چالش‌های سامانه ارز توافقی
یکی از ویژگی‌های کلیدی سامانه ارز توافقی، تسهیل فرآیند معاملات ارزی از طریق یک بستر آنلاین و نظارت بانک مرکزی است. در این سامانه، بانک‌ها به عنوان کارگزاران ایفای نقش می‌کنند و در واقع واسطه‌های مرسوم ارزی، ازجمله صرافی‌ها، کنار گذاشته می‌شوند. این حذف واسطه‌ها می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های معامله و افزایش سرعت تبادل ارز در میان تجار شود. در سامانه ارز توافقی، فرایند راستی‌آزمایی به گونه‌ای طراحی شده که میزان ارز واقعی هر صادرکننده مشخص شده و معامله به‌صورت پایاپای و بدون ریسک انجام می‌شود.
در این فرآیند، ارز ابتدا توسط بانک تایید شده و سپس در اختیار کارگزار قرار می‌گیرد تا در معرض پیشنهاد خریداران قرار گیرد. این فرایند شفاف و پایاپای، اطمینان را در معاملات بالا برده و احتمال «خالی‌فروشی» را از بین می‌برد.در این بازار جامع، همه اصناف و فعالان اقتصادی می‌توانند به معاملات ارزی بپردازند. برای اولین بار، یک سامانه جامع و یکپارچه فراهم شده که برای همه بخش‌های اقتصادی قابل دسترس است. همچنین، کاهش زمان انتقال ارز از ویژگی‌های برجسته سامانه ارز توافقی است. مدیران ارشد سامانه تاکید دارند که در این تالار، قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضاست و نرخ‌گذاری دستوری وجود ندارد. این ویژگی، به تجار و صادرکنندگان اجازه می‌دهد نرخ خود را به‌صورت توافقی تعیین کنند، و این امر به شکلی ضمنی مسیری به سوی یک بازار آزاد ارزی باز می‌کند. این آزادی در نرخ‌گذاری می‌تواند انگیزه بیشتری برای حضور تجار در بازارهای جهانی ایجاد کند. با وجود مزایای مطرح‌شده، کارشناسان معتقدند باید به چند چالش احتمالی نیز توجه داشت:
چالش‌های نظارتی: با رشد تعداد معاملات و تنوع اصناف حاضر در این سامانه، بانک مرکزی نیازمند نظارت دقیق‌تری خواهد بود تا از بروز سوءاستفاده‌ها جلوگیری کند.
چالش‌های تکنولوژیکی: ایجاد یک بستر تکنولوژیک کارآ و مطمئن برای سامانه‌هایی به این ابعاد، به‌ویژه برای مدیریت حجم بالای تراکنش‌ها، نیازمند سرمایه‌گذاری بلندمدت در حوزه فناوری اطلاعات است.تجربه کشورهای دیگر نشان داده است که راه‌اندازی سامانه‌های مشابه توانسته به شکل موثری در کاهش نوسانات ارزی و ایجاد ثبات اقتصادی کمک کند. اگرچه ایران به‌طور کامل به سمت بازار آزاد ارزی حرکت نکرده است، اما این سامانه می‌تواند اولین گام موثر در جهت تقویت بازارهای ارزی و بهبود فضای تجاری باشد.
سامانه ارز توافقی با فراهم کردن بستر معامله‌ای شفاف و کاهش ریسک برای صادرکنندگان و واردکنندگان، مسیر جدیدی را به سوی رشد و ثبات اقتصادی باز کرده است. این بازار جامع برای تمامی اصناف، نه‌تنها بستری برای معاملات ارزی، بلکه فرصتی برای ایجاد اعتماد بیشتر و بهبود مدیریت ارز در کشور فراهم می‌کند. همچنین، این سامانه می‌تواند پایه‌گذار توسعه تالارهای جدیدی نظیر تالار عمده‌فروشی باشد که به افزایش عمق و شفافیت بازار ارزی کمک کند. به‌این‌ترتیب، آینده سامانه ارز توافقی روشن به نظر می‌رسد و می‌تواند با برنامه‌ریزی‌های مناسب، نقشی محوری در اقتصاد کشور ایفا کند.
