نظر کارشناسان درخصوص اثرگذاری تنش اوکراین بر بازار سهام چیست؟
سیاه و سفید بورسی رشد کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها
رشد غیربنیادی کامودیتی علیه خودش عمل می‌کند
حسام حسینی، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است رشد قیمت در بازار کامودیتی قطعا تداوم نخواهد داشت و می‌گوید زمانی که رشد کامودیتی ناشی از عوامل غیربنیادی باشد در نهایت علیه خودش عمل خواهد کرد و با به رکود رفتن اقتصاد جهانی، در بازار کامودیتی نیز ریزش خواهیم داشت. او معتقد است بانک‌های مرکزی دنیا با تصمیمات معقولانه‌‌‌‌‌‌‌تر می‌توانند فرود آرامی را شکل دهند تا قیمت‌ها در شرایط فعلی باقی بماند. او در مصاحبه با «دنیای‌‌‌‌‌‌‌اقتصاد» با اشاره به وضعیت اپیدمی کووید-۱۹ می‌گوید: یکی از موضوعاتی که در کوتاهمدت کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محو‌رها را تا حدی تحت‌‌‌‌‌‌‌الشعاع قرار می‌دهد شیوع دوباره کرونا در چین است. چین تنها کشوری است که با قرنطینه شدید، هنوز به ایمنی جمعی نرسیده است، یعنی چه بسا سویه‌‌‌‌‌‌‌های مختلف کرونا همچنان این کشور را با مشکلاتی روبه‌رو کند. از آن‌سو کشور چین بزرگ‌ترین مصرفکننده کامودیتی است. حسینی با بیان این مقدمه می‌افزاید: اما مشکل اصلی رشد کامودیتی رکودی است که معمولا در اقتصادهای بزرگ دنیا با خودش به‌همراه می‌‌‌‌‌‌‌آورد، یعنی معمولا قیمت‌های انرژی خیلی بالا منجر به رکود می‌شود. مخصوصا در اقتصادهای پیشرفته که بیشتر مصرفکننده انرژی هستند (یعنی واردکننده انرژی هستند)، اکنون هم اگر بخواهیم کشور آمریکا را مثال بزنیم تورمی که در این کشور ایجاد شده با ابزار نرخ بهره است.
با بالا بردن نرخ بهره طبیعتا هم اقتصاد تحت‌فشار قرار می‌گیرد و هم کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها تحت‌فشار قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرند. این کارشناس بازار سرمایه تصریح می‌کند: چنانچه تداوم رشد کامودیتی ناشی از جنگ اوکراین بخواهد منجر به تورم‌های بالا شود، قطعا از آن طرف سیاست‌های انقباضی در اقتصادهای بزرگ باعث می‌شود که هم خودشان به رکود بروند و هم با این به‌رکود‌رفتن شرایطی شبیه ریزش قیمت‌ها در زمان رکود و بحران سال۲۰۰۸ اتفاق بیفتد. البته نه دقیقا در آن حد و به آن شکل، چون رکود سال۲۰۰۸ بحرانی بود که یکباره و هیجانی اتفاق افتاد، اما الان به رکود رفتن به این معناست که یک فرود آرام است، یعنی شاهد یک فرود آرام در اقتصادهای بزرگ، چه در تورم و چه در رشد اقتصادی خواهیم بود. حسینی با بیان اینکه «این کاهش و فرود برای کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها هم به همین شکل است» می‌گوید: یعنی شاهد یک سقوط یکباره نیستیم اما کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها هم فرود آرامی را می‌توانند تجربه کنند.
این کارشناس بازار سهام در پاسخ به این سوال که این فرود آرام چه زمانی رخ می‌دهد، می‌گوید: به‌نظر نمی‌رسد این اتفاق در کوتاهمدت بیفتد؛ یعنی به این معنی نیست که در چند‌ماه آینده رخ دهد. این اتفاق بستگی به تورم دارد. اگر اقتصادهای بزرگ دنیا سیاست‌های انقباضی جدی را دنبال کنند این احتمال هست که از اواخر سال۲۰۲۲ در این شرایط قرار بگیریم، یعنی به سمت به رکود رفتن اقتصاد آمریکا و کاهش قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها برویم، اما اگر اقتصادهای بزرگ دنیا بیشتر به‌دنبال گفتار درمانی باشند که الان هم وضع به همین شکل است و در عمل سیاست انقباضی جدی نداشته باشند، قیمت‌ها می‌تواند تا حدودی پایدارتر باقی بماند، یعنی قیمت‌های فعلی کامودیتی می‌تواند حفظ شود. او در همین حال با تاکید بر اینکه «رشدهای فعلی قطعا تداوم نخواهند داشت» می‌افزاید: رشد کامودیتی وقتی ناشی از عوامل غیربنیادی باشد در نهایت علیه خودش عمل خواهد کرد و با به رکود رفتن اقتصادها عملا ریزش خواهیم داشت. حسینی اضافه می‌کند: بهترین حالت این است که بانک‌های مرکزی دنیا با تصمیمات معقولانه‌‌‌‌‌‌‌تر فرود آرامی را شکل دهند که قیمت‌ها در شرایط فعلی باقی بماند. مشکل قیمت‌های فعلی بیشتر سمت عرضه است و ناشی از جنگ اوکراین و روسیه است، به‌طوری که می‌توان گفت عاملی است که موقت است، بنابراین اگر به شیوه معقولی عمل شود شاید قیمت‌های فعلی برای مدت طولانی‌‌‌‌‌‌‌تری باقی بماند؛ یعنی نه‌چندان بالا برود و نه خیلی پایین بیاید.
