برگزاری میزگرد تخصصی بررسی راهکارهای بانکداری نوین در عرصه اقتصاد بین‌المللی از سوی بانک شهر
رهیافت‌های بانکداری نوین ایرانی
در گفت‌وگو‌ی جداگانه با آقای احمد درخشنده مدیر عامل بانک شهر، نظرات ایشان در مورد بانکداری نوین را جویا شدیم.
در گفت‌وگو‌ی جداگانه با آقای احمد درخشنده مدیر عامل بانک شهر، نظرات ایشان در مورد بانکداری نوین را جویا شدیم.
دکتر درخشنده
احمد درخشنده: برای دستیابی به بانکداری نوین ایرانی، عمل به اصول بازاریابی، مشتری‌مداری و رعایت اصول اسلامی و اخلاقی ضرورت دارد. امروز بر شبکه بانکی ایران و جهان، رقابت بسیار تنگاتنگی حاکم است و در این رقابت پر تنش و تلاطم، دستیابی به بانکداری نوین ایرانی، عمل به اصول بازاریابی و مشتری‌مداری و رعایت اصول اسلامی و اخلاقی ضرورت دارد و با مشتریان بانک‌ها باید روابط صادقانه و صمیمانه‌ای برقرار شود. ضمن آنکه، امروزه مشتریان انواع خدمات را طالبند که این خود نشان از نوآوری در خدمات بانکی است.
بانکداری نوین همچنین نیازمند توجه به خلاقیت جوانان و بهره‌مندی مسوولان قدیمی و پر سابقه بانک‌ها از ظرفیت‌های علمی و ابتکاری آنان است. اینکه امروز شاهد هدایت کارکنان جوان و پر انرژی بانک شهر توسط همکاران بازنشسته با تجربه هستیم، شرایط و فضای بسیار خوبی برای تلفیق ذهن‌های پویا و خلاق کارکنان جوان و تحصیل‌کرده و تدابیر ارزشمند همکاران با تجربه فراهم می‌کند و به نظر من تحقق آن می‌تواند شرایط منحصر به فرد و موفقیت‌آمیزی را برای تمامی فعالان سیستم بانکی فراهم سازد و به استقرار بانکداری نوین در کشورمان کمک کند. در بانکداری نوین، کارکنان بانک‌ها از مهم‌ترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند؛ چراکه سرمایه اصلی بانک کارکنان هستند. آنان افرادی مورد اعتماد هستند و در رفتار و گفتار، افرادی نمونه و الگو به حساب می‌آیند. آنان باید با رفتار و گفتار خود در برخورد با مشتریان، چهره‌ای نوین در عرصه خدمت‌رسانی و مشتری‌مداری ارائه دهند که این امر در موفقیت یک بانک بسیار اثرگذار است. اصولا ارائه خدمت از ارائه‌کننده آن جدا نیست، یعنی یکی از ویژگی‌های خدمت، شخصیت و نحوه رفتار خدمتگذار است.
در بانکداری نوین ایرانی همچنین بهره‌گیری از فناوری‌های روز جهانی اهمیت دارد و خدمات متنوع بانک‌ها باید از طریق بانکداری الکترونیک انجام گیرد. خدماتی که امروزه اجتناب‌ناپذیر است، مردم امروزه فرصت طی مسافت طولانی برای رسیدن به شعبه بانک را ندارند یا فرصتی برای در صف ماندن برایشان متصور نیست، مشتری امروز خدمت سریع در هر نقطه‌ای از زمین و در هر زمان را می‌خواهد و این چیزی است که فناوری امروزی به راحتی پاسخگوی آن است، امروزه وقت بری مردم بسیار ارزشمند است و نمی‌خواهند آن را به راحتی هدر دهند و بانک‌ها می‌توانند این ذخیره زمانی را فراهم کنند.
