«دنیای‌اقتصاد» آرایش انتخاباتی اصلاحطلبان و میانه‌روها را تحلیل کرد
رقابت تکچهرهها با اصولگرایان
نیلوفر منصوریان : در شرایطی که 24روز تا برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی باقی است هنوز هیچکدام از دو جریان سیاسی کشور نتوانسته‌اند به اجماع در مورد نامزدهای انتخاباتی خود دست یابند. مانع اصلی برای جریان اصلاحات سبد خالی آنها از کاندیداهای شاخص است و مانع اصولگرایان در کنار کثرت احزاب و چند شاخه شدنشان، اختلافات گسترده میان آنهاست که در عمل راه‌های رسیدن به وحدت را برای آنها سخت‌تر از انتخابات‌های پیشین کرده است.دراین‌بین جریان اصلاحات که با قانون جدید انتخابات در عمل فرصت برای معرفی چهرههای شاخص خود را از دست داده است، حالا چشم‌انتظار اعلام آخرین نظر شورای نگهبان در مورد رد‌صلاحیت‌هاست تا شاید در آخرین فرجه زمانی‌اش بتواند به لیستی درخور حداقل در شهرستان‌ها دست یابد.
جریان اصولگرا همـــچنـــــان در گیـــــــــــــر و دار چندقطبی‌هایی است که برسر راهش قرار گرفته است و به نظر نمی‌رسد تا پیش از 11اسفند، موعد برگزاری انتخابات بتواند به راهکاری برای حل این چند‌قطبی‌های فکری و نظری دست پیدا کند و از همین‌رو هرگونه احتمال ائتلاف میان آنها برای یک لیست انتخاباتی با یک سرلیست، به رویایی دست‌نیافتنی بدل شده است.
چه خبر از جریان اصلاحات؟
اگرچه مدت‌هاست دیگر در موسم‌های انتخاباتی صدایی واحد از جریان اصلاحات شنیده نمی‌شود اما آنچه این بار بر اتحاد انتخاباتی این جریان سایه انداخته است، نداشتن کاندیداهایی است که بتوانند با شناسنامه آنها رای‌دهنده‌ها را تشویق به رای دادن به خود در انتخابات کنند. به گفته سران احزاب اصلاح‌طلب قانون جدید انتخابات اولین ضربه انتخاباتی را به این جریان زد و هیچکدام از چهرههای شاخصشان با توجه به زمان تعیین‌شده در قانون جدید انتخابات برای پیشثبتنام نتوانستند خود را برای ورود به عرصه رقابت‌های انتخابات مجلس دوازدهم آماده کنند. به باور آنها ورود به فضای انتخابات مستلزم سنجش فضا و چشم‌انداز انتخابات است که زمان تعیین‌شده جدید انتخابات برای پیشثبتنام این فرصت را در عمل از آنها گرفت.
در چنین فضایی جریان اصلاحات موفق به معرفی چهرههای شاخص خود نشد و چشم امید به نیروهایی بست که بعضا شاخص و نام‌آور نیستند و ازاین‌رو این جریان تصور می‌کند در بهترین حالت می‌تواند از تک‌نماینده‌ها در یک حوزه انتخاباتی حمایت کند. از این رهگذر این جریان سیاسی تصور می‌کند امکان بستن لیست 30 نفره انتخاباتی در تهران را از دست داده است (شاید لیست 15نفره‌ای برای تهران ارائه دهد) و در بهترین حالت درصورت ائتلاف با جریان اصولگرای میانه می‌تواند در برخی شهرستان‌ها موفق به بستن لیستی انتخاباتی برای مجلس دوازدهم شود. در باقی شهرستان‌ها نیز احتمالا بخشی از جبهه اصلاحات که متعلق به اقلیت این جریان است تنها از برخی کاندیداها به صورت مشروط حمایت خواهد کرد.
درهمین راستا می‌توان به سخنان روز شنبه (14بهمن) حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران استناد کرد که در جلسه شورای مرکزی این حزب تصریح کرد: «پیشنهاد ما حضور در حوزههای انتخابیه‌‌‌ای است که نامزد حزبی یا غیرحزبی تایید صلاحیت‌شده با سوابق روشن اصلاح‌‌‌طلبانه داشته باشد و بتوانیم در برابر مردم از عملکرد گذشته و آینده آنها دفاع کنیم.» همچنین درنهایت در این جلسه به پیشنهاد دبیرکل حزب و با رای اعضا، مصوب شد که کارگزاران صرفا در حوزه‌‌‌هایی از انتخابات مجلس شورای اسلامی فعال باشد که نامزد حزبی یا نامزدی با سوابق روشن و قابل دفاع اصلاح‌‌‌طلبانه تایید صلاحیت‌شده داشته باشند. به این ترتیب در واقع کار به حوزههای انتخاباتی واگذار شده و به موجب برخی خبرها اگر دوسوم احزاب اصلاح‌طلب از نامزدی در یک حوزه انتخاباتی حمایت کنند؛ آن نامزد از سوی جریان اصلاح‌طلب مورد حمایت قرار می‌گیرد.
بر این اساس اصلاحطلبان و میانه‌روها تصمیم دارند در 50 حوزه انتخاباتی فعال شوند و با حمایت از تک‌چهره‌هایی نظیر محمدباقر نوبخت از رشت، مسعود پزشکیان از تبریز و ناهید تاج‌الدین از اصفهان کرسی‌هایی را در پارلمان از آن خود کنند. البته نداشتن نماینده‌ای شاخص از سوی این جریان در انتخابات پیش رو تنها یکی از مشکلات جریان اصلاحات است. یکی دیگر از موانع جریان اصلاحات در انتخابات آتی، هم‌نظر نبودن احزاب موجود در جبهه اصلاحات در مورد نوع مشارکت در انتخابات است. به باور اکثریت این جریان با توجه به نداشتن کاندیدا به دلیل رد صلاحیت نامزدهایی که در شرایط موجود برای مشارکت در انتخابات معرفی کرده بودند، عملا راه‌های رقابت با جریان رقیب به روی آنها بسته شده است. بیانیه اخیر جبهه اصلاحات نیز براین نکته تاکید داشت که اصلاحطلبان نمی‌توانند در انتخابات غیر‌رقابتی شرکت کنند در واقع آنها بر مشارکت مشروط به رقابت تاکید دارند.
