاشی در راستای ایجاد پیمانکار عمومی در کشور عنوان کرد و گفت: شرکت پتروپارس به عنوان یک پیمانکار عمومی سال ٧٦، زمانی که به وزارت نفت آمدم، شکل گرفت و مقداری هم جلو آمد و فعالیت این شرکت ادامه دارد. اما در ٨ سال گذشته کل ایده و توسعه پیمانکاران عمومی ایرانی دچار غفلت شد و توجهی به آن نشد، شاید هم مفهوم آن به درستی درک نشد.

به گفته وی همان‌طور که بارها گفتم، باید پیمانکاران عمومی تقویت شوند چون بدون آنها غیر‌ممکن است بتوان به‌طور کامل از ظرفیت‌های عظیم داخلی استفاده کرد. شرکت‌های پیمانکار عمومی کاملا دانش‌بنیان هستند و ربطی به تحریم‎ها ندارند که تقویت نشدند. نباید زیر عنوان تحریم‌ها ضعف مدیریتی را بپوشانیم و تحریم را بهانه کنیم‌. درست است تحریم‌ها برای ما مشکل ایجاد می‌کند، ولی فرصت هم ایجاد می‌کند.

زنگنه در بخشی از سخنان خود به فرصت‌های جدیدی که در بخش‌های مختلف صنعت نفت جهت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایجاد شده‌است پرداخت.

به گفته وی ساخت ٨ پالایشگاه کوچک میعانات گازی در سیراف نمونه‌ای از این پروژه‌ها است. این پالایشگاه‌ها که ظرفیت تولید ٦٠ هزار بشکه میعانات گازی را دارند، با مشارکت بخش خصوصی ساخته خواهند شد. زنگنه در ادامه به تشریح این طرح پرداخت و گفت: برای کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، همه زیربناهای آن با پول نفت ایجاد خواهد شد. آورده بخش خصوصی برای ساخت این پالایشگاه‌ها ٩٠ میلیون دلار پیش‌بینی شده است که ٧٠درصد آن را می‌تواند از محل صندوق توسعه ملی تامین کند. همچنین برنامه‌ریزی کردیم بخشی از این ٩٠ میلیون دلار از فرابورس تامین شود. این یک کار بزرگ است که حدود ٢ تا ۵/۲ میلیارد دلار کار را شامل می‌شود.

زنگنه در ادامه به تشریح پروژه دیگری که در صنعت نفت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی طراحی شده است، پرداخت. به گفته وی راه‌اندازی پروژه‌های کوچک ال‌ان‌جی از پروژه‌های دیگری است که وزارت نفت مصر به انجام آن است. وی در این باره گفت: در بین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، طرح تبدیل گاز به مایع در دمای منفی ١٦٢ درجه برای ما اهمیت زیادی دارد، با راه‌اندازی این گونه پروژه‌ها در ایران، ما می‌توانیم به نقاط دور افتاده گازرسانی کنیم. هم‌اکنون در زمستان‌ها به نیروگاه‌ها و صنایع پر‌مصرف مثل سیمان سوخت مایع می‌دهیم، این سوخت نزدیک ٦٥٠ دلار در هر تن ارزش دارد، اگر هر متر‌مکعب گاز را ٢٠ سنت در نظر بگیریم و آن را با ١٧ تا ٢٠ سنت هزینه مایع‌سازی و نگهداری کنیم برای ما به‌صرفه است؛ یعنی هشت ماه سال گاز از سوی واحدهای مایع‌سازی نگهداری شود و در چهار ماه پایانی سال مایع را به گاز تبدیل کنند و به ما پس بدهند، مجموع هزینه کرد ما در این جریان ٤٠ سنت می‌شود که نه تنها ٣٠ سنت ارزان‌تر از مازوتی است که ما به نیروگاه می‌دهیم، بلکه آلودگی هوا نیز کمتر ایجاد می‌کند، هم‌اکنون ایران به بیش از ٢ میلیون تن واحدهای ال‌‌ان‌جی کوچک نیاز دارد که به‌راحتی قابل اجرا و تامین است، همچنین ساخت این واحدها اشتغال زیادی ایجاد می‌کند.