از سوی دیگر رعایت اخلاق اسلامی در بازاریابی، جذب مشتری و ارائه اطلاعات درست به مشتریان باید در دستور کار قرار گیرد و باید از ارائه اطلاعات نادرست و نامناسب به مشتریان که رفتاری خلاف اخلاق به حساب می‌آید، پرهیز شود. اگر دقت شود امروزه مطالعات موردی یکی از سبک‌های پیشرفته است که در مدیریت مد نظر است. بر همین اساس مطالعه سیره انبیا و ائمه اطهار در رفتار و اخلاق، الگو و مورد مطالعاتی مناسبی است که باید آن را یاد بگیریم و به کار بریم؛ چرا که تجهیز شدن به اخلاق حسنه ضرورت توسعه یافتگی و رشد سازمانی امروز است. کارکنان فاقد اخلاق حرفه‌ای و فاقد شخصیت مناسب هرگز در کار موفق نخواهند بود. خوشرو بودن، شاداب بودن، میل به خدمت داشتن و عشق به همنوع ورزیدن، لازمه موفقیت در خدمات بانکی است و ما اجبار داریم تا آنها را در رفتار خود به‌کار بریم و در غیر این صورت مشتریان از ما دور خواهند شد و دوری و ترک سازمان توسط مشتری به معنای نابودی آن است.
علاوه بر آن، مدیران با احترام نهادن به همکاران و برخورد‌های اصولی با آنان، موجب تقویت اعتماد به نفس در کارکنان بانک‌ها می‌شوند یا با بهره‌گیری از پیشنهادها و انتقادهای همکاران، شرایط مساعدی برای رشد خلاقیت و نوآوری‌هایشان به وجود می‌آورند که این موضوع می‌تواند بانک‌ها را به سوی توسعه یافتگی هدایت کند.
* دکتر حسن‌زاده، معاون پژوهشکده پولی و بانکی: در حال حاضر افزون بر ۷۰ درصد درآمد بانک‌های مدرن در جهان از عرضه خدمات متنوع مالی به دست می‌آید و بقیه آن به پرداخت وام‌های بانکی مربوط می‌شود.
* در سیستم بانکداری آمریکا میانگین هزینه یک تراکنش بانکی از یک دلار و 20 سنت در روش‌های دستی و سنتی به فقط یک سنت در روش‌های نوین و الکترونیک کاهش یافته است.
* قهرمانی، معاون امور شعب بانک شهر: عبور از مسیر بانکداری نوین، به نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده مجهز به فناوری‌های روز جهانی نیاز دارد.
* راهکارهای بانکداری نوین در عرصه اقتصاد بین‌المللی چیست و رهیافت‌های بانکداری ایرانی کدام است؟
برای پاسخگویی به این سوال‌ها میزگرد تخصصی با حضور آقایان دکتر علی حسن‌زاده معاون پژوهشی و عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، عیسی قهرمانی معاون امور شعب بانک شهر و حسن نصیری قیداری مدیر روابط عمومی این بانک، پیش از ظهر بیست و ششم مرداد ماه 1389 در اتاق نشست‌های بانک شهر تشکیل شد و محورهای میزگرد از این قرار بود: تحلیلی بر بانکداری سنتی و مدرن و وجه تمایز بانکداری مدرن در عرصه نگرش و خدمات، روند و محورهای حرکت در بانکداری امروز و دلایل اتخاذ استراتژی‌های جاری بانک‌ها یاد شده، تحلیل شرایط حاکم بر بانکداری ایرانی، راه‌های برون رفت از رخوت در سیستم بانکی کشور و ویژگی‌های الگوی بانک موفق ایرانی.
آنچه در پس می‌آید، ماحصل میزگرد یاد شده است.
مشتری‌مداری در بانکداری نوین
نصیری: با عنایت به این که شعار بانک شهر «نوآوری در خدمت» است، بانک‌ها برای دستیابی به نوآوری در ارائه خدماتشان، چگونه می‌توانند به شیوه‌های بانکداری نوین دست یابند و بر مشکلات و موانع آن غلبه کنند؟
* دکتر حسن‌زاده: پیش از آنکه به موضوع بانکداری نوین بپردازیم، بیاییم به دگرگونی‌های ساختاری در نظام جهانی بانکداری توجه کنیم.
بر اساس تعاریف سنتی، بانک یک موسسه واسطه‌گر مالی است که وظیفه ابتدایی‌اش تجهیز منابع از راه جمع‌آوری سپرده‌های مردم و سرمایه‌گذاران از یک سو و تخصیص آنها به فعالیت‌های مولد اقتصادی، از سوی دیگر است.
