پیش‌بینی روند آتی معاملات بازار سهام از دیدگاه کارشناسان
استراتژی احتیاط در تالارشیشه‌ای
مذاکرات ایران و ۱+۴ در حالی پس از یک وقفه طولانی مجددا از سر گرفته شد که بازارهای دارایی در مقابل این دور از رفت و آمدهای طرف‌های مذاکره‌کننده گاردی متفاوت از یکدیگر گرفتند. بازار سهام که در ماه‌های گذشته در مدار نوسانی رو به منفی حرکت کرده است، تحت‌تاثیر خوش‌بینی‌های ایجاد‌شده برجامی امیدوار به بازگشت سهامداران بود، اما از آنجا که این مذاکرات تا این لحظه نتیجه روشنی دربر نداشته و سرانجام رایزنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تماس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها میان ایران و اروپا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، فعالیت سرمایه‌گذاران نیز وارد فاز جدیدی از پیچیدگی‌ها شده است. هفته گذشته شاخص‌کل بورس و اوراق‌بهادار پس از کش و قوس فراوان در ارتفاع مطلوب ۴۵۱/ ۱هزار واحدی ایستاد. در هفته گذشته رقمی بالغ بر۳۵۵میلیارد تومان از سوی سهامداران خرد از گردونه معاملات سهام خارج شد و ارزش معاملات خرد نیز در هفته مذکور با رشد ۹۳درصدی نسبت به هفته ماقبل معاملاتی همراه شد.
برآیند اظهارات کارشناسان بازار سهام حاکی از آن است که بورس تهران همچنان تحت‌تاثیر اخبار برجامی در نوسان خواهد بود. عده‌ای از کارشناسان معتقدند تغییرات احتمالی در روند مذاکرات هستهای کشور حرکت قیمت سهام را تا حدود زیادی مشخص می‌کند؛ این در حالی است که به گمان برخی دیگر از تحلیلگران بورسی، سهامداران هم‌اکنون با ارزیابی هر سه سناریو از برجام (حصول توافق، عدم‌توافق وادامه رفت و آمدها برای رسیدن به توافق) با احتیاط کامل نظارهگر دادوستد‌ها هستند. در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران علاقه چندانی برای خرید و فروش ندارند و بعضا ترجیح می‌دهند در وضعیت بحرانی بلافاصله از بازار خارج شوند. حرکت محتاطانه از سوی بازیگران سهام در حالی در هفته‌های اخیر رقم خورده که بازارهای دارایی تحت‌تاثیر پیشرفت مذاکرات هستهای واکنش‌های مختلفی نشان داده‌اند.
حرکت در ریل احتیاط
بازارسهام درحالی به روزهای پایانی مرداد‌ماه نزدیک می‌شود که سهامداران این بازار عایدی چندانی از پرتفوی خود در این ماه کسب نکردند. بررسی عملکرد سهامداران در پنجمین‌ماه سال نشان می‌دهد در جدال متقاضیان و فروشندگان، دسته دوم بازی را به نفع خود به پایان رساندند؛ از سوی دیگر با توجه به پرونده باز برجام به‌نظر می‌رسد فعالان بورسی در هفته‌جاری نیز درگیر نوسان‌ها باشند. درهمین رابطه حمیدرضا فاروقی، کارشناس بازارسرمایه با بیان اینکه بازار از اخبار بدون نتیجه حول محور مذاکرات احیای برجام در رنج است، به این نکته می‌پردازد که بورس تهران با به نتیجه‌رسیدن برجام به نفع ایران شاهد وضعیتی متعادل با شرایطی مثبت خواهد بود.
بازار سرمایه در دو‌ماه اخیر روند نامطلوبی را پشت‌سر گذاشته به‌طوری‌که افت معاملات روزانه به سریالی ادامه‌دار تبدیل شده است. خروج سهامداران در تابستان در حالی ادامه‌یافته که به‌نظر می‌رسد با عنایت به وضعیت کنونی محرکی قوی برای بازگردان سهامداران خارج شده به بازار وجود ندارد. او با اشاره به افزایش ریسک‌پذیری بازارسهام از تحولات سیاسی و مباحث کلان اقتصادی عنوان می‌کند: بازار سهام با ریسک‌های متعددی دست به گریبان است؛ در این میان اخبار مرتبط با برجام به‌عنوان یکی از متغیرهای اثرگذار بر روند بورس در دو سال‌گذشته بارها معاملات این بازار را نشانه گرفته است. برهمین اساس با اخبار پیرامون این مهم می‌تواند تا حدود زیادی نقشه‌راه بورس‌بازان را به‌درستی ترسیم کند.
