(Credit Rating)
بخش پایانی
گروه بورس - بخش اول مقاله آموزش آشنایی با رتبه‌بندی اعتباری که توسط شرکت «ایدروفانیاس» تهیه شده، دیروز از نظرتان گذشت و اینک بخش پایانی آن را ملاحظه کنید.
اوراق بدهی منتشره کوتاه‌مدت که دارای بالاترین درجه ‌ارزیابی اعتباری نزد دو موسسه S&P و Moody's‌، به صورت A۱/P۱ نشان داده می‌شوند‌.

رتبه‌‌بندی‌های موسسه Fitch :
الف ) رتبه‌‌بندی اعتباری بلندمدت بین المللی:
1 - رتبه سرمایه‌گذاری ( Investment Grade ) :‌
AAA - بیانگر بالاترین کیفیت اعتباری است‌. این نوع از درجه‌بندی دلالت بر انتظار کمترین ریسک اعتباری داشته و تنها در مواردی به کار می‌روند که توانمندی فوق‌العاده‌ای در ایفای به موقع تعهدات وجوددارد‌.
AA - کیفیت این نوع از درجه‌بندی کمی پایین‌تر از AAA ارزیابی شده و دلالت بر انتظار ریسک اعتباری محدود دارند‌. آنان معرف توان مناسب جهت انجام به موقع تعهدات بوده به نحوی که بطور معمول از بروز حوادث قابل پیش‌بینی آسیب قابل ملاحظه‌ای نخواهند دید‌.
A - دارای کیفیت اعتباری بالا بوده و دلالت برانتظار ریسک اعتباری پایین دارند‌. توان پرداخت به موقع تعهدات مالی در این نوع از درجه‌بندی به صورت مناسب برآورد شده است‌. ممکن است در مقام مقایسه با درجات بالاتر در مقابل بروز تغییرات در اوضاع و شرایط اقتصادی از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردار باشند‌.
BBB - کیفیت اعتباری خوب ارزیابی شده و معرف انتظار ریسک اعتباری پایین در شرایط حاضر می‌باشند‌. توان ایفای تعهدات مالی در آنان رضایتبخش بوده ولی احتمال تضعیف این توانایی در شرایط بروز تغییرات در شرایط و اوضاع اقتصادی دور از انتظار نخواهد بود. این درجه‌بندی پایین ترین نوع درجه‌بندی سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود‌.
۲ - رتبه‌بندی‌های تخمینی (Speculative Grades):
BB - این درجه‌بندی معرف این موضوع است که امکان افزایش ریسک اعتباری به ویژه در هنگام بروز تغییرات نامطلوب اقتصادی دور از انتظار نخواهد بود. با این همه، پرداخت تعهدات مالی از طریق کسب و کار بنگاه یا طرق دیگر امکان‌پذیر است. اوراق بهاداری که در این طبقه ارزیابی می‌شوند، دارای درجه‌بندی سرمایه‌گذاری نیستند.
B - بسیار تخمینی تلقی می‌شوند. معرف ریسک اعتباری قابل ملاحظه بوده ولی تعهدات مالی در این طبقه‌بندی در حال حاضر پرداخت می‌شوند. با این همه توان پرداخت مستمر تعهدات به شرایط اقتصادی و رضایت بخش بودن و پایداری کسب و کار بنگاه بستگی تام خواهد داشت.
C، CC، CCC - اوراق بهاداری که در این طبقه‌بندی جای می‌گیرند، از ریسک بالایی درخصوص عدم ایفای تعهدات برخوردار می‌باشند. توان تادیه به موقع تعهدات مالی، تنها به توسعه اقتصادی، رضایت بخش بودن و پایداری کسب و کار بنگاه بستگی خواهد داشت.
در درجه‌بندی CC احتمال عمل نکردن به پاره‌ای از تعهدات وجود داشته و درخصوص درجه‌بندی C نیز، عمل نکردن به موقع تعهدات شرکت صادر‌کننده آن قریب‌الوقوع است.
D، DD، DDD - عمل نکردن به تعهدات در این نوع از طبقه‌بندی جدی است. به طور کلی، هنگامی که نحوه بازیافت تعهدات تخمینی هستند، با هیچ دقتی نمی‌توان آنها را برآورد کرد.
توجه به موارد زیر می‌تواند به عنوان یک راهنمای عمومی‌مورد استفاده قرار گیرند:
- تعهدات دارای درجه‌بندی DDD دارای بالاترین پتانسیل (توان بالقوه) برای بازیافت 90 الی 100‌درصدی مبالغ به تعویق افتاده و بهره متعلقه است.
- تعهدات DD معرف موضوع هستند که پتانسیل (توان بالقوه) بازیافت تعهدات مربوط در حدود ۵۰ الی ۹۰‌درصد برآورد می‌شوند. در حالی که درجه D دارای کمترین ظرفیت بازیافت تعهدات از سوی صادر‌کننده اوراق است (برای مثال کمتر از ۵۰درصد)، آنهایی که در این طبقه جا می‌گیرند بخشی یا تمام بدهی تعهد شده خود را نپرداخته‌اند. همچنین لازم به ذکر است اوراقی که دارای درجه DDD هستند، بالاترین احتمال از سرگیری عملکرد یا کارکرد مستمر را بدون به‌کارگیری یک فرآیند رسمی‌سازماندهی مجدد دارا هستند. در ضمن آنهایی که دارای درجه‌بندی DD و D هستند، عموما دستخوش یک فرآیند رسمی‌سازماندهی مجدد یا انحلال قرار دارند و بالاخره‌ اینکه، در طبقه‌بندی DD احتمال اداکردن سهم بالاتری از بدهی‌های معوق وجود داشته در صورتی که در مورد D، این احتمال که قدرت بازپرداخت بخش عمده‌ای از تعهدات وجود داشته باشد ضعیف خواهد بود.