بنابراین در یک نظام اقتصادی، بانک‌ها با دریافت سپرده‌های مردم، وارد عرصه خدمات‌دهی به متقاضیان دریافت تسهیلات بانکی می‌شوند و بخشی از درآمد حاصل از آن را به صورت بهره به سپرده‌گذاران اختصاص می‌دهند و درصدی از درآمدهایشان را هم صرف هزینه‌هایشان نظیر پرداخت حقوق می‌کنند.
اما امروزه به دلیل دگرگونی‌های عظیمی که در بانکداری نوین جهانی روی داده است، بانک‌ها به موسسه‌های مالی تبدیل شده‌اند که ارائه‌کننده سبد بسیار متنوعی از خدمات هستند و موفقیت خود را هم در توسعه و متنوع‌سازی سبد خدمات قابل‌عرضه خود می‌دانند. هم اینک بخش عمده منابع درآمدهای بانک‌های مدرن و توسعه یافته صرفا از خدمات مالی ناشی می‌شود، تا آنجا که افزون بر ۷۰ درصد درآمد بانک‌های مدرن از عرضه خدمات متنوع مالی به دست می‌آید و فقط ۳۰ درصد بقیه منابع درآمدی به پرداخت وام‌های بانکی مربوط می‌شود.
از این رو نگاه به بانکداری نوین، صرفا یک بنگاه اقتصادی نیست که بر دریافت سپرده‌های مشتریان و پرداخت وام به متقاضیان تکیه دارد، بلکه علاوه برآن سرمایه‌گذاری‌های متنوع و حضور در بازارهای بیمه نیز جزو برنامه‌ها و فعالیت‌های بانک‌های مدرن محسوب می‌شوند. به عبارت دیگر در سال‌های اولیه قرن
بیست و یکم که اقتصاد جهانی و اغلب کشورها متحول شده‌اند، بانک‌ها باید قدرت رقابت در شرایط اقتصادی قرن حاضر را داشته باشند، خود را با محیط‌های جدید تطبیق دهند و سازگار کنند و از توانایی معرفی خدمات متعدد مالی خود به مشتریان برخوردار باشند.
موضوع دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد و در نوسازی نظام بانکی برای حرکت از بانکداری سنتی به نوین مطرح باشد، مشتری‌مداری و محور قرار دادن مشتریان بانک است. در سیستم سنتی بانکداری، موضوع مهم، عرضه وام و تسهیلات برای متقاضیان آنها است و چون معمولا نقدینگی‌های تولید‌کنندگان کفاف سرمایه‌گذاری‌ها و هزینه‌هایشان را نمی‌دهد، به سوی بانک‌ها روی می‌آورند تا نیازهای مالی شان را تامین کنند.
اما امروز که ساختار بانک‌ها تغییر کرده است، از مشتریانشان می‌پرسند چه نوع خدمات مالی را از بانک‌ها طلب می‌کنند و مایلند این خدمات را تا چه کیفیتی دریافت دارند تا در اختیارشان قرار گیرد.
در نظام نوین بانکداری، مشتری یک رکن اصلی و اساسی تعریف شده است و نگاه بانکداری نسبت به مشتریان باید تغییر کند تا زمینه ساز رسیدن به بانکداری نوین باشد. موضوع دیگر در بانکداری نوین، انقلابی است که در عرصه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در جهان روی داده است و می‌تواند به عنوان یک پل یا عامل مکمل در عرصه خدمات بانکی مطرح باشد و امکان ارائه این خدمات برای مشتریان بانک را با هزینه بسیار پایین‌تر و سرعت به مراتب بالاتر از گذشته فراهم سازد.
در بررسی تراکنش‌های مالی با سیستم‌های دستی (سنتی) و ماشینی (امروزی) و مقایسه آنها در آمریکا، به این نتیجه رسیده‌اند که در مورد هزینه یک دلار و ۲۰ سنتی یک تراکنش مالی به روش دستی، همان تراکنش در سیستم بانکداری الکترونیکی فقط یک سنت هزینه داشته است که اهمیت و ضرورت بهره‌گیری از روش‌های مدرن و الکترونیکی را در صنعت بانکداری می‌رساند.
نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده
* نصیری: دکتر حسن‌زاده به مواردی نظیر دگرگونی‌های عظیم در بانکداری جهانی، لزوم رقابت‌پذیر بودن بانک‌ها و مشتری‌مداری آنها اشاره کردند که باید دید، آقای قهرمانی در موارد یاد شده چه نظراتی دارند؟
* قهرمانی: در مجموع با آنچه دکتر حسن‌زاده گفتند، موافقم و معتقدم امروز پس از سالیان مدید بانکداری در ایران، هنوز هم وقتی به سالن‌های معاملات مملو از مشتریان شعب بانک‌های دولتی و خصوصی می‌نگریم، متوجه فاصله زیاد آنها با بانک‌های مدرن و امروزی می‌شویم. به عبارت دیگر سنتی بودن بانک‌های کشورمان هنوز پابرجا است و دور شدن از این وضع ناهنجار هم به ایجاد دگرگونی‌هایی در بخش‌های مختلف بانکداری سنتی نیاز دارد.
اگر قرار است بانکداری در ایران متحول شود و در مسیر بانکداری نوین قدم بگذارد، به نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده مجهز به فناوری‌های نوین جهانی نیازمند است.
به اعتقاد من بهترین تبلیغات برای هر بانک، نیروی انسانی کارآمد و پرتوان آن است و اگر نیروهای معتقد به مشتری‌مداری در یک بانک فعالیت کنند، بهترین تبلیغ برای آن بانک هستند؛ بنابراین بهره‌گیری از فناوری‌های نوین (بانکداری الکترونیک) و مشتری‌مداری، 2 اصل اساسی است که برای رسیدن به بانکداری مدرن، باید مورد توجه قرار گیرند. به‌خصوص در شرایط حاضر که به دلیل یکسان‌سازی نرخ بهره‌های بانکی و نظارت بانک مرکزی بر اجرای آن، بانک‌های دولتی و خصوصی در مجموع مزیت چندانی بر یکدیگر ندارند و از
این رو بانک‌هایی که نیروی انسانی برتر و کارآمدتری را در اختیار دارند و به تکنولوژی‌های روز مجهزتر هستند، موفق‌تر هم هستند.
امروز بانک‌های مدرن خارجی سبدهای خدماتی را به مشتریانشان ارائه می‌دهند، که از سبد خدمات بانک‌های ایرانی به مراتب فراگیرتر و متنوع ترند که دلیل آن هم طرح این سوال از مشتریان بانک‌ها است که چه خدماتی می‌خواهند و چگونه می‌خواهند تا بر اساس این نیاز سنجی، خدماتشان را ارائه دهند. نه اینکه صرفا بر اساس یافته‌ها و سیلقه‌های خودشان، ارائه خدمت کنند و آنچه را که خودشان تشخیص می‌دهند، در اختیار مشتریان بگذارند .
مشتری‌مداری در بانکداری نوین با ارائه خدمات متنوع و متعدد بانکی تحقق می‌یابد و از آنجا که بانک‌ها یکی از شاخص‌ها و پایه‌های رشد اقتصادی کشورند، با توسعه و امروزی کردن خود می‌توانند این نقش را بهتر و مفید‌تر ایفا کنند.
کیفیت بالا و هزینه‌های قابل‌قبول
خدمات بانکی
*نصیری: با توجه به آنچه بیان شد، چگونه می‌توان نگاه مدیران و کارکنان بانک‌های سنتی را نسبت به مشتری‌مداری تغییر داد و بر حل مشکلات نیروی انسانی آنها غلبه کرد؟
* دکتر حسن‌زاده: اگر بخواهیم به سوی یک راه درست در عرصه بازاریابی حرکت کنیم و ابزار مناسبی را برای آن برگزینیم، ابتدا باید اهداف آن را برای بانک به عنوان یک موسسه اقتصادی تعریف کنیم. هدف یک موسسه اقتصادی از تخصیص منابع مالی، کسب سود است که برای کسب آن، چه باید کرد؟ یکی از فاکتورهای کسب سود، موفقیت در رقابت با سایر موسسه‌های اقتصادی و بانکی است و یک بانک یا موسسه اقتصادی اگر بخواهد منابع مالی‌اش را به حداکثر برساند، بیشترین سودآوری را داشته باشد و در بازار رقابتی بتواند به خوبی حرکت کند، باید محصولات و خدمات مالی متنوعی داشته باشد و سبدی از این خدمات را متناسب با خواست و نیاز مشتریان بانک به بازار عرضه کند.
