کدام کشورها مساعد پذیرش شهرهای هوشمند هستند؟
انتظار می‌رود افزایش نیاز به تضمین ایمنی عمومی، استفاده کارآمد از منابع، افزایش تقاضا برای مصرف انرژی کارآمد و محیطی سالم، رشد بازار شهرهای هوشمند را در طول دوره پیش‌بینی افزایش دهد. خاورمیانه زمینه مساعدی برای شهرهای هوشمند، به‌ویژه در شش‌کشور شورای همکاری خلیجفارس دارد. دو محور در حال تحول عبارتند از: حمل‌ونقل هوشمند و روشنایی هوشمند که محرک‌‌‌های کلیدی رشد سریع اینترنت اشیا در سراسر جهان هستند و شروع به ایجاد تغییر در شورای همکاری خلیجفارس کرده‌‌‌اند. شش‌کشور شورای همکاری خلیجفارس (GCC) چارچوب شهر هوشمند را برای رسیدگی به چالش‌‌‌های شهری خود پذیرفته‌‌‌اند.
کشورهای شورای همکاری خلیجفارس دارای بیشترین شهرهای نوساز در کشورهای جهان هستند. یک‌دهه و نیم صنعت پررونق نفت و گاز منابعی را برای نوسازی شهری در اختیار دولت‌‌‌ها در سراسر کشور قرار داده است. اما شبح ادامه‌دار کاهش قیمت فعلی نفت، احساس فوریت را ایجاد کرده است. کشورهای شورای همکاری خلیجفارس به دنبال راه‌‌‌هایی برای کارآمدتر شدن و تنوع‌بخشیدن به اقتصاد خود به دور از وابستگی به نفت هستند. فناوری شهر هوشمند یکی از جنبه‌‌‌های ضروری این سفر جدید است.
در رشد جمعیت شهری، تقاضا برای مدیریت شهری موثر به‌‌‌سرعت در حال افزایش است. افزایش نگرانی‌ها برای مدیریت شهری و توسعه آن برای کشورهای شورای همکاری خلیجفارس نیز مرتبط است. کشورهای شورای همکاری خلیجفارس به‌شدت شهرنشین هستند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۹۰درصد جمعیت این کشورها در شهرها ساکن شوند. پیش‌بینی می‌شود نرخ جمعیت شهری کشورهای شورای همکاری خلیجفارس تا سال ۲۰۵۰ به ۲/ ۹۳درصد برای بحرین، ۱۰۰درصد برای کویت، ۴/ ۸۱درصد برای عمان، ۷/ ۹۹درصد برای قطر، ۴/ ۹۰درصد برای عربستان‌سعودی و ۴/ ۹۲درصد برای امارات تا سال ۲۰۵۰ برسد.
یک شهر هوشمند با مجموعه‌‌‌ای از شاخص‌‌‌ها مشخص می‌شود؛ ازجمله: هزینه‌‌‌های عمومی برای تحقیق و توسعه، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، هزینه‌‌‌های عمومی برای آموزش و سطح درآمد. برخی از محققان مسائل اقتصادی و سیاسی-اجتماعی شهر، نوآوری و برخی موارد دیگر را از شاخصهای شهرهای هوشمند توصیف می‌کنند. از دیدگاه اقتصادی، عامل موفقیت برای توسعه شهر هوشمند را می‌‌‌توان با تولید ناخالص داخلی، قدرت منطقه‌‌‌ای، معاملات بین‌المللی و سرمایه‌گذاری خارجی اندازه‌گیری کرد. شاخصهای اصلی شهر هوشمند در رتبه‌‌‌بندی شهرهای متوسط اروپایی عبارتند از: اقتصاد، تحرک، محیط‌زیست، مردم و حاکمیت.
رشد بازار در سایه تحولات جاری در بخش زیرساخت‌‌‌ها
کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس شاهد رشد گسترده‌‌‌ای در توسعه بخش زیرساخت‌‌‌ها بوده‌‌‌اند. علاوه بر این، اجرای اصلاحات عمده اقتصادی توسط دولت‌‌‌ها، از جمله تحولات در جهت سهولت کسب‌وکار، تشویق به کسب‌وکار جدید و گرفتن مجوزهای ساخت‌وساز در این زمینه کمک شایانی کرده است. پیش‌بینی می‌شود این تغییرات و توسعه در منطقه شورای همکاری خلیجفارس، پذیرش شهرهای هوشمند را تقویت کند. یک شهر هوشمند از فناوری‌‌‌های درجه‌یک استفاده می‌کند که زیرساخت‌‌‌های جامع فناوری اطلاعات، شبکه‌‌‌ای از حسگرها، دوربین‌‌‌ها و مراکز داده را برای انتقال موثر خدمات ضروری مانند برق، تامین آب، سرویس‌‌‌های بهداشتی و... به کار می‌گیرد. با توسعه بخش زیرساخت‌‌‌ها، انتظار می‌رود پیاده‌سازی شهرهای هوشمند با به‌کارگیری اتوماسیون و افزایش اتصال داده‌‌‌ها، عملی سودمند باشد. بهعنوان مثال، وزارت شهرداری و محیط‌زیست قطر ۷میلیارد دلار در بودجه سال ۲۰۲۱ خود برای توسعه بیشتر پروژه‌‌‌های زیرساختی بزرگ و شبکه‌‌‌های آب و برق، علاوه بر تعمیر و نگهداری، توسعه و رشد جاده‌‌‌ها اختصاص داد.
افزایش ابتکارات دولتی باعث رشد بازار می‌شود
دولت‌‌‌های شورای همکاری خلیجفارس ابتکارات زیادی را برای ترویج اجرای شهرهای هوشمند در سال‌های آینده انجام می‌دهند. بهعنوان مثال، دولت عربستان‌سعودی ابتکار سبز خاورمیانه را برای ایجاد آینده‌‌‌ای پایدار برای کشور و برجسته کردن «راه‌‌‌حل‌‌‌های سیاستگذار سبز» راه‌‌‌اندازی کرده است. این ابتکار به بهبود زندگی مردم و محافظت از نسل‌‌‌های آینده با افزایش اتکا به انرژی پاک، حفاظت از محیط‌زیست و کاهش اثرات استفاده از نفت کمک می‌کند. علاوه بر این، با تلاش‌‌‌های متعدد برای حفظ محیط‌زیست دریایی و ساحلی، افزایش درصد ذخایر طبیعی و بهبود کیفیت زندگی، هدف این ابتکار بهبود بهره‌‌‌وری تولید نفت و افزایش سهم انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر است.
رشد ابتکارات شهر هوشمند در منطقه
شهرهای هوشمند بخش مهمی از استراتژی‌‌‌های توسعه ملی هر کشور در شورای همکاری خلیجفارس هستند. در عین حال، هدف کلیدی توسعه شهرهای هوشمند تنها مدیریت موثر نیست، بلکه عمدتا ارتقای سطح و کیفیت زندگی شهروندان است.