زنگنه در ادامه سومین طرحی را که بخش خصوصی می‌تواند در آن سرمایه‌گذاری کند بخش بهینه‌سازی مصرف سوخت عنوان کرد.

به گفته وی سرمایه‌گذاری در ساخت خودرو‌های کم‌مصرف و همچنین بخاری‌های راندمان بالا توسط بخش خصوصی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و تا کنون مهجور مانده است. وزیر نفت در این باره گفت: الان خودروهای سبک و سنگینی که در کشور تردد می‌کنند، راندمان پایینی دارند. مثلا ما کامیون‌هایی در کشور داریم که به ازای هر ١٠٠ کیلومتر ٥٥ تا ٦٠ لیتر سوخت مصرف می‌کنند، در حالی که کامیون‌های جدید به گفته وزیر راه به ازای هر ١٠٠ کیلومتر ٣٥ لیتر سوخت مصرف می‌کنند و بعضی گفته‌اند که این میزان تا سی لیتر هم قابل دسترسی است.

ما اگر ناوگان حمل‌ونقل‌ سنگین خود را نوسازی کنیم، در کنار اشتغالزایی ناشی از ساخت کامیون‌های جدید در کشور در مصرف سوخت صرفه جویی زیادی نیز کرده‌ایم؛ هم‌اکنون دولت نمی‌تواند جوابگوی شدت مصرف سوخت در این بخش باشد. وی با انتقاد از مصرف بالای خودرو‌های تولید‌شده در کشور گفت: بنزین گران و خودروی گران با هم جور در نمی‌آید، از این رو تولید خودرو ارزان و کم‌مصرف باید در دستور کار قرار بگیرد. خودروسازان می‌توانند مصرف محصولات خود را پایین بیاورند. وی در ادامه با اشاره به مصرف بالای گاز در بخش مسکونی گفت: هم‌اکنون‌ در ایران ٢٠ میلیون بخاری گازی در بخش مسکونی وجود دارد که بر اساس برآوردهای انجام شده هر کدام سالانه یکهزار و ٢٠٠متر مکعب گاز مصرف می‌کنند، درحالی که اگر بخاری با راندمان کاری بالاتر استفاده شود این مصرف در هر بخاری به ٦٠٠ متر مکعب کاهش می‌یابد. زنگنه در ادامه با بیان اینکه حتی اگر دولت بخاری با راندمان بالا را رایگان به مردم بدهد کمتر از یک سال سرمایه‌گذاری دولت باز می‌گردد و مصرف گاز در بخش خانگی کاهش شدیدی خواهد یافت، گفت: هم اکنون مجلس شورای اسلامی اجازه کمک دولت به صنعت کشور را برای تولید بخاری با راندمان بالا داده است و در این زمینه با وزیر صنعت، معدن و تجارت مذاکراتی داشته ایم که دولت شرکت‌های تولید‌کننده بخاری را کمک کند ظرفیت تولید بخاری‌های راندمان بالا را در کشور ایجاد کنند.

آمادگی برای سرمایه‌گذاری در مترو، راه و راه‌آهن در کشور

زنگنه در ادامه با اشاره به مذاکرات صورت گرفته با وزیر راه و شهرسازی و مسوولان راه آهن گفت: من به آنها قول داده‌ام اگر ظرفیت حمل بار و مسافر را در کشور افزایش دهند، به ازای هر تن بار و یک مسافر اضافه، وزارت نفت مبلغی را به طرح‌های راه‌سازی و راه‌آهن کمک می‌کند. هم‌اکنون برای توسعه بخش‌های مترو شهری، راه و راه آهن در کشور دورنمای ظرفیت سرمایه‌گذاری ٤٠میلیارددلاری وجود دارد. این میزان سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها باید در زمان کوتاهی انجام شود، ما آمادگی داریم حتی تا پایان تابستان در این بخش‌ها سرمایه‌گذاری کنیم.