در بررسی میدانی «دنیای‌اقتصاد» مشخص شد
چرایی نارضایتی مردم از لوازم خانگی داخلی
حمایت رهبر انقلاب از لوازم خانگی داخلی
رویکرد هوشمندانه و تدبیر سازنده رهبر معظم انقلاب در حمایت از تولید ملی و محصولات داخلی در شرایط حساس اقتصادی کشورمان حاکی از اهمیت و ضرورت توجه همه‌جانبه به این اصل مهم و ضرورت شکل‌گیری یک عزم ملی جدی در این راستاست. موضوعی که پرداختن به آن نیاز اساسی کشور در حل معضلات اقتصادی حال حاضر جامعه است. اخیرا هم در پی نامه جمعی از تولیدکنندگان لوازم خانگی به محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی در رابطه با مخالفت با واردات لوازم خانگی خارجی به ویژه کره‌ای و لزوم ممانعت از واردات این محصولات در جهت حمایت از تولیدات داخلی، دفتر مقام معظم رهبری در نامه‌ای به آیت‌الله رئیسی ریاست‌جمهوری اعلام کرد: «در پی مرقومه جمعی از شرکت‌ها و کارخانجات تولیدکنندگان لوازم خانگی مبنی بر مخالفت با ورود محصول نهایی لوازم خانگی در شرایطی که از نظر کمی و کیفی تولید این‌گونه محصولات در کشور پاسخگوی نیاز داخلی است و درخواست جلوگیری از واردات این محصولات، مراتب به استحضار مقام معظم رهبری رسید و برای رئیس جمهوری مرقوم فرمودند: این موضوع بسیار مهمی است. اگر این خبر (گشایش واردات از دو شرکت کره جنوبی) راست باشد به معنی شکستن کمر شرکت‌های لوازم خانگی داخلی است که تازه توانسته‌اند قدری روی پا بایستند، جدا جلوی این مشکل را سد فرمایید.»
پیرو این نامه غلامحسین اسماعیلی، رئیس دفتر رئیس جمهور نیز طی نامه‌ای به وزیر صنعت و وزیر اقتصاد اعلام کرد که از واردات محصول نهایی لوازم خانگی جلوگیری شود و در نهایت سوم مهر ماه جاری مهرداد جمال‌ارونقی، معاون امور گمرکی گمرک نیز در نامه‌ای به اسماعیلی، دستور ممانعت از واردات و ترخیص لوازم‌خانگی خارجی را به کلیه گمرکات کشور ابلاغ کرد.
در حالی که شرکت‌های داخلی صحبت از دستیابی به تولید بالا، همراه با کیفیت و خدمات پس از فروش می‌کنند، تشدید قاچاق لوازم خانگی که هم‌اکنون سهمی بیش از ۳۰درصد را به خود اختصاص داده، بیانگر آن است که برخلاف ادعای تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان حتی با وجود نبود هرگونه خدمات پس از فروش و ضمانت‌نامه، محصولات خارجی را به تولیدات داخلی ترجیح می‌دهند؛ گشتی در بازار لوازم خانگی «امین حضور» تهران پرده از واقعیات بسیاری برمی‌دارد. واقعیاتی که باید در عین بها دادن به تولید‌کننده‌های داخلی مورد توجه قرار بگیرند تا مصرف‌کننده قربانی نشود. به‌ویژه اینکه ما تجربه تلخ جلوگیری از واردات خودرو را برای تقویت خودروسازان داخل پیش‌رو داریم؛ بنابراین شناخت نقاط ضعف لوازم خانگی داخلی برای تصمیم‌گیران بسیار حائز اهمیت است.
قیمت بالای پاکشوما و جی پلاس
یکی از فروشندگان لوازم خانگی به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: در حال حاضر اجناس داخلی قیمتی معادل «سامسونگ» و «ال‌جی» دارند. به طور نمونه لباسشویی «پاکشوما» ۸ کیلویی، ۲ میلیون تومان گران‌تر از «سامسونگ ۱۴۰۰» لهستانی است. یا قیمت لباسشویی «جی پلاس» داخلی هم‌رده یک لباسشویی «ال‌جی» است در حالی که نباید قیمت داخلی‌ها تا این حد بالا باشد.
این فروشنده معتقد است: همه ما حمایت از تولید داخلی را یک ارزش می‌دانیم اما چنانچه واقعا قرار است با کالای قاچاق برخورد کنند، باید از مبدأ جلوی آن گرفته شود نه اینکه این مبارزه محدود به چند کولبر مرزی شود. از طرفی تولیدکننده داخلی باید ملزم به رعایت استانداردهای بین‌المللی باشد، اما امروز شاهدیم که از نظر کیفیت تولیدات داخلی با ال‌جی و سامسونگ قابل مقایسه نیستند.
