تصویر عمومی از بخش کشاورزی ایران با واقعیت‌‌‌های این بخش فاصله بسیاری دارد. در صورت و ظاهر، اقتصاد کشاورزی ایران به مدد برخورداری از سابقه تاریخی در باغداری، دامپروری و تولید اقلام دیم و آبی در اقصی‌‌‌نقاط کشور مشکلی از منظر امنیت غذایی ندارد؛ اما نگاهی از جنس آمار و ارقام بر این موضوع خط بطلان می‌‌‌کشد. با اینکه کشور در زمینه برخی از اقلام اساسی نظیر گندم، جو و برنج وضعیت مطلوبی دارد؛ اما بخشی از این مهم به دلیل استفاده مسرفانه از منابع آبی و خاکی کشور حاصل شده که اثرات عمیقی بر برداشت از سفره‌‌‌های زیرزمینی و پهنه‌‌‌های خاکی کشور داشته است.

بخش کشاورزی ایران با مشکلات عدیده‌‌‌ای روبه‌‌‌روست که حاصل و پیامد سال‌ها سوء‌‌‌مدیریت در این بخش و فقدان عزم ملی راسخ برای رفع مشکلات و ارتقای کارآمدی آن است. این بخش به عنوان بخش استراتژیک اقتصاد، تامین‌‌‌کننده غذا برای جمعیت کشور و مواد اولیه برای سایر فعالیت‌‌‌های اقتصادی است. توسعه بخش کشاورزی و رونق فعالیت‌‌‌های آن با یک ابزارسیاستی میسر نمی‌شود؛ چرا که به دلایل مختلف، از قبیل ریسک زیاد تولید و درآمد، نیاز به فناوری‌‌‌های جدید برای افزایش بهره‌‌‌وری و کارآیی، کوچک بودن اراضی و پایین بودن سطح درآمد و پس‌‌‌انداز بهره‌‌‌برداران، تغییر کاربری اراضی، نوسانات قیمت بازار، رانت وارداتی محصولات کشاورزی، قاچاق محصولات کشاورزی، کیفیت پایین خاک و نشست زمین و نیز تغییرات آب‌وهوایی و اقلیم و هزاران مساله دیگر نیازمند بسته حمایتی منطقی و هدفمند دولت است.

مطابق تعریف سازمان جهانی غذا و کشاورزی (FAO)، کشت قراردادی عبارت است از «یک نوع سیستم تولید در کشاورزی که طبق توافق بین خریدار و کشاورز انجام شده و در متن قرارداد، شرایط تولید و بازاریابی محصول ذکر می‌شود.» در حالی که طبق آمارهای جهانی، بیش از ۹۰‌درصد کشاورزی در جهان قراردادی است، در کشور ما تنها در کمتر از یک‌درصد سطح زیرکشت، کشاورزی به شکل قراردادی اجرا می‌شود. مطالعات تجربی نشان می‌دهد که اجرای طرح کشاورزی قراردادی می‌‌‌تواند به توسعه و رونق قابل‌‌‌توجه در بخش کشاورزی منجر شود؛ به‌طوری که تحقیقات نشان داده‌‌‌اند متوسط درآمد کشاورزی قراردادی، ۱۱‌درصد از کشاورزی غیرقراردادی بیشتر بوده و نیز با اجرای کشاورزی قراردادی، هزینه تولید در هر هکتار ۱۳‌درصد کاهش و در مجموع سودآوری بیش از ۵۰‌درصد افزایش خواهد یافت.

پرهام پهلوان: ظهور کریدورها بر روند تجارت جهانی اثر بسیار عمیقی دارد. اتصال شرق و غرب دنیا جزو مهم‌ترین موضوعات در تمام تاریخ بوده است. چین با طراحی پروژه «یک جاده- یک کمربند» تغییرات بسیار مهمی در سطح منطقه و جهان ایجاد کرده است. ایران با قرار گرفتن در موقعیت استراتژیک جغرافیایی، محل عبور بسیاری از کریدورهای متصل‌‌‌کننده شرق و غرب جهان است؛ اما متاسفانه زیرساخت‌‌‌‌‌‌ها هنوز امکان استفاده کافی از کریدورها و ایفای نقش موثر کشورمان در زنجیره عرضه جهانی را فراهم نکرده‌اند. به‌منظور روشن شدن اهمیت نقش و ظرفیت‌‌‌های ایران، «باشگاه اقتصاددانان» در این پرونده به سراغ پژوهشگران منطقه ایندوپاسیفیک رفته و به بررسی اهمیت توسعه کریدورها پرداخته است.

