روایت ۳ دیپلمات اروپایی از روند مذاکرات اصلاح برجام با آمریکا
دفاع ایتالیایی در برابرتحریم‌ها
عكس: رویترز
دیدگاه دوم بر این اعتقاد است با وجود شکست تحریم‌های ایران در نشست روز دوشنبه، دولت‌های اروپایی در این زمینه درحال پیشرفت هستند و دیدگاه سوم هم می‌گوید که غیرمحتمل است اتحادیه اروپا تا اواسط ماه مه - یک ماه دیگر- قادر باشد تا محدودیت‌های جدیدی علیه ایران وضع کند. به گزارش خبرگزاری «رویترز»، اتحادیه اروپا به‌دلیل مخالفت ایتالیا و ترس از اینکه نتواند مانع خروج رئیس‌جمهوری آمریکا از توافق هسته‌ای شود، نتوانست بر سر تحریم جدید علیه ایران به توافق دست یابد. کشورهای اروپایی از سوی دیگر نگران هستند که حتی با وجود مجازات تهران به دلیل برنامه موشکی‌اش و نقش آن در منطقه خاورمیانه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، همچنان به دنبال خروج از توافق هسته‌ای با ایران باشد.
برخی از دیپلمات‌ها درحاشیه نشست وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ گفتند این ناکامی به معنی آن است که اتحادیه اروپا احتمالا نخواهد نتوانست به ضرب‌الاجل رئیس‌جمهوری آمریکا برای اصلاح ایرادهای برجام پایبند باشد. این اتحادیه مایل است توافق[هسته‌ای] تیرماه سال ۱۳۹۴ بین ایران و ۶ قدرت جهانی از جمله تروئیکای اروپایی- فرانسه، آلمان و بریتانیا- را حفظ کند، حال آنکه ترامپ معتقد است برجام یکی از بدترین توافق‌هایی بوده که وی در عمر خود دیده و باید «ایرادهای فاجعه‌بار» آن رفع شود وگرنه واشنگتن احتمالا از آن خارج می‌شود. ترامپ تا روز ۲۲ اردیبهشت به آلمان، فرانسه و بریتانیا مهلت داده است که این توافق را اصلاح کنند، در غیر این صورت تعلیق تحریم‌های ایران براساس برجام را تمدید نخواهد کرد. دیپلمات‌های فرانسه، آلمان و بریتانیا در واکنش به انتقادهای رئیس‌جمهوری آمریکا، تحریم‌ها علیه مقامات ایرانی در سوریه را پیشنهاد کرده‌اند. آنها امیدوار بودند که با مسوول دانستن ایران در این زمینه، دونالد ترامپ را متقاعد کنند تا در برجام باقی بماند، اما در نشست روز دوشنبه خود با مخالفت ایتالیا و همچنین اتریش روبه‌رو شدند.
ایتالیا، مانع تحریم‌های جدید
در نشست روز دوشنبه، بیشترین مقاومت برای اعمال تحریم بیشتر علیه ایران از سوی ایتالیا ابراز شده است. یک مقام آگاه در این زمینه گفته است: «با توجه به اینکه هنوز در ایتالیا یک دولت تازه بر سر کار نیامده، رم در موقعیتی نیست که چنین تصمیم سختی بگیرد و برلین، لندن و پاریس هم نمی‌دانند باید با چه گروهی در ایتالیا مذاکره کنند.» در جلسه‌ای که حدود دو هفته پیش در بروکسل، مقر اتحادیه اروپا برگزار شد، اختلاف‌نظرها درباره تحریم‌های جدید آشکار شد و این مقاومت‌ها ادامه پیدا کرد، اگر چه کاهش یافته است. هنوز کشورهایی هستند که نمی‌خواهند بر میزان تحریم‌ها بر ایران بیفزایند که مهم‌ترین آنها ایتالیاست. ایتالیا کشور مهمی در اتحادیه اروپا است و سرمایه‌گذاری‌های زیادی نیز در ایران خصوصا در پی اجرای برجام انجام داده است و اصلا تمایلی به این تحریم‌ها ندارد. درباره اتریش، سوئد و کمی هم یونان، وضع به همین شکل است، اما با درجه کمتر و این کشورها ممکن است به تحریم راضی شوند.