چسباندن یخچال «سیلورآیس» با بتونه
این فروشنده یخچال «سیلورآیس» را به ما نشان می‌دهد که با بتونه بخشی از قسمت داخلی یخچال را چسبانده‌اند. «این یخچال ۱۰ میلیون قیمت دارد. در حالی که ما هیچ زمانی در اجناس ال‌جی و سامسونگ چنین مشکلی ندیدیم و حتی ۱۰ سال بعد هم مشتری به مشکلی بر نمی‌خورد.»
وی ادامه می‌دهد: قطعا حمایت از کالای داخلی یک ارزش است چرا که با اشتغال و زندگی مردم سر و کار دارد، اما واقعیت این است که مردم دنبال اجناس خارجی می‌گردند. در صنعت یخچال فریزر تنها برندی که قبول دارم هیمالیا است. برند «دوو» هم تقریبا با کیفیت است اما مساله آنجاست که هم‌رده برند خارجی که کیفیت به مراتب بالاتری دارد، قیمت‌گذاری شده است. متاسفانه امرسان از این برندهای داخلی عقب مانده است.
قیمت مشابه برندهای داخلی و وارداتی
یکی دیگر از فروشنده‌ها می‌گوید: واقعیت اینجاست که نمی‌توان کیفیت کالاهای داخلی را با خارجی‌ها قیاس کرد. نکته دیگر اینکه کالاهایی که با برند ایرانی وارد بازار می‌شود، در واقع مونتاژ کالاهای وارداتی هستند.
وی می‌افزاید: با توجه به قیمت بالای لوازم خانگی و از طرفی مباحث خدمات پس از فروش مردم و به‌ویژه جوانان دنبال این هستند که ارزان‌تر بخرند و در صورت مشکلات احتمالی بتوانند به مرجعی برای حل مساله مراجعه کنند تا به هر صورت بتوانند زندگی‌شان را زیر یک سقف آغاز کنند، اما متاسفانه اغلب برندهای داخلی هم قیمتی مشابه برندهای خارجی دارند.
فول اچ دی ایرانی عقب‌تر از اچ دی وارداتی
خانمی‌که به خاطر رکود بازار در مغازه نشسته و کتاب می‌خواند، نظرش را در خصوص لوازم خانگی ایرانی و خارجی این‌گونه بیان می‌کند: تنها دلخوشی مردم برای خرید اجناس ایرانی داشتن گارانتی است و از نظر قیمت تفاوتی بین این دو وجود ندارد.
این فروشنده لوازم خانگی در ادامه توجه ما را به کیفیت تصویر دو تلویزیون ال ای دی جلب می‌کند و می‌گوید: خودتان نگاه کنید. سیستم سمت راست تلویزیون ۳۲ اینچ اچ‌دی وارداتی شرکت ال‌جی است و سمت چپ تلویزیون فول اچ‌دی «بوست» اسنوا است. کیفیت این دو در همان نگاه اول متفاوت است در حالی که شرکت داخلی ادعای فول اچ‌دی بودن دارد و کالای خارجی فقط اچ‌دی است.
وی در مورد برندهای «جی‌پلاس» و «سام» می‌گوید: پنل دستگاه‌های این شرکت‌ها معمولا از چین وارد می‌شود و در کشور مونتاژ می‌شود، اما قیمت‌هایی نزدیک به کالاهای اصل ال‌جی و سامسونگ دارند.
از او در مورد یخچال‌های ایرانی می‌پرسیم که پاسخ می‌دهد: دربخش یخچال فریزر در بین برندهای ایرانی، «دوو» وضعیت بهتری دارد اما قابل قیاس با برندهای وارداتی نیست. اگر به این یخچال که متعلق به شرکت هیمالیاست نگاه کنید (با انگشتش سمت دیگر مغازه را نشان می‌دهد) برجستگی‌های ریزی در سطح رنگ آن قابل مشاهده است، اما کالاهای وارداتی چنین نقاط ضعفی ندارند.