کریدورهایی که امروز در اطراف ایران ظهور و بروز یافته و شکل‌‌‌ گرفته‌اند، متاثر از فضای جدید نظام بین‌الملل و به طور مشخص، حاصل خیزش یا ظهور چین و تشدید رقابت میان پکن و واشنگتن هستند. به طور خاص، طرح کریدور I۲u۲ به این دلیل اجرایی شد که ژاپن، آمریکا و متحدان بلوک غرب در آسیا به دنبال اتصال اقیانوس هند به اقیانوس آرام بودند؛ ایده‌‌‌ای که شینزو آبه در سال ۲۰۱۲ مطرح و اعلام کرد همه شرکا باید به سمت پیمان ایندوپاسیفیک حرکت کنند. اما لازمه ایجاد اتحاد بزرگ ایندوپاسیفیک که هدف نهایی از آن مهار چین است، رخداد برخی تحولات در این سوی اقیانوس آرام یعنی در اقیانوس هند است.

پنج‌شنبه ۳۰خرداد خط رشت-کاسپین افتتاح شد و امیدها را به اتصال بندر انزلی به شبکه ریلی کشور افزایش داد. بندر انزلی، پس از بندر امیرآباد، دومین بندر شمالی ایران در کرانه جنوبی دریای خزر خواهد بود که به شبکه ریلی کشور وصل خواهد شد. با رسیدن راه‌‌‌آهن به بندر انزلی، پس از ۱۷۶سال، بار دیگر می‌‌‌توان شنونده صدای سوت قطار در سواحل گیلان بود. اتصال بندر انزلی به خط سراسری بخشی از خط اصلی راه‌‌‌آهن مهم و راهبردی رشت-آستاراست که دولت سیزدهم تلاش دارد این خط را به مرحله بهره‌‌‌برداری برساند. اتصال سواحل گیلان به شبکه سراسری راه‌‌‌آهن به این دلیل مهم است که موقعیت راهبردی ایران در غرب آسیا سبب می‌شود این خط و این منطقه اهمیت دوچندانی پیدا کند.

ترکیه به جهت موقعیت خاص ژئوپلیتیک خود در مجاورت آب‌‌‌های آزاد و اتصال به اروپا و از طرفی منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، به‌عنوان یگانه کشور مسلمان هم‌پیمان ناتو، به دنبال اتصال مناطق کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز به کشورهای اروپایی و دریای آزاد است. هدف استراتژیک آن نیز انتقال انرژی‌هایی مانند نفت و گاز به بازارهای جهانی است که موجب تامین انرژی در داخل و کاهش وابستگی به انرژی خاورمیانه و افزایش اهمیت ژئوپلیتیک این کشور می‌شود. همچنین این امر موجب افزایش کیفیت اقتصاد ترکیه و اتصال بیشتر آن به بازارهای جهانی است. تمامی این عوامل ترکیه را به شاهراه تجاری و انرژی مهمی تبدیل می‌کند که با استفاده از پدیده‌‌‌هایی مانند ناسیونالیسم و پان‌‌‌ترک به دنبال افزایش نفوذ ژئوپلیتیک خود در آسیای مرکزی و قفقاز است.

حسین موسوی: احتمالا اگر جویای حضور در دانشگاه‌های خارجی باشید، می‌دانید که به نمرات آزمون‌های زبان خارجی همچون آیلتس و تافل احتیاج دارید. بعضا فراگیران برای اینکه خود را محک بزنند در آزمون‌هایی ساختگی حضور پیدا می‌کنند که به آنها «ماک» (Mock) می‌گویند. در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هم مناظرات نقش اساسی ایفا می‌کنند.

جو بایدن از واشنگتن به کمپ دیوید گریخت تا برای مناظره با دونالد ترامپ آماده شود. بایدن در‌حالی‌سوار ایر فورس‌وان می‌شد که وقتی از او پرسیده شد آماده مناظره است یا نه، با قدرت جواب داد که بیش از هر زمانی آماده است. کمپ‌ها و تمرینات مناظره‌ها مملو از اسرار است اما اخیرا سعی در واکاوی یکی از این اسرار شده است که من در پادکست خودم به نام «پلی‌بوک دیپ دایو» به آن پرداخته‌ام. باب بائر وکیل شخصی بایدن است و سابقه طولانی به عنوان یکی از وکلای برتر مبارزات انتخاباتی حزب دموکرات داشته است. اما این روزها، او ممکن است بیشتر به خاطر ایفای نقش ترامپ در جلسات مناظره ساختگی بایدن شناخته شود.

