توافقی در راه است؟
بازار نفت پاسخ می‌دهد
تلاش واشنگتن برای دستیابی به توافق
در همین‌راستا، یکی از صاحب‌نظران مسائل بین‌المللی به‌‌‌‌‌‌تازگی اعلام کرده‌است که تحت‌شرایط ژئوپلیتیک حاکم بر دنیای امروز، دستیابی به توافق هستهای جدید با ایران که منابع غنی از نفت‌‌‌‌‌‌خام و گاز را در اختیار داشته و از قدرت‌های بزرگ بازار بین‌المللی نفت به‌حساب می‌آید، از راهبردهای مطرح و کلیدی ایالاتمتحده بوده که برای اجرای آن از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد.
تحولات اخیر که با تمایل ضمنی طرفین برای احیای مذاکرات و رفع تحریم‌ها در دستور کار قرارگرفته‌است، می‌تواند در نوع خود نوعی از آینده‌نگری دو طرف به‌حساب بیاید؛ در راستای نتیجه‌‌‌‌‌‌بخشی مذاکرات با کمترین هزینه تا پیش از رسیدن به موعد اجرای مکانیزم حل اختلاف که می‌تواند برخلاف میل همگان، به بازگشت بالقوه تحریم‌ها و قطعنامه‌‌‌‌‌‌های شورای امنیت سازمان‌ملل ختم شود. در شرایط کنونی تنها یک سال‌سرنوشت‌‌‌‌‌‌ساز فراروی طرفین قرار دارد. این محدودیت زمانی دولت مستقر در ایالاتمتحده را هرچند دیر‌‌‌‌‌‌هنگام،درصدد اتخاذ اقدامی عملی در راستای تعیین‌تکلیف هرچه سریع‌تر پرونده مفتوح هستهای انداخته‌است. در شرایط فعلی، ایالاتمتحده و هم‌‌‌‌‌‌پیمانان اروپایی این کشور به‌صورت طبیعی نگران وقایع تازه‌‌‌‌‌‌ای هستند که می‌تواند بر طبل مناقشات در منطقه حساس و نفت‌خیز خاورمیانه بکوبد.
مذاکرات عمان
احیای مذاکرات از هر نوع بین جمهوری‌اسلامی ایران و ایالاتمتحده که از اواسط تابستان گذشته و در قالب مرحله به مرحله در عمان کلید خورده بود، می‌تواند محرکی کلیدی برای حل بحران در منطقه نفت‌خیز و استراتژیک خاورمیانه به‌حساب آید. در همین رابطه «دنیای‌اقتصاد» در تاریخ ۶خردادماه نوشت؛منابع نزدیک به مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در عمان به «میدل ایست‌‌‌‌‌‌آی» می‌گویند که هیات‌‌‌‌‌‌ها در مورد پایان‌دادن به جنگ رژیم صهیونیستی و تمایل مشترک برای تغییر در دولت اسرائیل صحبت کرده‌اند. مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در عمان پیشرفت خوبی داشت، اما اکنون با درگذشت ناگهانی رئیس‌‌‌‌‌‌جمهور ایران و وزیر امورخارجه به‌خطر افتاده است.
بنا براین گزارش، ایران و آمریکا از ۷ اکتبر حدود ۶ دور مذاکرات غیرمستقیم در عمان با یکدیگر داشته‌‌‌‌‌‌اند. این مذاکرات برای اولین‌بار در آوریل یا مه۲۰۲۳ آغاز شد. ظاهرا واشنگتن در این مذاکرات بر حفظ وضعیت موجود تاکید کرده‌است. در وضعیت موجود، ایران و آژانس دارای روابط پایدار اما حداقلی هستند و در عین‌حال تهران می‌تواند بدون ممانعت آمریکا به صادرات نفت خود ادامه دهد. در ادامه این گزارش آمده‌است که ایران و آمریکا در مذاکرات عمان بر جدایی مساله هستهای از تحولات مرتبط با طوفان‌‌‌‌‌‌الاقصی تاکید کرده‌اند. در عین‌حال نماینده ایالاتمتحده در مذاکرات با توجه به فضای انتخاباتی در آمریکا از عدم‌‌‌‌‌‌امکان آغاز مذاکرات هستهای تا نوامبر سخن گفته‌است.
