آینده‌‌ای که در انتظار فلز سرخ است

بهرام شكوري/ رئيس انجمن مس ايران بهای مس براساس قیمت‌‌های جهانی و آنچه در LME لندن به تصویب می‌‌رسد تعیین می‌شود، بنابراین قیمت بازار داخلی مس نیز از نرخ‌‌های جهانی تاثیر می‌‌پذیرد. آنچه در دنیا مسلما اتفاق می‌‌افتد و چشم‌‌اندازی که برای بیشتر کشورها به ویژه اتحادیه اروپا ترسیم شده این است که از نوآوری‌‌های جدید استفاده کنند و میزان تولید کربن را به صورت قابل توجهی کاهش دهند و یکی از فلزهایی که در نوآوری‌‌های جدید به کار می‌‌رود مس است، به عنوان مثال برای ساخت ماشین‌‌های برقی که در دنیا تولید می‌شود و روزبه‌روز استفاده از آنها رونق می‌‌یابد مس مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین با وجود چنین مصارفی پیش‌‌بینی می‌شود که در آینده میزان تولید مس باید چهار برابر افزایش یابد تا بتواند پاسخگوی نیاز جهانی باشد، با وجود این، پیش‌‌بینی‌‌ها افزایش قیمت مس را گزارش می‌کنند که این میزان رشد قیمت به ۱۵ هزار دلار به ازای هر کیلوگرم تا یک دهه آینده خواهد رسید. با وجود این مسائل آینده بسیار روشنی را می‌توان برای فلز سرخ متصور شد.

با پدیدار شدن این شرایط صنایع پایین‌دستی نیز بنا بر نیازی که دارند براساس قیمت‌‌های جهانی خرید و بر همین مبنا محصولات خود را عرضه می‌کنند و به عبارت بهتر با افزایش قیمت جهانی مس اتفاق خاصی برای صنایع پایین‌دستی نمی‌‌افتد، اما به‌طور کلی روی قیمت‌‌گذاری محصولات صنایعی که از مس استفاده می‌کنند تاثیرگذار خواهد بود. پیش‌‌بینی شده است که در آینده کمبود جهانی مس رخ دهد. زمانی که میزان عرضه افزایش یابد سعی می‌شود که تعادلی بین عرضه و تقاضا برقرار شود، اما باید به این موضوع توجه کرد که منابع و ذخایر مس تجدیدناپذیر هستند و هرچه پیش می‌‌رویم به منابع اضافه نمی‌شود و روزی ذخایر به پایان خواهد رسید، در این میان اتفاقی که در دنیا در حال رخ دادن است معادن سطحی مس رو به پایان هستند و برای ادامه حیات صنعت مس، معدنکاری به سمت عمق حرکت کرده است. به عنوان مثال در برخی مناطق دنیا عملیات حفاری و استخراج در عمق یک هزار و ۳۰۰ متری زمین انجام‌‌ می‌شود. با کم شدن منابع سطحی با کاهش عیارها نیز مواجه هستیم و در ادامه عمق معادن بیشتر می‌شود و تمرکزها به سمت معادن زیرزمینی رفته و در راستای بهره‌‌برداری از این نوع معادن سرمایه‌های کافی باید وارد چرخ تولید شود. تمام این موارد به نحوی در قیمت‌‌گذاری جهانی فلز سرخ تاثیرگذار خواهند بود. قیمت‌‌های داخلی مس نیز متاثر از تعیین قیمت‌‌های جهانی است، در حال حاضر در کشور مصرف کاتد مس چیزی حدود ۳۲۰ هزار تن برآورد شده است اما به دلیل شکل نگرفتن کامل صنایع پایین‌دستی، تمام میزان کاتد مس تولیدی در داخل مصرف نمی‌شود و چیزی در حدود ۵۰ درصد آن صادر می‌شود. اگر صنایع پایین‌دستی براساس محصولاتی که در دنیا مورد نیاز است فعالیت خود را گسترش دهند و در راستای توسعه سبد محصولات خود از کاتد مس بیشتری استفاده کنند، در این زمان ممکن است توازن بین عرضه و تقاضا مختل شود که قطعا در این صورت معادن نیز سعی در به تعادل رسیدن خواهند کرد. در شرایط فعلی چشم‌‌انداز صنعت مس افزایش میزان تولید کاتد مس از ۳۲۰ هزار تن به یک میلیون تن تا انتهای سال جاری است که با توجه به این افق توسعه‌‌ای، صنایع پایین‌دستی نیز به مراتب باید توسعه یابند و شکل بگیرند تا برای کاتد تولید شده نیز مشتری و تقاضا وجود داشته باشد. اما اکنون برای مس مازاد تقاضا وجود دارد بنابراین اگر متولی صنعت مس بخواهد همه این فلز را عرضه کند قیمت آن به‌شدت کاهش می‌‌یابد و شرکت ملی مس به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فلز سرخ در کشور سعی دارد چیزی حدود 4 هزار تن را به صورت هفتگی عرضه کند تا تعادلی بین عرضه و تقاضا ایجاد شود. موضوعی که در حوزه فلزات به ویژه مس وجود دارد و مشکل‌‌آفرین شده اختلاف قابل توجه قیمت ارز نیمایی و آزاد در عرضه داخلی است. ارز آزاد موجب می‌شود که عده‌‌ای مس را خریداری کنند و در بازارهای خارجی زیرقیمت واقعی بفروشند که این موضوع به نوعی فاجعه‌‌بار بوده و دلیل آن فقط اختلاف قیمت ارز است. بنابراین یکی از مطالبات جدی صنعتگران حوزه مس حذف نرخ ارز نیمایی است و معاملات براساس ارز آزاد انجام‌‌ شود یا اینکه قیمت ارز نیمایی به ارز آزاد بسیار نزدیک شود تا واسطه‌‌گری و ارزان‌فروشی به حداقل برسد؛ در صورت تحقق این موضوع میزان تقاضا برای فلز سرخ به تعادل خواهد رسید.