در نشست وزیران اروپایی که احتمالا هفته آینده برگزار می‌شود در این زمینه تبادل‌نظر بیشتری خواهد شد که تا پیش از ۲۲ اردیبهشت- ضرب‌الاجل ایالات‌متحده- تصمیمی در این زمینه گرفته شود. تحریم‌های تازه که شامل اضافه کردن نام چند فرد و نهاد به فهرست تحریم‌های موجود همانند تحریم‌های حقوق بشری می‌شود، ممکن است برای راضی کردن ایتالیا به همراهی با آن، کمی ملایم شود. یک دیپلمات آگاه در این زمینه گفته است: «به‌نظر می‌آید اعمال تحریم‌های جدید با هدف نشان دادن عزم اتحادیه اروپا برای ادامه برجام طراحی شده اما هنوز سوالاتی در این زمینه مطرح است. شاید سه کشور اروپایی مجبور شوند مثلا اسم برخی افراد را از فهرست تحریم‌های پیشنهادی خارج کنند تا ایتالیا را با خود همراه سازند.» این دیپلمات با بیان اینکه اگر چه این کار غیرممکن نیست، اما صد در صد نمی‌توان مطمئن بود، چون یک‌سال پیش اروپایی‌ها می‌خواستند تحریم‌هایی را علیه روسیه و ایران به دلیل نقش آنها در سوریه اعمال کنند که ایتالیا آن تحریم‌ها را وتو کرد و اروپایی‌ها نتوانستند ایتالیا را راضی کنند و این می‌تواند این بار هم اتفاق بیفتد و نباید مقاومت «رم» را دست‌کم گرفت.
روابط اقتصادی ایران و ایتالیا
ایتالیا یکی از شرکای بزرگ تجاری ایران و مهم‌ترین شریک در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود. فرانسه و آلمان به ترتیب در مکان‌های دوم و سوم قرار دارند. قبل از تحریم‌های ایران، حجم مبادلات تجاری ایران با ایتالیا به ۸ میلیارد دلار می‌رسید، اما از دوران تحریم این حجم کاهش چشمگیری داشته است. در شرایط پسابرجام بار دیگر روابط تجاری افزایش یافت. سفر دوجانبه رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ایتالیا در سال ۹۴ و بعد از توافق هسته‌ای، نقطه عطفی در روابط دو کشور محسوب می‌شود. ایتالیا همچنین نخستین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود.نفت اولین کالایی است که از ایران به ایتالیا صادر می‌شود که در سال ۲۰۱۶ حدود ۸۰۰ میلیون دلار نفت صادر شده و در ۲۰۱۷ این رقم به۵/ ۲ میلیارد دلار رسیده است. کالای دیگر آهن و فولاد است، صادرات آهن، فولاد و قطعات فلزی به ایتالیا حدود ۲۵۰ میلیون دلار بوده است. خشکبار، چرم و پوست دباغی نشده و اتانول از دیگر کالاهایی است که از ایران راهی ایتالیا می‌شود. یکی از مهم‌ترین اقلامی که از ایتالیا وارد می‌شود ماشین‌آلات است. حدود ۴۰ درصد ماشین‌آلات در کفش و چرم، کاشی و سرامیک، سنگ، دارو و بسته‌بندی و نساجی ایتالیایی هستند.
همچنین قرارداد خط اعتباری فاینانس ۵میلیارد یورویی، بین بانک‌های ایرانی و موسسه Invitalia Global Investment برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی و تولیدی کشور، در اواسط ژانویه ۲۰۱۸ بین ایران و ایتالیا امضا شد. براساس این قرارداد که دو بانک ایرانی صنعت و معدن و خاورمیانه، آن را امضا کرده‌اند و امکان الحاق سایر بانک‌های ایرانی به آن وجود دارد، پروژه‌های عمرانی و تولیدی کشور که با استفاده از تکنولوژی، ماشین‌آلات یا خدمات فنی و مهندسی ایتالیا اجرا می‌شوند، می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند. پس از انعقاد قرارداد با کشورهای هند، چین، کره‌جنوبی، دانمارک، اتریش و روسیه در ماه‌های گذشته، ایتالیا هفتمین کشوری است که قرارداد فاینانس با آن منعقد شده است و به این ترتیب، گام دیگری در راستای تنوع‌بخشی به خطوط اعتباری فاینانس قابل دریافت برای تامین مالی پروژه‌های کشور برداشته شده است.
