علیرضا لوعالیان تمیجانی *

در سال‌های اخیر مردم با توجه به تورم به وجود آمده و نیز جلوگیری از حمل‌ونقل پول به مقادیر زیاد و خطرات احتمالی آن، بانک‌ها به صدور و ارائه کارت‌های اعتباری روی آورده‌اند. از این رو صدور این قبیل کارت‌ها در کشور ما نیز چند سالی است که روند رو به رشدی را طی کرد و تقریبا تمامی بانک‌ها یکی پس از دیگری شروع به صدور کارت‌های اعتباری کرده‌اند.

متاسفانه این امر در ابتدا چند سالی با کندی پیش می‌رفت ولی در دوسال اخیر روند رو به رشد خود را ادامه داده است و امروزه تا حدود زیادی به تعداد این کارت‌ها افزوده شده است.

حال باید به این سوالات در مورد کارایی یا عدم کارایی این کارت‌ها جواب داده شود:

۱ - آیا استفاده از این کارت‌ها توانسته از هجوم و ازدحام مشتریان بانک‌ها بکاهد؟

۲ - آیا امروزه کسانی که از کارت استفاده می‌کنند حجم نقدینگی همراهشان را کم کرده و این کارت‌ها توانسته است جایگزین مناسبی برای پول نقد همراهشان شود؟

۳ - ودر آخر اینکه طبقه استفاده کننده از این کارت‌ها تمام جامعه هستند یا فقط قشر خاصی از آن استفاده می‌نمایند؟

در خصوص پاسخ به سوال اول باید گفت که این کارت‌ها هنوز نتوانسته است از هجوم مشتریان به بانک‌ها بکاهد. در ابتدا برای اینکه بانک‌ها به تعداد کارت‌های صادره خود بیفزایند نسبت به واریز حقوق بعضی از ادارات و سازمان‌ها در کارت‌های صادره مبادرت کرده‌اند و به دلیل نبودن پایانه‌های فروش جهت استفاده و نیز نبودن آگاهی لازم از مزایای کارت، فقط جای صفوف حقوق‌بگیران را از داخل بانک و جلوی گیشه‌ها به خارج از بانک و جلوی دستگاه‌های خود پرداز تغییر داد. از طرفی با توجه به محدودیت دفعات و مبلغ پرداخت دستگاه‌های خودپرداز و همچنین اصرار دریافت تمامی وجوه واریزی توسط آنها باعث خرابی و خارج از سرویس شدن این دستگاه‌ها و سرگردانی مشتریان و هجوم آنها به داخل شعب جهت استفاده از «پین پد» شد. پس نه تنها از حجم مشتریان کاسته نمی‌شد بلکه با سرگردانی آنها موجبات بی‌اعتمادی مردم به این‌گونه کارت‌ها نیز فراهم می‌شد.

درخصوص پاسخ به سوال دوم نیز باید گفت که متاسفانه به علت فراهم نبودن بستر‌های مناسب جهت استفاده از این کارت‌ها هنوز هم برخلاف تبلیغات گسترده در رسانه‌ها دارندگان کارت‌ها نمی‌توانند از همراه داشتن وجه نقد بی‌نیاز باشند.

اما برای پاسخ به سوال سوم باید گفت که هنوز درصد قابل‌توجهی از مشتریان بانک‌ها و افراد جامعه را کسانی تشکیل می‌دهند که اصولا بی‌سواد یا کم‌سواد بوده و علاوه‌بر عدم اطلاع جهت استفاده از این ابزار اصولا اعتقادی به این مورد نیز ندارند.

* کارشناس مدیریت امور بانکی