خدمات یاد شده باید دارای ویژگی‌هایی باشد، که از جمله به کیفیت بالا و هزینه‌های قابل‌قبول برای مشتری می‌توان اشاره کرد، به گونه‌ای که برای پرداخت هزینه این خدمات تمایل داشته باشند. همچنین ضرورت دارد که بانک‌ها از عوامل کلیدی که در تولید و عرضه خدمات متنوع مالی به کار می‌روند، نظیر مواد اولیه و نهاده‌های خوب، به نحو مطلوب استفاده کند.
بنابراین، سوددهی به اضافه داشتن کمترین هزینه برای مشتری، از نیازهای ارائه خدمات دلخواه مالی بانکی است و در کنار آنها، برخورداری از نیروی انسانی متخصص و کارآمد هم عامل مهمی محسوب می‌شود. دستیابی به کارشناسان مجرب بانکی نیز به هنگام برگزاری آزمون استخدامی کارکنان بانک‌ها و همچنین در طول خدمت آنان، امکان پذیر است و در این میان اداره‌های آموزش و تحقیق بانک‌ها نقش پراهمیتی دارند.
به طور کلی عوامل موفقیت یک بانک را به دو گروه، عوامل درون سازمانی و برون سازمانی می‌توان تقسیم کرد. در تعیین عوامل درون سازمانی موثر در فعالیت بانک‌ها، خود آنها می‌توانند موثر باشند، اما عوامل برون سازمانی زاییده شرایط خاصی است که بر یک بانک تحمیل می‌شود و از جمله مقررات پولی و بانکی کشور قابل‌ذکر است. به عبارت دیگر اگر بخواهیم با اجرای قوانین و مقررات متعدد یک بانک را اداره کنیم، در نهایت اختیارات آن کاهش می‌یابد که برای جلوگیری از آن، از ابزارهای قانونی و متعدد مدیریتی و بانکی باید استفاده کرد.
مقایسه اجمالی عملکرد بانک‌های دولتی و خصوصی در ایران نشان می‌دهد بانک‌های خصوصی به دلیل برخی آزادی عمل‌هایی که داشته‌اند، کارآیی‌های بیشتری هم از خود نشان داده‌اند.
اعمال محدودیت‌های عوامل برون سازمانی به بانک‌ها موجب کاهش کارآمدی آنها می‌شود و مطالعه عملکرد تسهیلات اعطایی به بخش‌های اقتصادی کشورمان نشان می‌دهد که بیش از 95 درصد محدودیت بانک‌ها برای اعطای تسهیلات از خارج از سیستم بانکی به آنها تحمیل شده است، تا آنجا که پرداخت تسهیلات که از نظر اجرایی کار چندان مشکلی نیست، به دلیل اعمال محدودیت‌های برون سازمانی از 11 تا 14 ماه طول کشیده است که از جمله عوامل محدود‌کننده به دریافت و ارائه مجوزهای محیط زیست، جهاد کشاورزی، وزارت صنایع، ارائه بیمه نامه و موارد متعدد دیگری می‌توان اشاره کرد. راهکار مشکلاتی هم که گفته شد، آزاد‌سازی و خصوصی‌سازی بانک‌ها به معنای واقعی است و اینکه وقتی یک موسسه اقتصادی خصوصی را به رسمیت شناختند، دولت با دخالت‌های بی‌موردش عرصه را بر فعالیت‌های آنان تنگ نکند و بانک مرکزی هم صرفا نقش نظارتی بر عملکرد بانک‌ها داشته باشد.