رکود پس از طی دوره بلندمدت رشد
مصطفی امیدقائمی، کارشناس بازار سرمایه هرچند معتقد است رشد قیمت در بازار کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها فعلا می‌تواند ادامه‌‌‌‌‌‌‌دار باشد اما پیش‌‌‌‌‌‌‌بینی می‌کند بعد از یک دوره بلندمدت که تولید محصولات پایه بالا رفت، با رکود مواجه شوند. این کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای‌‌‌‌‌‌‌اقتصاد» تصریح می‌گوید: دلیل رشد قیمت در بازار کامودیتی فقط بحران اوکراین نیست و دلایل دیگری هم برای این رشد وجود دارد. او می‌افزاید: یکی از این دلایل پایان اپیدمی کووید-۱۹ است. با پایان این دوره که به‌نظر می‌رسد به آن بسیار نزدیک هستیم دنیا وارد یک دوره رشد اقتصادی می‌شود. علاوه‌بر این تورمی که در قیمت‌های جهانی وجود دارد هم باعث بالا رفتن قیمت در بازار کامودیتی می‌شود. همچنین جمعیت جهان به سمت ۱۰میلیارد نفر نزدیک می‌شود، بنابراین همه این عوامل دست به‌دست هم داده و باعث شده محصولات کامودیتی بالا برود و رشد کند. امیدقائمی با اشاره به ورود تکنولوژی‌‌‌‌‌‌‌های جدید به زندگی بشر می‌گوید: تکنولوژی‌‌‌‌‌‌‌های جدید که به زندگی بشر اضافه می‌شوند، باعث می‌شوند قیمت محصولات پایه افزایش پیدا کند. از آن‌سو نیز اپیدمی کووید-۱۹ به پایان نزدیک است و در این صورت انتظار می‌رود رشد اقتصادی اتفاق بیفتد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان این توضیحات می‌افزاید: پیش‌‌‌‌‌‌‌بینی می‌شود برای یک دوره درازمدت یعنی یک تا پنج‌ساله، تولید محصولات پایه بالا برود و پس از آن احتمالا با یک رکودی مواجه می‌شوند ولی در کوتاهمدت به‌نظر می‌آید محصولات پایه رشد قیمت داشته باشند مگر آنکه اتفاقات دیگری بیفتد، با این‌حال هم احتمالا افت قیمتشان نمی‌تواند چندان زیاد باشد. به‌عنوان مثال قیمت نفت نمی‌تواند چندان کاهش پیدا کند، بنابراین در کوتاهمدت نمی‌توانیم شاهد کاهش قیمت محصولات کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌محور باشیم. او با بیان اینکه «قیمت محصولات جهانی هنوز به آنجا نرسیده‌‌‌‌‌‌‌اند که اقتصاد چین، هند، اروپا و آمریکا را تحت‌‌‌‌‌‌‌تاثیر قرار دهند» می‌گوید: اکنون کشورهای ثروتمند صادرکننده این محصولات پایه هستند. مثلا آمریکا در صادرات گاز نقش اساسی دارد، بنابراین به نظرنمی‌رسد افزایش قیمت‌ها، روی رشد اقتصادی این کشورها اثر بگذارد و قیمت‌ها آنقدر بالا رفته باشد که منجر به رکود شود. امیدقائمی یادآور می‌شود: ما قبلا هم نفت ۱۰۰ دلاری داشته‌ایم، بنابراین قیمت‌ها خیلی بالا نیست و نمی‌تواند منجر به رکود اقتصادی جهانی شود و رشد قیمت‌ها می‌تواند کماکان به همین شکل ادامه پیدا کند. او در ادامه با اشاره به رکودی که در سال۸۷ اتفاق افتاد می‌گوید: سال۸۷ ما یک دوره پررونق اقتصاد جهانی را داشتیم که به رکود ختم شد. آن رکود خیلی کوتاهمدت بود و خیلی زود هم تمام شد. اینجا اما ما دنباله یک دوره رکود عمیق ناشی از کووید-۱۹ در جهان هستیم یعنی الان در ابتدای یک دوره رونق هستیم. شرایط سال۸۷ با الان قابل‌مقایسه نیست. اکنون جنگ اوکراین را داریم، کووید-۱۹ را داشتیم، بنابراین شرایط امروز مانند سال۸۷ نیست که منتظر رکود ناگهانی درفضای اقتصاد دنیا باشیم ولی می‌توان شاهد یک تورم جهانی بود.