سه دیدگاه در اتحادیه اروپا
پس از آنکه اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه خود نتوانست تحریم‌های جدید علیه ایران را اعمال کند، این وضعیت به سه دیدگاه در این اتحادیه دامن زده است. در همین ارتباط، یکی از دیپلمات‌های اروپایی که روایت طرفداران دیدگاه اول را نقل کرده است، به خبرگزاری رویترز گفت: «در هر صورت شاید توافق هسته‌ای مرده باشد، بنابراین، چرا باید برخی مخالفان ایرانی را به خشم آورد و شانس خود را برای به‌دست آوردن قراردادها در این کشور از دست بدهیم.» یکی دیگر از دیپلمات‌ها که دیدگاه دوم را در این زمینه مطرح می‌کرد، گفت که اتحادیه اروپا چهار هفته دیگر وقت دارد: «ما به‌وضوح درحال پیشرفت هستیم، هرچند مدت زمان کمی در اختیار داریم.» در همین زمینه روزنامه وال‌استریت‌ژورنال نوشته در جریان دیدار وزرای خارجه اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ روز دوشنبه تصمیمی در این راستا گرفته نشد، زیرا برخی از کشورها هنوز قانع نشده‌اند که اعمال تحریم‌های جدید ترامپ را از خروج از برجام منصرف کند. با وجود این، منابع مطلع از رایزنی‌های انجام شده در روز دوشنبه می‌گویند وزرای خارجه اتحادیه اروپا در آستانه توافق بر سر این موضوع هستند که لازم است در این باره اقدام شوددیپلمات سوم نیز روایت خود را از دیدگاه سوم در این اتحادیه گفته و تاکید کرده که «غیرمحتمل» است اتحادیه اروپا تا اواسط ماه مه-یک ماه دیگر که مصادف با ضرب‌الاجل ترامپ درباره برجام است- قادر باشد تا محدودیت‌های جدیدی علیه ایران وضع کند.با وجود اینکه کل اتحادیه اروپا خواهان حفظ برجام است، ولی وزیران خارجه ۲۸ کشور عضو این اتحادیه موافقت کردند که ظرف روزها و هفته‌های آینده روی این موضوع کار کنند.
تشدید فشار بر ایران و روسیه در سوریه
از سوی دیگر، اتحادیه اروپا موضع محتاطانه خود را در قبال سوریه ظاهرا کنار گذاشته و قصد دارد با تشدید فشار بر ایران و روسیه نقشی فعالانه‌تر برای حل بحران سوریه ایفا کند. آمریکا نیز کشورهای عربی را به مشارکت نظامی فراخوانده است. رسانه‌های خبری دیروز از تقویت تلاش اتحادیه اروپا برای حل بحران سوریه خبر داده‌اند. به گفته فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این اتحادیه بر آن است، هفته آینده در چارچوب کنفرانس سوریه در بروکسل گام‌هایی ممکن برای آغازی تازه در مذاکرات صلح سوریه بردارد. موگرینی تاکید کرد: «باید بر رژیم سوریه و بشار اسد فشار وارد شود، تا آنان به شکلی سازنده در مذاکراتی که با میانجیگری سازمان ملل انجام می‌گیرند، مشارکت کنند.» به باور او جمهوری اسلامی و روسیه به‌عنوان پشتیبانان اسد می‌توانند بر اسد اعمال نفوذ کنند.
هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا از کمک‌های مالی برای بازسازی سوریه به‌عنوان مشوق و ابزار فشار بر روسیه و ایران یاد کرد. او در این رابطه گفت: «تا زمانی که تغییر و تحرکی در مواضع سیاسی روی ندهد، چنین کمک‌هایی هم قابل‌تصور و واقع‌گرایانه نخواهد بود. کمک‌مالی اتحادیه اروپا برای بازسازی سوریه زمانی به جریان خواهد افتاد که فرآیند سیاسی دوران گذار نیز در جریان باشد.» موگرینی پرسش در مورد حضور احتمالی نمایندگان بلندپایه ایران و روسیه را در کنفرانس بروکسل در روز سه‌شنبه آینده (۲۴ آوریل) بی‌پاسخ گذاشت.
سیاست روسیه حفظ برجام است
در واکنش به این تحولات، معاون وزیر خارجه روسیه با بیان اینکه سیاست این کشور همچنان حمایت و حفظ برجام است و هیچ تغییری را در این زمینه نمی‌پذیرد، گفت: انتظار است اروپا همچنان به تعهداتش پایبند باشد و تسلیم خواسته‌های آمریکا نشود.» «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه در دیدار با مهدی‌سنایی سفیر ایران اعلام کرد: «انتظار می‌رود که اروپا نیز همچنان به تعهدات خود در قبال برجام پایبند باشد و منطقی است در جهت حفظ آن بکوشد و تسلیم خواسته‌های آمریکا نشود. همچنین دو طرف در این ملاقات بر حل بحران منطقه و سوریه از طریق گفت‌وگوهای سیاسی تاکید کردند.
ارسال نظر