ضرورت ارائه اطلاعات درست به مشتریان
* نصیری: با توجه به ضرورت خصوصی‌سازی بانک‌ها و نقش نظارتی بانک مرکزی در این زمینه، بانک‌ها به عنوان موسسه‌های اقتصادی چگونه می‌توانند به اهداف خصوصی‌سازی و به تبع آن به بانکداری نوین و پیشرفته دست یابند؟
* دکتر حسن‌زاده: نگاه سنتی بانک‌ها به مشتری باید تغییر کند و در این زمینه هم باید خیلی کار شود. امروزه در سیستم بانکی کشورمان، کارکنان بانک‌ها گمان می‌کنند هر مشتری که وارد بانک شود، نیازمند آنان است، این نگاه، نگاهی بسیار مخرب و زیانبار است. حال آنکه مشتری، ذات بانک است و به عبارت دیگر بانک با مشتری زنده است و به همین دلیل سیستم بانکداری در ایران باید تغییر کند تا نپندارند که مشتری به بانک نیازمند است.
ما متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم مشتری‌مداری را به خوبی در بانک‌ها رعایت کنیم و خدمات دلپذیر و دلنشینی را به مشتریان ارائه دهیم تا تمامی آنان با رضایت خاطر بانک‌ها را ترک کنند. برای تحقق بانکداری نوین، اصول مشتری‌مداری و مشتری محوری در بانک‌ها باید رعایت شود.
* قهرمانی: در قانون برنامه پنجم توسعه کشور پیشنهاد شده بود از بانک‌های خصوصی هم نمایندگانی در شورای پول و اعتبار حضور داشته باشند تا از منافع آنها دفاع کنند، اما متاسفانه این پیشنهاد اجرا نشده است. تصمیمات شورای پول و اعتبار آن طور که باید و شاید کارشناسی نمی‌شود و نظرها و پیشنهادات بانک‌های خصوصی در نظر گرفته نمی‌شود و تمکین از بسته‌های سیاستی بانک مرکزی اجتناب‌ناپذیر است.
از این رو اهمیت و جایگاه شورای پول و اعتبار در اقتصاد کشور می‌طلبد که از آرا و نظرات کارشناسان بانک‌های خصوصی هم استفاده شود تا از یک‌سویه‌گرایی در تصمیم‌های شورای پول و اعتبار، پیشگیری به عمل آید. زیرا در یک‌سویه نگری، تصمیم‌ها به نفع یک طرف اتخاذ می‌شود که یکسان نبودن شرایط رقابت بانک‌های دولتی و خصوصی از پیامدهای آن است، به گونه‌ای که چون بانک‌های خصوصی از دسترسی به منابع غیر‌هزینه‌زا محروم مانده‌اند، در عرصه نرخ سودهای بانکی نمی‌توانند با بانک‌های دولتی رقابت کنند.
به اعتقاد من، وظایف نظارتی بانک مرکزی باید از وظایف اجرایی آن جدا شود تا مانند اکثر کشورها، بانک مرکزی وظایف نظارتی‌اش را بهتر انجام دهد.
از سوی دیگر، پیشنهاد تشکیل «کانون بانک‌های خصوصی» در مجلس شورای اسلامی مطرح است تا در صورت تاسیس آن، نمایندگان بانک‌های خصوصی بتوانند نظرها و پیشنهادهای این کانون را به بانک مرکزی منتقل کنند، به نظر من توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، منافع بسیاری برای بانک‌ها دارد و بانکداری الکترونیک موجب افزایش بازدهی خدمات بانکی، کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت ارائه خدمات به مشتریان بانک‌ها می‌شود و مدیریت بهتر ریسک، افزایش حجم خدمات بانکی و شعبه‌های بانک و در نهایت ارتقای مشتری‌مداری و افزایش سودآوری بانک‌ها، از دیگر دستاوردهای آن است.
مقایسه وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در بانک‌های ایران با دیگر کشورها نشان می‌دهد که هنوز به این فناوری در کشورمان توجه کافی نشده است و ناآشنایی اکثریت مردم با بانکداری الکترونیک، موجب عدم استقبال کافی و مطلوب آنان از این شیوه بانکداری شده است.
نگاه نادرست دیگری که در سیستم بانکداری کشور ما وجود دارد، استقبال گرم‌تر از سپرده‌گذاران، به جای وام گیرندگان است. در کشور ما اساسا وقتی یک مشتری برای سپرده‌گذاری وارد بانک می‌شود، مورد توجه و محبت قرار می‌گیرد، حال آنکه در بانک‌های کشورهای توسعه یافته عکس آن است، زیرا آنها می‌گویند مشتری نزد بانک پولی می‌گذارد و سود آن را هم می‌گیرد؛ اما این وام گیرنده است که هم به بانک سود می‌پردازد و هم با فعالیت‌های تولیدی‌اش به کشور خدمت می‌کند.