«میدل‌ایست‌‌‌‌‌‌آی» در گزارش خود ادامه می‌دهد مذاکرات اخیر اولین دور گفت‌‌‌‌‌‌وگوها بین ایالاتمتحده و ایران از ماه ژانویه به‌شمار می‌رود. این گفت‌‌‌‌‌‌وگوها بر سه موضوع متمرکز بود: تمایل مشترک برای تغییر دولت در رژیم صهیونیستی، پایان‌دادن به جنگ این رژیم علیه غزه و جلوگیری از گسترش درگیری در سایر نقاط منطقه. بنا به‌عقیده تحلیلگران، ممکن است درباره برنامه هستهای ایران و کاهش تحریم‌های نفتی نیز بحث‌هایی صورت‌گرفته باشد.توافق برجام که در آن ایران برنامه توسعه هستهای خود را در ازای کاهش تحریم‌ها محدود کرد، پس از خروج یک‌‌‌‌‌‌جانبه دولت ترامپ از آمریکا در سال۲۰۱۸ از بین رفت، با این حال سال‌گذشته، واشنگتن و تهران به توافق مبادله زندانیان دست‌یافتند که شامل آزادسازی ۶میلیارد دلار از درآمدهای نفتی مصادره‌‌‌‌‌‌شده توسط ایالاتمتحده بود. مذاکرات منتهی به آن توافق در ماه اوت همچنین محدود‌کردن برنامه هستهای ایران را پیشنهاد کرد که نشان می‌دهد به‌جای برجام گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر، فضایی برای دستیابی به توافق‌های متمرکزتر وجود دارد.
تلاش برای رفع تحریم‌های نفتی
در این میان آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است دستیابی ایران به توافقی در راستای آزادسازی و رفع تحریم‌ها از صادرات نفت این کشور است، هرچند تحت‌شرایط کنونی و در نگاهی کلان، ایران در زمینه فروش نفت‌‌‌‌‌‌خام صادراتی خود با موفقیت عمل کرده‌است. در همین‌ارتباط، تد کروز سناتور جمهوری‌خواه، در نشست استماع مجلس سنای آمریکا اعلام کرد؛ فروش نفت ایران از ۳۰۰هزار بشکه روزانه در سال۲۰۲۱ به بیش از ۲میلیون بشکه در روز در سال۲۰۲۴ رسیده و دولت آمریکا در ممانعت از فروش نفت ایران، ناموفق عمل کرده‌است.
در جریان این نشست آنتونی بلینکن وزیر امورخارجه آمریکا که در جایگاه پاسخگویی قرارگرفته بود، در پاسخ به تد کروز گفت: «واشنگتن به‌رغم همه تلاش‌ها نتوانسته است مسیر فروش نفت ایران را مسدود کند و تهران از راه‌های مختلف توانسته نفت صادراتی خود را عرضه کند که در این مسیر نیز موفق بوده‌است.» وی افزود دولت آمریکا بیش از ۲۰۰شخص مرتبط را تحریم و حدود ۵۰ فروند از ناوگان سایه ایران را متوقف کرده‌است. واشنگتن در مراحل مختلف بارها بیش از ۶۰۰ تحریم علیه تهران وضع کرده، اما آنها سخت تلاش کردند و برای خنثی‌‌‌‌‌‌کردن تحریم‌ها هر کاری که توانستند، انجام دادند. به باور بلینکن، دولت ایران مصمم بود که در انتهای مسیر، تحریم‌های نفتی را بی‌‌‌‌‌‌اثر کند که در انجام این کار نیز موفق عمل کرده‌است.