یکی خود را با دایره محدودی از مشاوران روبه‌رو کرده و قصد برنامه‌ریزی برای مناظره روز پنج‌شنبه دارد، نت‌هایش را داخل کلاسور می‌گذارد و روی خطوط حمله و نقاط ضعف شخصیت حریفش کار می‌کند؛ و دیگری در یک حالت کارگاهی در حال آماده شدن است و روی خطوط سیاسی‌اش متمرکز شده و در عین حال تلاش می‌کند لفاظی‌های حریف خود را مهار کند. با‌این‌حال از برخی جهات، دستیاران جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده، و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق، اهداف مشابهی را در مناظره ریاست‌جمهوری پنج‌شنبه دنبال می‌کنند: «اینکه حریف خود را به عنوان رئیسی بی‌نظم و کاملا نامناسب برای پست معرفی کنند.»

جو بایدن، رئیس‌جمهوری فعلی و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق - نامزدهای احتمالی احزاب اصلی برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ - در اولین مناظره از دو مناظره برنامه‌ریزی‌شده در ۲۷ ژوئن (هفتم تیر) با یکدیگر دیدار خواهند کرد. این زودترین تاریخی است که چنین مناظره‌ای برگزار می‌شود - در واقع آنقدر زود که هیچ‌یک از آنها هنوز به‌طور رسمی نامزد نشده‌اند. از زمان اولین مناظره‌های تلویزیونی در سال ۱۹۶۰ بین جان اف. کندی و ریچارد نیکسون، همه این رویدادها در سپتامبر یا اکتبر برگزار شده است.

محمد‌حسین شاوردی: در واپسین روزهای تبلیغات انتخاباتی، بحث از کارآمدی دولت و نحوه عبور از مشکلات فعلی به وضعیتی بهتر مساله اصلی مناظرات است. نامزدها با ادراکات متفاوت از فضای اقتصاد ایران، تصاویری از آینده ارائه می‌دهند که بعضا غیرقابل باور است؛ مساله‌ای که بعضا ناشی از تمایل نامزدها به استفاده از رویکردهای پوپولیستی برای جذب رای برخی از اقشار است. در پرونده امروز باشگاه اقتصاددانان سعی شده از خلال تحلیل‌های کاربردی و عمیق، تصویری از اصلاحات ضروری و مدل درست حرکت دولت ارائه شود؛ ضمن اینکه به چالش‌های پیش‌روی دولت در مسیر اصلاحات اقتصاد پرداخته شده است. تصور اقتصاددانان و فعالان اجتماعی این است که فراتر از موضوع انتخابات، این آگاهی و فهم درست از واقعیت‌های اقتصاد کشور است که به طراحی و اجرای سیاست‌های اقتصادی مناسب کمک کرده و امکان حل برخی چالش‌های کلان را فراهم می‌کند.

در یک تعریف ساده و عمومی از علم اقتصاد، آمده است که: «اقتصاد، علم تخصیص منابع محدود میان نیازهای نامحدود است به طوری که به حداکثر کارآیی و رضایت‌مندی برسیم». در این تعریف سه نکته مهم نهفته است. نکته اول اینکه منابع اقتصادی موجود در جهان، محدود هستند و عقل، تاریخ و تجربه زیسته فردی و اجتماعی بشر، این موضوع را مورد تایید قرار می‌دهند. به عنوان مثال میزان زمین‌های کشاورزی، میزان آب‌های زیرزمینی، میزان مراتع و چراگاه‌ها، میزان نفت، معادن طلا، میزان درآمد هر خانوار و... همگی محدود هستند و بسیاری از جنگ‌ها و نزاع‌های بشری در طول تاریخ نیز بر سر گسترش قلمرو و دستیابی به منابع بیشتر و تولید ثروت افزون‌تر بوده است.

سلامت نظام بانکی و انضباط مالی دولت، سنگ بنای یک اقتصاد قدرتمند هستند. معمولا زمین‌لرزه‌هایی که در اقتصاد اتفاق می‌افتد، به دلیل لغزش این پایه‌هاست. در نیم قرن گذشته، بنای کج نظام بانکی و بودجه دولتی، زمین‌لرزه‌های پر از خسارتی را برای اقتصاد کشور به ارمغان آورده است. همچنین این دو بخش، وابستگی بسیار بالایی با یکدیگر دارند و فروریختن هر یک می‌تواند باعث سقوط دیگری شود. بنابراین وقتی قصد داریم در مورد چالش‌های اساسی اقتصاد یک کشور صحبت کنیم، نیاز است پیش از هر بحثی از سلامت این پایه‌ها مطمئن شویم.