پرهام پهلوان:
نظریه انتخاب عمومی راه بینرشتهای است که با استفاده از ابزارهای علم اقتصاد به رفتار دولتها، مردم، سیاستمداران و رایدهندگان میپردازد. به عبارت دیگر، با استفاده از حداکثرسازی مطلوبیت، نظریه بازیها و نظریات تصمیمگیری، در تحلیل رفتارهای استراتژیک فردی به متخصصان جامعهشناسی و علوم سیاسی کمک میکند. با توجه به برگزاری زودهنگام انتخابات ریاستجمهوری ایران، ابهامات بسیار در فضای سیاسی کشور و فاصله کم تا زمان برگزاری انتخابات، توانایی تحلیل رایدهندگان برای شرکت در انتخابات و رای دادن به فرد یا احزاب خاص محدود شده است.
نظریه انتخاب عمومی (Public Choice) بر محور این پرسش بنا نهاده شده است که آیا انتخاب فرد در یک جامعه، تابع منافع شخصی آن فرد است یا آنکه منافع جمع ملاک انتخاب و اقدامات وی است؟ این موضوع تاکنون تحت عناوین متفاوتی همچون انتخاب داوطلبانه، انتخاب اجباری، انتخاب جمعی، انتخاب منطقی، انتخاب اجتماعی و پارادوکس رایدهنده مورد بحث واقع شده است. براساس تئوری انتخاب عمومی، سیاستمداران و کارگزاران دولتی معمولا زندگی خود را فدای منافع شهروندان نمیکنند؛ به این معنی که اگر آنان کاری به نفع شهروندان انجام میدهند، آن کار برای خود آنان نیز منافعی را به ارمغان میآورد.
چرا بعضی افراد در همه انتخاباتها کاندیدا میشوند؟ علت این تعدد حضور چیست؟ آیا نامزدهای انتخاباتی الزاما به پیروزی فکر میکنند؟ کاندیداتوری در انتخابات چه نقشی در افزایش قدرت/ثروت/منزلت و جایگاه اجتماعی/سیاسی آن فرد/حزب در آینده ایفا میکند؟ از نگاه علم اقتصاد –بهعنوان یکی از علوم توضیحدهنده رفتار بشر- کاندیداتوری در انتخابات چه معناهایی دارد؟