عدم شفافیت در تامین تجهیزات نفت
جهت دریافت استعلام از تامین‌کنندگان و سازندگان تجهیزات مربوطه، عمدتا ۲ راه وجود دارد که اولی به شکل ارسال مستقیم استعلام برای شرکت‌های منتخب است و راه دوم به صورت درج استعلام در سامانه دولت یا سامانه شرکت متقاضی است. مساله اینجاست که هر دو راه فوق، شامل اشکالاتی هستند که بعضا منجر به عدم‌شفافیت و عدالت در فرآیند تامین تجهیزات می‌شود. در روش اول، عموما بسیاری از شرکت‌هایی که توانمندی تامین یا ساخت کالاهای مربوطه را دارند، به دلیل عدم‌ثبت در وندور لیست متقاضی یا زد و بندهای موجود، از استعلام مربوطه مطلع نمی‌شوند؛ نظارتی روی فرآیند دریافت پیشنهادهای فنی و مالی وجود ندارد و در نهایت کمیسیون بازگشایی پاکات عموما بدون حضور شرکت‌های پیشنهاد دهنده برگزار می‌شود و هیچ‌گونه اطلاعاتی در خصوص شرکت‌کنندگان در استعلام، در دسترس قرار نمی‌گیرد. در روش دوم، عموما ارزیابی و مقایسه فنی دقیقی از شرکت‌کنندگان صورت نمی‌گیرد؛ ملاک اصلی صرفا قیمت کمتر و غالبا بدون توجه به سوابق سازنده و کیفیت تجهیز است؛ امکان تجدید استعلام به دلایل نامشخص برای دفعات مختلف وجود دارد و به دلیل مشکلات سیستمی، در بسیاری از مواقع امکان دسترسی به سامانه‌‌‌های مربوطه و ارائه پیشنهاد مقدور نیست.
ضمنا در هر دو روش، امکان دور زدن قانون و عدم‌برقراری عدالت برای برگزار‌کنندگان مناقصه وجود دارد و مجموعا عدم‌کنترل و نظارت در چنین فرآیندهایی، می‌تواند زمینه فساد را فراهم کرده یا منجر به خرید تجهیزات بی‌کیفیت برای صنایع حیاتی کشور می‌شود. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع فوق، پیشنهادهای ذیل برای شفافیت هرچه بیشتر فرآیند تامین کالا و برقراری عدالت میان کلیه شرکت‌کنندگان، ارائه می‌شود:
۱- الزام کلیه پتروشیمی‌‌‌ها، پالایشگاه‌‌‌ها و پیمانکاران صنایع نفت و گاز کشور (اعم از خصوصی و عمومی) به اولویت قرار دادن خرید از لیست بلند سازندگان و تامین‌کنندگان مورد تایید وزارت نفت.
۲- رتبه‌بندی کلیه سازندگان و تامین‌کنندگان مورد تایید بر اساس سوابق ساخت و کیفیت تجهیزات آنها (مطابق استانداردهای موجود، گواهی‌نامه‌های حسن انجام کار، قابلیت تست تجهیزات و...)
۳- تاثیر امتیاز فنی کسب شده شرکت‌های سازنده و تامین‌کننده در قیمت‌های پیشنهادی آنها (مثلا شرکتی با توانایی ساخت تجهیزات باکیفیت‌تر و با طول عمر بالاتر، بر اساس ضرایب مشخصی بتواند با اندکی قیمت بالاتر نیز برنده شود).
۴- الزام کلیه شرکت‌های فعال در صنایع نفت و گاز کشور به خرید کالای با کیفیت ساخت داخل (به نحوی که شرکت متقاضی موظف باشد از کلیه سازندگان داخلی حاضر در لیست مورد تایید وزارت نفت، حداقل یک بار استعلام بگیرد).
۵- الزام کلیه پتروشیمی‌‌‌ها، پالایشگاه‌‌‌ها و پیمانکاران صنایع نفت و گاز کشور به شناسایی سازندگان داخلی کشور (به‌خصوص شرکت‌های تولیدی دانش‌بنیان با توجه به سیاست‌های کلان کشور) و همچنین ارائه گزارش در این خصوص در پایان هر سال به وزارت نفت.
۶- ارائه اطلاعات شفاف در خصوص برنده استعلامات و مناقصات همچنین اعلام قیمت برنده به کلیه شرکت‌کنندگان جهت ایجاد شفافیت و همچنین تعدیل سیاست‌های قیمت دهی آتی شرکت‌ها.
