دامنه‌نوسان بعد از ریزش ۵.۳۶ درصدی شاخص‌کل محدود شد
نوشدارو بعد از مرگ بازار؟
تکرار تصمیم بی‌فایده
مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه یکی از موضوعاتی که بازارهای مالی را درگیر حواشی خود می‌کند مسائل سیاسی و نظامی است، گفت: متاسفانه در یکی دو سال‌گذشته تعداد این حوادث بسیار زیاد بوده‌است. کارشکنی‌ها و اتفاق‌هایی که توسط رژیم صهیونیستی؛ چه در داخل مرزهای ما و چه در خارج از آن اتفاق می‌افتد، باعث ایجاد و افزایش تنش‌های سیاسی شده‌است. یکی از این اتفاقات را ما روز چهارشنبه شاهد بودیم و در بامداد این روز شاهد ترور مهمان جمهوری‌اسلامی ایران بودیم که برای مراسم تحلیف آمده بود. طبیعتا با توجه به اینکه سازمان بورس تجربه اتفاقات قبلی را داشت این انتظار می‌رفت که در همان دقایق ابتدایی روز چهارشنبه تمهیدات لازم برای این اتفاق را در مورد بازار سرمایه اتخاذ کند، اما دیدیم بازار روز چهارشنبه به‌صورت طبیعی کار خود را آغاز کرد و سرمایه‌گذاران و سهامداران منفی سنگینی را متحمل شدند.
وی ادامه‌داد: بعد از گذشت این روز و با توجه به اینکه با وجود تعطیلی پنج‌شنبه و جمعه تنش‌ها فروکش نکرده بود و حواشی هم هنوز در اوج بود، توقع می‌رفت حداقل روز شنبه شاهد اقدامات لازم درخصوص بازار سرمایه از طرف سازمان بورس باشیم اما دیدیم که بازهم شنبه با همان دامنه‌نوسان 6درصدی و بدون تزریق نقدینگی کافی جهت حمایت، بازار کار خود را آغاز کرد و شاخص‌کل 61هزار واحد منفی دیگر را متحمل و این باعث شد که قیمت سهام در دو روز کاری 12درصد افت‌کند.
ساسانی بیان کرد: در نهایت در آخرین ساعات روز شنبه و بعد از جلسه‌ای که بعد از زمان معاملات برگزار شد، هیات‌مدیره تصمیم گرفت دامنه‌نوسان را به یک‌درصد کاهش دهد؛ این در حالی است که تجربه کم‌کردن دامنه‌نوسان به تنهایی و عدم‌تزریق نقدینگی را بعد از سانحه بالگرد رئیس‌جمهور شهید نیز شاهد بودیم و دیدیم تصمیمی بود که بازخورد مناسبی نداشت و باعث رکود در بازار سرمایه و قفل‌شدن سهم‌ها در صف‌فروش شد و برای اهالی بازار این سوال پیش‌آمده بود که اقدامی که دور قبل نتیجه مثبتی در پی نداشته را چرا دوباره سازمان بورس با شدت بیشتر و این‌بار با یک‌درصد اعمال می‌کند.
این تحلیلگر گفت: روز گذشته بازار سرمایه با دامنه یک‌درصد باز شد و شاهد صف فروش‌ها در بازار بودیم و ارزش معاملات نسبت به روزهای قبل افت بسیار چشمگیری داشت و این انتظار می‌رود که ادامه این رویه در صورتی که نقدینگی لازم برای حمایت بازار تزریق نشود، می‌تواند باعث ایجاد رکود در بازار سرمایه و ادامه‌دار‌شدن صف‌های فروش شود. این تحلیلگر افزود: طبیعتا وقتی عمق معاملات بازار سرمایه و تابلوی معاملات کاهش پیدا می‌کند با کوچک‌ترین تقاضایی می‌شود برای سهم‌ها صف خرید ایجاد کرد و با کوچک‌ترین عرضه‌ای همان سهم به سمت صف‌فروش پیش‌می‌رود و این کاهش عمق باعث می‌شود که ما شاهد رکود در بازار باشیم. اتفاقی که از خردادماه تا زمان انتخابات شاهد آن بودیم و بازار سرمایه در یک خواب تابستانی به‌سر می‌برد و یک ماه و نیم را با این شرایط رکودی گذراندیم و به‌نظر می‌رسد با تصمیمی که اخیرا سازمان بورس گرفته، دوباره قرار است این شرایط را در پیش داشته باشیم. البته پیشنهادهای منطقی‌تری از سوی اهالی بازار به هیات‌مدیره سازمان بورس داده شد که می‌توانست جایگزین این تصمیم شود اما متاسفانه این پیشنهادات اجرایی نشدند و تصمیم بر کم‌کردن دامنه‌نوسان به یک‌درصد گرفته شد که دیروز هم نتیجه آن را روی تابلوی معاملات شاهد بودیم.
