بازار سهام از بند ابهامات انتخاباتی رها شد
عیار جذابیت بورس
صبا طاهریان/دنیای اقتصاد
اکنون می‌توان گفت بازارهای مالی در کشور با وضعیت جدیدی روبه‌رو هستند. روند ورود پول در روز شنبه نشان‌دهنده آن است که توجه فعالان سرمایه‌گذاری به این بازار معطوف شده است. در این راستا صحبت‌هایی از سوی برخی کارشناسان و سیاستگذاران برای حفظ شرایط فعلی مطرح می‌شود. تلاش برای رشد پایدار قیمت‌ها در بورس تهران و انتظار رشد دسته‌جمعی صنایع بورسی دو انتظاری است که در این مقطع کار بورس را سخت کرده است. بازار سهام از مرداد ۹۹درگیر رکود ممتد بوده و تفکرات نادرست در خصوص موج‌های افزایشی می‌تواند مسیر بازار را به بیراهه ببرد. اما واقعیت بازار سهام کدام است؟ اغلب کارشناسان بورسی می‌گویند بازار سهام درحالحاضر مولفه‌های لازم برای قرارگرفتن در مدار صعودی را ندارد و مثبت‌های اخیر حتی می‌تواند مقطعی باشد.
صعود روز گذشته شاخص سهام در حالی مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفته که براساس اظهارات کارشناسان، این واکنش در نخستین روز بعد از اعلام نتایج انتخابات کاملا طبیعی و قابل پیش‌بینی بود. اما یکی از نکات مهم بعد از مشخص شدن دولت جدید این است که آیا رشد بورس بعد از کاهش هیجانات انتخاباتی و فروکش کردن تب انتخاباتی تا کجا می‌تواند ادامه یابد؟ با توجه به نقش سیاستگذاری‌های اقتصادی در روند بازار سهام می‌توان این‌طور بیان کرد که تفکرات تیم اقتصادی جدید نقش مهمی در شکل‌گیری موج‌های نزولی و صعودی ایفا می‌کنند. اگر متغیرهای بورسی وضعیت رو به بهبود را از خود نشان دهند، این شرایط به بهترین نوع ممکن به نفع بورس رقم خواهد خورد. این موضوع به‌تنهایی می‌تواند وظیفه سیاستگذار را سنگین‌تر از قبل کند. درحالحاضر بورس ترافیک فصل بهار صنایع را نیز در پیش دارد.
شوک‌های موقتی؛ رشدهای موقتی
براساس گفته‌های تحلیلگران عملکرد فصل بهار شرکت‌ها نسبت به زمستان ۱۴۰۲ مطلوب‌تر خواهد بود؛ وضعیتی که سبب شده برخی از شرایط جذاب بورس و ورود پول سهامداران حقیقی سخن بگویند. برخی دیگر از صاحب‌نظران بازار سرمایه معتقدند شروط زیادی برای صعود پایدار شاخص‌های سهامی وجود دارد. در همین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» پیرامون تحولات احتمالی در بورس تهران اظهار کرد: با جا‌به‌جا شدن صندلی ریاست‌جمهوری به‌تنهایی نمی‌توان انتظار داشت تحرکات مثبتی در بازارهای مالی رقم بخورد. علاوه بر این موضوع، در مناظرات نامزدهای ریاست‌جمهوری مشاهده کردیم که تئوری‌های گوناگونی برای بهبود وضعیت اقتصادی بازارها و تولید مطرح شد، اما شرط مهم آن است که تئوری‌های مذکور رنگ واقعیت به خود بگیرند.
در دوره‌های قبل نیز شاهد وعده‌های جذاب انتخاباتی بودیم، از وعده حل سه‌روزه بورس و مباحث حمایتی دیگر که هیچ‌کدام محقق نشدند. رشد امروز بورس متاثر از جو روانی مثبت درخصوص احتمال ورود برخی چهره‌های اقتصادی به عرصه اقتصاد است. نکته مهمی که در این میان وجود دارد آن است که آیا وزرای پیشنهادی دولت توسط مجلس رای اعتماد کسب خواهند کرد؟ با توجه به اینکه مجلس شورای اسلامی از منظر خط فکر اقتصادی و سیاسی با دولت چهاردهم هم‌جهت نیست، وضعیت سختی برای ترکیب جدید تیم اقتصادی دولت تصور می‌شود. بنابراین بعد از فروکش کردن تب انتخابات، از واکنش هیجانی بازارها که روز شنبه مشاهده کردیم کاسته خواهد شد. حضور برخی چهره‌های اقتصادی به عنوان مشاور مسعود پزشکیان در مناظرات یک پیام مهم در بر داشت، اینکه افراد متخصص به عنوان کارشناس می‌توانند مشاوره‌های مطلوبی برای عبور بورس از بحران کنونی بدهند. اما این امر منوط به تصمیمات مجلس در پروسه رای‌گیری است. به گفته این کارشناس، به نظر می‌رسد تا مشخص شدن تیم اقتصادی دولت زمان زیادی لازم است.
