سرعت‌گیر نقدشوندگی

 تجربه سال‌های اخیر در معاملات بورس تهران نیز بیانگر آن است که با تعدیل دامنه نوسان و افزایش محدوده مزبور، نقدشوندگی نیز به همان میزان رشد کرده است، به‌طوری‌که در این سال‌ها دامنه نوسان از ۲درصد به ۳درصد و در سال‌های بعد به ۴درصد و نهایتا ۵درصد افزایش یافت. بررسی آماری نتایج این موضوع نیز نشان می‌دهد که با گسترش دامنه نوسان قیمتی، گردش معاملات در بورس افزایش یافته، سرعت معاملات رشد کرده و همچنین هزینه معاملات نیز کاهش یافته است. در همین راستا سازمان بورس نیز در اوایل سال ۹۶ تصمیمات جدیدی برای رفع محدودیت های معاملاتی در نظر گرفت به‌طوری‌که این موضوع در قدم اول توسط بورس تهران مورد بررسی قرار گرفت و نتایج مطالعات به سازمان بورس ارسال شد. به این ترتیب سازمان بورس با بررسی شرایط دوره‌های مختلف، به این نتیجه رسیده که برخی زیرساخت‌های بازار باید اصلاح شود. در این میان یکی از مهم‌ترین تغییرات درخصوص تغییر دامنه نوسان مربوط به دامنه نوسان پویا بود. 

همان‌طور که عنوان شد از سال ۸۴ به بعد دامنه نوسان در بورس تهران دائما تغییر کرده است. این دامنه از ۲ درصد به ۳درصد، ۵/ ۳، ۴، ۵/ ۴ و در نهایت ۵درصد رسید. اما همان‌طور که مشخص است این دامنه نوسان ثابت و برای همه شرکت‌ها یکسان است. حال براساس دامنه نوسان‌پویا، دیگر چنین محدودیتی را شاهد نخواهیم بود به‌طوری‌که دامنه نوسان بسته به حجم و تعداد معاملات تغییر کند و ضرورتا برای همه شرکت‌ها روی اعداد کوچکی مثل پنج درصد نباشد، به این ترتیب بسته به شرایط موجود شناور شود. بر این اساس با اجرای دامنه نوسان پویا اگر سهمی به دلیل گردش معاملات بالا نیاز به افزایش دامنه نوسان داشته باشد تا به قیمت واقعی برسد، این اتفاق رخ می‌دهد. ولی در این میان صحبت از بازار برتر بورس است. ایده‌ای که از سال‌های گذشته در شرکت بورس اوراق بهادار تهران مطرح شد و بررسی‌های زیادی در این زمینه صورت گرفت به‌طوری‌که دیگر دامنه نوسان پویا برای سهام لحاظ نشود و دامنه نوسان برخی از نمادها بیشتر از محدوده معاملاتی قیمتی کلیت بازار باشد. به عبارت دقیق‌تر هر شرکتی باید یکسری شرایط، مشخصات و ویژگی‌هایی داشته باشد تا بتواند در فهرست نمادهای برتر بازار قرار گیرد.

در این صورت می‌تواند با نوسانی بیش از ۵درصد یا حتی ۱۰درصد نیز معامله کند.  معیارهای برتری نمادها در گام نخست به شفافیت آنها ارتباط دارد به‌طوری‌که شفافیت آنها به‌طور نسبی در مقایسه با دیگر نمادها بیشتر باشد، همچنین کسب امتیاز اطلاع‌رسانی بالا و مناسب، داشتن شرایط مناسب در زمینه حاکمیت شرکتی، وضعیت خاص گزارشگری و نبود بندهای بااهمیت در گزارش حسابرس و بازرس قانونی شرکت از جمله دیگر معیارهای مورد بررسی برای اعطای مجوز نوسان بیشتر برای شرکت‌ها خواهد بود. به عبارت دقیق‌تر باید گزارش حسابرس شرکت‌ها شفاف و بدون بندهای بااهمیتی در رویدادهای تجاری آنها باشد. در این راستا درخصوص ارائه گزارش‌های شفاف و به‌موقع شرکت‌ها باید گفت که در دوره‌های گذشته گزارش‌های شرکت نه‌تنها از لحاظ محتوا چندان مناسب نبود، بلکه به‌موقع نیز منتشر نمی‌شد. شاید در آن دوره اجرای محدودیت نوسانی و تعیین دامنه مشخص قیمتی لازم بود ولی در حال‌حاضر شرکت‌ها نه از لحاظ کیفیت، بلکه زمان انتشار نیز عملکرد بسیار مناسبی دارند. این امر می‌تواند امتیاز نوسان در محدوده قیمتی بالا را برای آنها به دنبال داشته باشد.  حال در صورتی‌که شرکتی چنین شرایطی را دارا باشد توسط کمیته‌ای که برای بررسی موضوع تشکیل می‌شود، پایش می‌شود و در صورت تایید راهی بازار برتر خواهد شد.

درخصوص آثار رفع محدودیت‌های قانونی در معاملات نیز باید عنوان کرد که افزایش گردش معاملاتی بازار از جمله مهم‌ترین موارد خواهد بود که افزایش نقدشوندگی به همراه خود شفافیت، معاملات بیشتر و افزایش مشتری را به همراه خواهد داشت. به این ترتیب در مجموع می‌توان عنوان کرد کاهش و حذف محدودیت‌ها در بازار نتایج مثبتی به دنبال خواهد داشت. از دیگر آثار مثبت این موضوع می‌توان به جلوگیری از علامت‌دهی به بازار اشاره کرد. به عبارت دقیق‌تر به‌طور کلی تعدیل و حذف دامنه نوسان در ذات خود امری مناسب برای بازار خواهد بود؛ ولی در این میان برخی فعالان معتقدند که چون بورس ما هنوز به بلوغ کافی نرسیده و تعمیق زیادی نیافته است، حذف این محدودیت آثار منفی به دنبال خواهد داشت اما اینکه شرکت بورس تصمیم گرفته تا در گام نخست به اعمال نوسان بیشتر برای نمادهای شفاف بپردازد، می‌تواند نگرانی در این زمینه را رفع کند.

اخبار مرتبط