«سام» هم‌قیمت با «سامسونگ»
فروشنده دیگر که نمی‌خواهد همسایه‌ها و مردم صدایش را بشنوند، در را می‌بندد و سفره دلش را این‌گونه باز می‌کند: «برندهایی مانند «جی پلاس» و «سام» قطعات را وارد می‌کنند و بعد از مونتاژ وارد بازار می‌کنند و واقعیت این است که از نظر کیفی قابل رقابت با کالاهای خارجی نیستند. از طرفی در مقوله قیمت هم تفاوت چندانی با «ال‌جی» و «سامسونگ» ندارند. در واقع اگر دلار به حدود ۲۳هزار تومان برسد، سامسونگ ۴۳ اینچ، حدود ۸میلیون تومان در اختیار مشتری قرار می‌گیرد که تقریبا معادل قیمت تلویزیون‌های «سام» است. البته در حال حاضر با توجه به رکود صنعت لوازم خانگی داخلی حاضر شده‌اند تخفیفاتی را در اختیار مشتریان قرار دهند.
ضمانت‌نامه‌هایی که پذیرفته نمی‌‌شوند
وی در مورد خدمات پس از فروش برندهای داخلی نیز می‌گوید: خواهر همسر بنده یک تلویزیون از برندهای داخلی خریداری کرد که ضمانت‌نامه داشت. بعد از چهار ماه دچار مشکل اساسی شد. با توجه به ضمانت‌نامه برای حل مشکل مراجعه کردیم اما تمام زورشان را زدند که بدون ضمانت، ۴ میلیون تومان از ما بگیرند اما در نهایت با اعمال فشاری که نمی‌توانم موضوع را بیشتر باز کنم، مجبور شدند بدون هزینه آن را درست کنند.
«پاکشوما» از لباسشویی گیربکسی وارداتی گران‌تر است
این فروشنده به لباسشویی‌های داخلی و وارداتی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: سوال من این است که چگونه لباسشویی ۹ کیلوگرمی گیربکسی بدنه استیل وارداتی با تمام آپشن‌ها با احتساب تمام هزینه‌های غیر عادی قاچاق که تا رسیدن به مقصد ادامه دارد و همه سودشان را می‌گیرند، با قیمت ۱۴ میلیون تومان به فروش می‌رسد، اما مشتری باید یک لباسشویی «پاکشوما» داخلی را که گیربکسی هم نیست ۱۳میلیون تومان بخرد؟ اصلا شکل و نمای این دو لباسشویی همه چیز را فریاد می‌زند. اگر می‌خواهیم از تولید داخلی حمایت کنیم، خوب است و همه ما دوست داریم صنعت لوازم داخلی کشورمان رونق بگیرد چرا که فرزندان ما در این کارخانه‌ها مشغول به کار هستند اما باید این شرکت‌ها در کیفیت تجدید نظر کنند.
یک نمونه ایراد یخچال فریزر هیمالیا
این فروشنده تصریح می‌کند: دولت فقط باید بر کیفیت کار نظارت کند و قیمت‌گذاری کالاهای داخلی را رها کند تا عرضه و تقاضا آن را تعیین کند اما چنانچه در ادامه مردم از کیفیت محصولی شاکی شدند، بلافاصله جریمه بالایی برای شرکت‌های داخلی در نظر بگیرد. مشتری اینجا آمده و می‌گوید یخچال فریزر «هیمالیا» که به من فروخته‌اید، گاز خالی می‌کند. البته ممکن است سایر یخچال‌ها چنین مشکلی نداشته باشند، اما به هر حال مشتری مورد نظر دچار مشکل شده بود. به اتحادیه رفتم که در مورد ایراد کار گفتند چون شرکت مذکور در بدنه فوم تزریقی را به درستی کار نکرده و از طرفی لوله‌ای که در بدنه به کار گرفته شده از کیفیت لازم برخوردار نبوده، این مشکل به وجود آمده است.
پاکشوما از ال‌جی گران‌تر است
مغازه‌دار جوانی که به گرمی پذیرای ماست، می‌گوید: متاسفانه اجناس داخلی علاوه بر اینکه کیفیت پایینی دارند و از طرفی با قیمت بالا عرضه می‌شوند، ظرفیت تامین نیازهای بازار را ندارند. در واقع اگر کالاهای خارجی وارد نشود، از نظر تعداد لوازم خانگی دچار مشکل می‌شویم.