چند روز پیش سید‌محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات نیز در پیامی به انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران بر رقابتی بودن به عنوان یکی از شروط انتخابات مطلوب تاکید کرد و از فاصله زیاد رسیدن به تامین شرایط و لوازم برای شرکت در این انتخابات سخن گفت. سخنانی که نشان‌دهنده نزدیک بودن نظر او با بخش اکثریت جبهه اصلاحات است. با تمام اینها بخش اقلیت تصمیم خود را برای نوع مشارکتش در انتخابات ولو ائتلاف با میانه‌روها و جریان منتسب به علی لاریجانی گرفته است و همین امر منجر به اختلافاتی درون این جریان شده است. به همه این مسائل برخی فشارها برای تغییر حوزه انتخاباتی بعضی از نامزدهای انتخاباتی این جریان را هم باید اضافه کرد. این فشارها در داخل خود جبهه نیز وجود دارد همچنان‌که بنا بر برخی شنیده‌ها از علی مطهری خواسته شده حوزه انتخاباتی خود را از تهران به شهر دیگری تغییر دهد تا شاید آنها بتوانند موفق به کسب کرسی در مجلس شوند. در واقع تا اینجای کار به نظر می‌رسد اصلاحطلبان امید خود را برای کسب کرسی‌های مجلس در تهران از دست داده‌اند و به شهرستان‌ها آن هم بدون امکان ارائه لیستی کامل چشم امید بسته‌اند.
اصولگرایان میانه چه می‌کنند؟
سوی دیگر این رقابت‌ها اصولگرایان میانه قرار گرفته‌اند که همچون اصلاحطلبان وضعیت چندان خوشایندی در انتخابات پیش رو ندارند. آنها هم همچون جریان اصلاحات تصور می‌کنند با رد صلاحیت‌ها فرصت را برای حضور نامزدهایشان برای انتخابات مجلس دوازدهم از دست داده‌اند و در انتظار 19بهمن ماه مهلت نهایی شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت داوطلبان مجلس هستند. این جریان اگرچه با هدایت علی لاریجانی به ارائه لیستی از نمایندگان ادوار مجلس در شهرهای مختلف پرداخت و با حضور ۴۵۷ نماینده ادوار در پیشثبتنام انتخابات مجلس شرکت کرد اما نتوانست از سد ردصلاحیت‌ها گذر کند تا آنجا که حتی خبرگزاری تسنیم روز نهم بهمن ماه در خبری با توجه به بخشی از تایید صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان اعلام کرد که هیچکدام از نمایندگان شاخص ادوار مجلس در لیست تاییدی‌ها به چشم نمی‌‌‌خورند.
همین امر بنا بر برخی خبرها موجب شده تا علی لاریجانی را که پیش از این به حضور فعال در انتخابات اصرار داشت، از ارائه لیست انتخاباتی به نام خودش منصرف کند. سه روز پیش نیز حسین انتظامی یکی از چهرههای نزدیک به او در پیامی در شبکه ایکس بدون اشاره مستقیم به علی لاریجانی و به طور ضمنی ارائه لیست انتخاباتی از جانب علی لاریجانی را رد کرد. وضعیت در حزب اعتدال و توسعه به‌گونه دیگری است. هرچند که این حزب یک نامزد شناخته‌شده به نام محمدباقر نوبخت (دبیرکل حزب اعتدال و توسعه) را در انتخابات آتی دارد، اما این حزب ترجیح می‌دهد در نبود دیگر نامزدهای مورد نظرش به ائتلاف انتخاباتی با اصلاحطلبان و دیگر میانه‌روها دست بزند تا شاید بتواند لیستی قابل قبول برای 11اسفند داشته باشد.
روز گذشته نیز محمدباقر نوبخت در سخنانی تصریح کرد که «رویکرد حزب اعتدال و توسعه به صورت ائتلافی با دیگر جریان‌‌‌ها بوده و بر همین اساس با اصلاحطلبان و اصولگرایان معتدل در حال رایزنی هستیم ولی منتظریم تا ۱۹ بهمن شورای نگهبان لیست نهایی کاندیداهای تایید صلاحیت‌شده را اعلام کند.» یکی دیگر از مسائلی که اعتدال و توسعه با آن روبه‌روست برخی فشارها برای تغییر حوزه نوبخت از رشت به تهران است. نوبخت نیز دیروز در این خصوص گفت که هنوز برای تغییر حوزه انتخاباتی‌اش تصمیم نگرفته است چرا که طبق قانون تا ۱۹ بهمن امکان تغییر حوزه نیست. براین اساس درحال حاضر همه چشم‌ها به 19بهمن که شورای نگهبان نتایج نهایی را به داوطلبان انتخابات مجلس اعلام می‌کند، دوخته شده است. روزی که می‌تواند تکلیف لیست‌های انتخاباتی و ائتلاف‌ها را روشن کند. به نظر می‌رسد که اصولگرایان هم منتظر همین روز هستند چرا که مسیر اتحاد آنها نیز متاثر از تصمیمات انتخاباتی اصلاحطلبان و میانه‌روهاست.