یکی از سناریوهای مهم در مورد حضور چهره‌های خوشنام اقتصادی در ترکیب وزرا این است که افراد مذکور کار سختی برای کسب رای اعتماد از مجلس در پیش دارند. مطابق اظهارات هر دو نامزد ریاست‌جمهوری، سیاست‌های کلان، اعم از روابط خارجی و ارتباطات کشور در سطح بین‌المللی، در اختیارات رئیس‌جمهور نیست. با نگاهی واقع بینانه درمی‌یابیم که استراتژی بین‌المللی ایران رابطه مستقیمی با وضعیت اقتصادی و شرایط بازارها دارد. بنابراین می‌توان بیان کرد که تسریع در حذف موانع پیش روی مذاکرات بین‌المللی ایران تنها راه خروج از تنش‌های کنونی و مهم‌ترین عامل در پویایی بازارهاست. افزون بر آن، سیاست‌های پولی و بانکی کشور نیز تحت‌تاثیر سیاست‌های کلان کشور و تدابیر گوناگونی است. تجربه نیز نشان می‌دهد که دولت به‌تنهایی در این زمینه تصمیم‌گیرنده نیست.
او در پاسخ به این پرسش که ترس بورس در این مقطع از چه متغیرهایی است، توضیح داد: بزرگ‌ترین تردید برای ورود پول به بازار سهام «قیمت‌گذاری دستوری» است. کارنامه دولت‌های قبل نیز حاکی از آن است که آنها به واسطه سیاست‌های دستوری، نمره قابل قبولی دریافت نکردند. البته برخی از مصوبات برخلاف نظر دولت بوده که نشان می‌دهد سیاستگذار مجبور به اجرای آنها شده است. قصد سیاستگذار این است که با اعمال سیاست‌های دستوری، چه در حوزه قیمت و چه در بخش عرضه و فروش، بازار را به‌زعم خودش تنظیم کند؛ اما هدف مذکور هرگز محقق نشده است. به هر روی باید دید سیاستگذار برای بازگرداندن ثبات به اقتصاد و کنترل تورم، از چه ابزارهای سیاستگذاری پولی که در اختیار دارد استفاده خواهد کرد. نرخ بهره بانکی از مسائل مهمی است که سیاستگذار برای مهار تورم به سمت آن متمایل می‌شود. برخی قوانین نیز در قالب بودجه به دولت جدید تحمیل خواهد شد.
به عنوان مثال در بخش فروش اوراق که به قانون تبدیل شده است، مگر رئیس‌جمهور می‌تواند دست از اوراق‌فروشی بردارد؟ به طور کلی می‌توان گفت بخشی از مسائلی که تحت مناظرات انتخاباتی مطرح شد قابلیت اجرایی‌شدن را ندارند. به گفته فردین آقابزرگی، بازار سهام برای حرکت در ریل صعودی به زمان نیاز دارد. در چنین شرایطی است که بورس تهران هم صرفا تحت‌تاثیر شوک‌های موقت انتخاباتی، رشدهای موقتی خواهد داشت. اقدامات دستوری در بازار مذکور، منجر به بروز التهاب در این بازار و روند فرسایشی در آن شده است. نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، ابلاغیه‌های شرکت نفت در خصوص نرخ فروش شرکت‌های پالایشی و نرخ بهره که جزو سیاست‌های کلان کشور است، سایه سنگینی را بر جریان ورود پول به تالار شیشه‌ای افکنده است. درحالحاضر تنها نکته مثبت در بازار «جو روانی مثبت بعد از انتخابات» است که با توجه به اینکه پایدار نخواهد ماند، می‌تواند شرایط را تغییر دهد.