وی می‌افزاید: مساله دیگر اینکه امروز یک یخچال ساید «اسنوا» با یک ساید «سامسونگ» برابری می‌کند. مثلا اگر قرار است ۴۰ میلیون تومان برای «سامسونگ» بپردازید، باید با ۳۵ میلیون تومان «اسنوا» را بخرید، در حالی که از نظر کیفیت قطعا برند سامسونگ بهتر است. ظاهر اسنوا هم خیلی شبیه سامسونگ است چون خط تولید سامسونگ را کپی کرده است. علاوه بر این لباسشویی «ادواش سامسونگ» ۱۴میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است در حالی که «ادواش اسنوا» ۱۴میلیون تومان در بازار فروخته می‌شود. همچنین ظرفشویی سامسونگ ۱۳ میلیون تومان و ظرفشویی ال‌جی ۱۵ میلیون تومان قیمت دارد، اما ظرفشویی پاکشوما ۱۶ تومان است. به نظر من اگر قیمت کالاهای لوازم خانگی دست دولت باشد، بهتر قیمت‌گذاری می‌شود.
مزیت جنس ایرانی
وی ادامه می‌دهد: تنها مزیت جنس ایرانی ضمانت ۱۸ ماهه است اما متاسفانه در همین مورد مردم بعد از بروز مشکل تازه باید دنبال آن بدوند. در صورتی که جنس خارجی وارداتی که ضمانت ندارد، ۹۹درصد مواقع تا چند سال هیچ گونه مشکلی نخواهد داشت. این فروشنده با بیان اینکه «امرسان» در مقایسه با سایر برندهای داخلی تولید برخی لوازم خانگی را دیرتر شروع کرده است، می‌گوید: این برند بر خلاف برندهای داخلی اخیرا شروع به تولید ماشین ظرفشویی کرده است. وی در مورد برند «دوو» نیز عنوان می‌کند: این برند جنس چینی را با مونتاژ ایرانی در اصفهان تولید می‌کند و از طرفی قیمت لباسشویی و ظرفشویی این برند شانه به شانه سامسونگ وارداتی می‌زند. اگر واقعا قرار است تولید داخل حمایت شود، تولیدکنندگان هم باید مشتری‌مداری را مد نظر قرار دهند.
وی با اشاره به تقلید کالاهای داخلی از همدیگر می‌گوید: یخچال هیمالیا و یخچال سام را اگر کنار هم بگذارید، می‌بینید که ۹۹درصد شبیه به هم هستند. «جی پلاس» هم از نظر کیفیت وضعیتی مشابه سام دارد.
اتخاذ راه حل برد - برد
تولید باکیفیت مبتنی بر مواد اولیه باکیفیت است و اگر می‌خواهیم مواد اولیه با‌کیفیتی در اختیار داشته باشیم باید ارتباطمان را با کشورهای صنعتی پیشرفته بهبود ببخشیم. در حال حاضر مواد اولیه ضروری تولید لوازم خانگی در کشور ما از چین تهیه می‌شود. البته نه تنها ما بلکه بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان مواد اولیه خود را به دلایل مختلف از جمله کاهش هزینه‌ها از چین خریداری می‌کنند، اما متاسفانه بخش عمده‌ای از مواد اولیه‌ای که به دست ما می‌رسد، بی‌کیفیت است. در این خصوص هم باید شرکت‌های داخلی مواد اولیه با کیفیت را خریداری کنند. نکته حائز اهمیت اینکه متاسفانه ما در تصمیم‌گیری‌های حوزه صنعت نتوانسته‌ایم راه میانه‌ای را در پیش بگیریم. حداقل در خصوص صنعت لوازم خانگی سیاست درستی در خصوص افزایش توان تولید داخل مبتنی بر فناوری و کیفیت نداشتیم. همواره یا با نگاه رقابت‌پذیری کمر تولیدکنندگان داخلی را شکسته‌ایم و آنقدر به واردات لوازم خانگی پرداخته‌ایم که اثری از تولید داخل نماند یا با شعار حمایت از داخل، صنعت لوازم خانگی را انحصاری کرده و علاوه بر در‌جا زدن تکنولوژیک شرکت‌ها، حق انتخاب محصول باکیفیت را از مشتری گرفته‌ایم. بنابراین یک بار برای همیشه باید سیاست برد- برد را برای تولیدکننده و مصرف‌کننده داخلی ترسیم کنیم. ضروری است مسوولان صنعت لوازم خانگی در دولت جدید به بررسی مدل‌های موفق جهانی بپردازند و ببینند که کشورهای موفق جهان در حوزه صنعت لوازم خانگی و دیگر صنایع چگونه با اتخاذ سیاست‌های حمایتی از تولیدکننده و مصرف‌کننده باعث رشد صنایع و جلب رضایت مردم شده‌اند. قطعا حمایت از تولید داخلی یک اولویت است، اما رضایت مصرف‌کننده هم باید جلب شود.