ب- رتبه‌بندی‌های اعتباری کوتاه‌مدت بین‌المللی:‌
ارزیابی اعتباری کوتاه‌مدت برای اغلب بدهی‌ها دارای افق زمانی کمتر از یک سال و برای اوراق بهادار عمومی‌ایالات متحده آمریکا تا سه سال در نظر گرفته می‌شود. در این ارزیابی‌ها، تاکید بیشتر بر وجود نقدینگی لازم جهت ایفای به موقع تعهدات مالی استوار شده است که انواع مختلف این درجه‌بندی‌ها عبارتند از:
F1 - نشانگر بالاترین کیفیت اعتباری بوده و دلالت بر دارا بودن وضعیت بسیار مناسب در ایفای به موقع تعهدات مالی دارد. (F1 می‌تواند دارای یک علامت + هم باشد که یک سابقه اعتباری بسیار قوی در پرداخت تعهدات را بیان می‌کند).
F۲ - بیانگر کیفیت اعتبــاری خــوب است. در این نوع از درجه‌بندی توان مناسب و رضایت بخشی جهت پرداخت به موقع تعهدات مالی وجود داشته ولی حاشیه اطمینان آن به اندازه درجه ارزیابی F۱ نیست.
F3 - مبین کیفیت اعتباری مناسب و توان کافی جهت ایفای تعهدات مالی است. هر چند که بروز تغییرات نامطلوب در شرایط اقتصادی می‌تواند به پایین آمدن این درجه‌بندی به درجه غیر سرمایه‌‌گذاری منجر شود.
B- بیانگر برآورد تخمینی نامطمئن در ایفای تعهدات بوده و آسیب‌پذیری ناشی از بروز تغییرات نامطلوب در اوضاع و شرایط اقتصادی در این نوع از درجه‌بندی محسوس است.
C- در این نوع از ارزیابی، ریسک بالایی درخصوص عمل نکردن به موقع تعهدات قابل مشاهده است، به نحوی که توان پرداخت تعهدات مالی تنها به پایدار بودن وضعیت مطلوب کسب و کار و جو اقتصادی متکی خواهد بود.
D- در این نوع درجه‌بندی، موضوع عمل نکردن بــه تعهدات مالی در حال حاضر یا در آینده‌ای نزدیک به طور کامل جدی تلقی می‌شود.
سایر ملاحظات درباره ارزیابی‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت:
- علامت مثبت یا منفی اضافه شده به یک درجه ارزیابی، مبین ارتباط آن درجه با طبقات اصلی درجات مربوطه است. به نحوی که علامت مثبت (+) توان بالقوه بالا رفتن درجه اعتباری و علامت منفی (-) پتانسیل پایین آمدن درجه مورد نظر را نشان می‌دهند. لازم به ذکر است که‌اینگونه پسوندها در ارزیابی‌های بلندمدت به درجه‌های AAA، و زیرمجموعه CCC و در خصوص ارزیابی‌های کوتاه‌مدت به استثنای درجه F۱ اضافه نمی‌شوند.
- دورنمای ارزیابی، نشانگر جهتی است که احتمالا در یک فاصله زمانی یک تا دو ساله آتی، وضعیت موسسه در آن سمت حرکت خواهد کرد. این دورنما می‌تواند به صورت مثبت، منفی و یا ثابت بیان شود.
مزایــای انجام رتبه‌بندی اعتبــاری (Credit Ratings)
انجام درجه‌بندی اعتباری در موسسات و بنگاه‌ها و روشن شدن وضعیتشان، از یک سو دستیابی آنان به بازار‌های پولی، سرمایه‌ای و فاینانس را تسهیل کرده و در نتیجه افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران را فراهم می‌کنند و از طرف دیگر با کاهش اتکای سرمایه‌گذاران به تضمین‌های بانکی امکان فراهم شدن نقدینگی اضافی را برای شرکت‌ها میسر می‌سازد، شایان ذکر است که انجام این فرآیند، مهمترین پیش نیاز لازم جهت صدور اوراق قرضه بین‌المللی به منظور دستیابی به نقدینگی مورد نیاز بنگاه‌ها از طریق بازارهای مالی بین‌المللی است.
بدیهی است شرکت‌ها و بنگاه‌ها با دارا بودن رتبه اعتباری مناسب، از موقعیت و جایگاه بهتری جهت دریافت وام‌های بانکی و پوشش‌های بیمه‌ای ( ECA) بدون نیاز به تضمین‌های بانکی و دولتی برخوردار خواهند بود.
سرفصل‌های مورد بررسی در فرآیند رتبه‌بندی اعتباری:
اهم مواردی که در انــجام فـرآیند Rating مورد توجه و بررسی موسسات ارزیابی‌کننده قرار
می‌گیرند عبارتند از: استراتژی شرکت،استراتژی محصول، ساختار سازمانی، عملکرد شرکت، چشم انداز و آینده صنعت، استراتژی‌های مالی، امکان سودآوری شرکت، توانایی ایجاد گردش نقدینگی، ساختار سرمایه‌ای، انعطاف‌پذیری مالی، مدیریت ریسک و جایگاه رقابتی.
جمع بندی:
درجه‌بندی‌های اعتباری بر نرخ بهره‌ای که موسسات می‌توانند براساس آن نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کرده و بر اینکه آیا قادر به صدور اوراق بهادار هستند، تاثیرگذار خواهند بود. هدف درجه‌بندی اعتباری ارائه رهنمود لازم به سرمایه‌گذاران درخصوص توانایی موسسات در ایفا به موقع تعهدات است.
تهیه و تنظیم: شرکت خدمات مشاور و تامین مالی ایدرو (ایدرو فاینانس)