به گفته این کارشناس، سهامداران در معاملات خود رویکردی محتاطانه دارند اما در صورت دریافت اخباری مبنی‌‌‌‌‌‌بر پیشرفت مذاکرات هستهای، به دلیل حذف یک ریسک اثرگذار، کلیت بازار با رشد مواجه خواهد شد. فارغ از اثر نتیجه برجام بر قیمت دلار و صنایع مربوطه، رفع ابهام در این‌خصوص اثرات مثبتی در بازار ایجاد خواهد کرد، از این‌رو به‌نظر می‌رسد در این هفته نیز بازار همچنان با نوسان درگیر باشد.
او به کاهش حجم معاملات روزانه نیز اشاره می‌کند و معتقد است که اگر روند مذاکرات طولانی شود سرمایه‌گذاران بیشتری از بورس خارج شده و جذب بازارهای رقیب خواهند شد. در هفته جاری به‌نظر می‌رسد صنایع و شرکت‌ها تحت‌تاثیر اخبار برجامی شاهد تغییراتی خواهند بود. رفتار کج‌دار و مریز معاملهگران در تالار شیشه‌ای حاکی از آن است که تداوم روند مذاکرات و بی‌نتیجه‌بودن رفت و برگشت‌های برجامی به خروج بیشتر سهامداران دامن می‌زند. این روزها فعالان بورسی بیشتر از هر زمان دیگری در انتظار رخدادهای بعد از برجام هستند. پر رنگ بودن این قضیه به‌جایی رسیده که حتی بازار تحت‌تاثیر گزارش عملکرد نسبتا مطلوب اغلب شرکت‌ها نیز نتوانست برای سرمایه‌گذاران جذاب باشد. این موضوع به‌وضوح از رفتار معاملهگران مشخص است. کاهش بازدهی بورس طی مدت یادشده گرچه تا حدودی به واسطه ابهامات چندوجهی منطقی و قابل‌انتظار بود اما از سوی دیگر دلایل متعددی را نیز می‌توان برای به‌وجود آمدن این شرایط برشمرد. گمانه‌زنی‌ها از وضعیت بازارهای سرمایه‌گذاری در سال۱۴۰۱ حاکی از نقش کلیدی قیمت اسکناس آمریکایی و اثرگذاری آن بر بازارهای مذکور است به‌طوری که می‌توان گفت آینده این بازارها به وضعیت و نوسان قیمت دلار بستگی دارد.
فاروقی در پایان تاکید می‌کند: با توجه به اینکه بازار از محرک قدرتمندی برخوردار نیست در هفته جاری نیز به‌نظر می‌رسد با نوسانات محدود به‌کار خود ادامه دهد. در این میان ممکن است بازار با حجم کم معاملات و افت قیمت‌ها نیز مواجه شود.
حساسیت سهامداران به تحولات بیرونی
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه نیز معتقد است بازار در هفته جاری با توجه به تحولات پیرامونی با نوسانات گاه و بیگاه روبه‌رو خواهد شد. اگر در این هفته اخبار مثبت از روند مذاکرات هستهای کشور مخابره شود، بازار ارز ریزش مقطعی قیمت دلار را تجربه خواهد کرد، اما با توجه به وضعیت نرخ تورم و افزایش قیمت کالاهای اساسی بعید به‌نظر می‌رسد این رویه پایدار بماند. بر همین اساس سایر بازارهای دارایی نیز واکنش مقطعی نشان خواهند داد، در غیر این‌صورت نمی‌توان در چنین شرایطی انتظار ورود سهامداران به بازار را داشت. به‌نظر می‌رسد بازارسرمایه با نوسانات قیمت ارز خود را وفق داده است. آنطور که به‌نظر می‌رسد با افت قیمت دلار و کاهش فاصله قیمت دلارنیمایی با بازارآزاد جایی برای افت بیشتر اسکناس آمریکایی وجود ندارد. در همین راستا باید گفت سهامداران با پرهیز از رفتارهای هیجانی احتمالا ترجیح دهند نظارهگر معاملات از دور باشند. این شرایط به‌وجود‌آورنده وضعیتی است که منجر به پرهیز از رفتارهای شتابزده از سوی فعالان بورسی می‌شود.
او با بیان اینکه کاهش فاصله بین ارزش ذاتی و ارزش معاملاتی سهام شرکت‌ها سبب افت حجم معاملات بازار سهام در هفته‌های اخیر شده است، عنوان می‌کند: شواهد آماری از کاهش نسبتP/ S اکثرصنایع و شرکت‌های سهامی حکایت می‌کند، به‌طوری‌که اکنون بیش از ۲۰شرکت دارایP/ S کمتر از یک واحد هستند که این عدد در نسبت‌های مالی آنهم در گروه‌های بزرگ بی‌سابقه است. این اوضاع و چشم‌انداز مبهم از برجام از امکان نوسانات ادامه‌دار در این هفته بازارسهام خبر می‌دهد.