ترک‌فعل سازمان بورس
برزو حق‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه نیز گفت: محدودیت دامنه‌نوسان تصمیمی بود که با دو روز تاخیر اجرا شد. همه‌جای دنیا ریسک‌های سیاسی باعث می‌شود بازارهای سهام با فشار عرضه مواجه شوند و ریسک سیستماتیک بازار سهام را در همه‌جای دنیا منفی می‌کند اما بحث ما در اینجا مداخله سازمان است. اگر محدودیت دامنه‌نوسان -درست یا غلط- به‌نظرشان اقدام درستی است چرا همان چهارشنبه صبح اعمال نشد تا سهامداران دو روز سنگین منفی شدید را تجربه نکنند و اگر اقدام غلطی بود پس چرا از یکشنبه انجام شد؟ در اینجا انفعال سازمان خود جای سوال دارد.
وی ادامه‌داد: با وجود اینکه این تصمیم بالاخره گرفته و اجرا شده پس از نظرشان اقدام درستی بوده و اگر این اقدام درست بود باید دو روز معاملاتی پیش انجام می‌شد. حالا جواب ضرر سهامداران را چه‌کسی می‌دهد؟ این موضوع در این‌صورت عملا ترک‌فعل از جانب سازمان بورس محسوب می‌شود. به شخصه معتقدم محدودیت دامنه‌نوسان اقدام درستی بود اما نباید مانند تجربه سقوط بالگرد دو ماه ادامه پیدا کند. در اینجور موارد در دنیا نیز محدودیت‌هایی اعمال می‌شود و از طرفی حمایت‌هایی نیز صورت می‌گیرد اما محدودیت بعد از چند روز باید برداشته شود.
تصمیم درست‌تر چه بود؟
ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز گفت: در شرایطی که ریسک‌های سیاسی در دوماه اخیر به‌شدت افزایش‌یافته بیشترین آسیب را سهامدارانی دیدند که در چند سال‌اخیر نه‌تنها از سایر بازار‌ها و تورم عقب مانده‌اند، بلکه قدرت نقدشوندگی سهامشان نیز با محدودیت دامنه‌نوسان گرفته شده‌است. طرحی که در گذشته بارها و بارها صورت‌گرفته اما دیدیم که نه‌تنها کمکی نکرده، بلکه پس از آنکه مُسکن را قطع کردند پس از چند روز به همان روال سابق بازگشتیم. وی ادامه‌داد: نمونه‌اش اقدامی که پس از شهادت رئیس‌جمهور اتفاق افتاد و پس از برداشته‌شدن دامنه‌نوسان مجددا پس از چند روز ریزش‌ها ادامه داشت.
البته ناگفته نماند این‌بار پس از دو روز تاخیر و ریزش شدید بازار این کار انجام شد. اگر قرار بود این کار انجام شود چرا پس از آب‌شدن سرمایه‌ها انجام می‌شود؟ مسوولان مربوطه باید پاسخگو باشند. به‌نظر می‌رسد در شرایط این‌چنینی اگر حجم مبنا را افزایش دهند تا قیمت پایانی تغییر نکند و دامنه باز باشد هم کمک به نقدشوندگی می‌کند و هم از آسیب به سهامداران و کلیت بازار سرمایه جلوگیری می‌شود. رئیسی افزود: با دستکاری دامنه صرفا زمان طولانی‌تری برای هدف اصلاح خواهیم‌داشت و تفاوتی در عدد اصلاح نداریم، اما در شرایطی هستیم که واقعا سهام جای ریزش ندارد و پس از بازگشت آرامش می‌توان به آینده اقتصاد و بازار سرمایه امیدوار بود.