حضور نمایندگان بانک‌های خصوصی در شورای پول و اعتبار
* دکتر حسن‌زاده: در مورد حضور نمایندگان بانک‌های خصوصی در شورای پول و اعتبار کشور این تذکر ضروری است که اعضای این نهاد سیاست‌گذاری از قبل تعیین شده‌اند و معنایش این نیست که اعضای شورا الزاما از مدیران بانک‌های دولتی باشند. شورای پول و اعتبار، سیاست‌های کلان اقتصادی کشور را تعیین می‌کند و از این رو منافع بانک و مشتری را با هم می‌بیند، اما تاسیس سندیکا یا انجمن بانک‌های خصوصی به عنوان یک نهاد حرفه‌ای و تخصصی، کار بسیار خوبی است و می‌تواند در مسائل بانکداری و از جمله به شورای پول و اعتبار نظرهای کارشناسی دهد و این امر با فعالیت‌های شورای یاد شده منافاتی ندارد.
در مورد توسعه فناوری‌های اطلاعات هم باید گفت، اگرچه ضرورت استقرار آن در بانک‌ها بر کسی پوشیده نیست، اما هنوز فرهنگ آن در سیستم بانکداری کشورمان آن طور که باید و شاید، جا نیفتاده است، تا در تمامی امور روزمره زندگی از پرداخت قبوض آب و برق و گاز و تلفن گرفته تا رزرو بلیت هواپیما و هتل، مورد استفاده قرار گیرد.
هم اینک اگرچه در اکثریت شعبه‌های بانک‌ها دستگاه‌های خودپرداز نصب شده است؛ اما می‌توان گفت صف‌های داخل بانک‌ها به بیرون از آنها و به خودپردازها منتقل شده است و با توجه به فراوانی استفاده از آنها، زود خراب می‌شوند و مشتریان بانک‌ها را دچار مشکل می‌کنند.
در حال حاضر حتی کارمندانی که می‌توانند حقوق‌هایشان را به وسیله خودپرداز بانک‌ها دریافت کنند، ترجیح می‌دهند همچنان از دفترچه‌های بانکی بهره بگیرند که برای تغییر این وضع، کمیته فرهنگ‌سازی در بانک مرکزی ایران تشکیل شده تا راهکارهای ترویج استفاده از امکانات بانکداری الکترونیک را بیابند و به مردم اعلام کنند تا متناسب با عرضه امکانات جدید، برای آنها تقاضا هم به وجود آید. البته برای ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی محدودیت‌هایی هم داریم که اغلب ناشی از تحریم‌های اقتصادی است که از جمله به پرداخت‌های مستقیم پول، جای پرداخت غیر‌مستقیم و استفاده از کارت‌های بانکی است که طبعا موجب پرداخت کارمزد‌های قابل‌توجهی به بانک‌های خارجی می‌شود.
از سوی دیگر طرح مباحث فقهی و مذهبی نیز گاهی در تدوین و اجرای طرح‌های بانکداری الکترونیکی مشکلات و محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند که برای حل آنها «کمیته شریعت» در پژوهشکده بانک مرکزی ایران تاسیس شده است و از 8 سال پیش فعالیت‌هایش را دنبال می‌کند که تایید شرعی بودن صدور کارت‌های اعتباری بانک‌ها از جمله دستاوردهای آن است.
هم‌اکنون برنامه عمده اغلب بانک‌های خصوصی، افزایش تعداد شعبه‌هایشان است، حال آن که یکی از بانک‌ها به جای بانکداری خرد به دنبال بانکداری عمده رفته و در نتیجه به دلیل بی‌نیازی، به تاسیس چند شعبه معدود اقدام کرده است و اصولا نیازی هم به تاسیس شعبه‌های جدید و تحمل مخارج سنگین آن ندارد.
اگر شرایط بازار بانکداری بسیار رقابتی شود، با توجه به نظام مسلط بر بانک‌های کشور ارائه خدمات مالی ارزان قیمت مشکل خواهد شد و در نتیجه چون تقاضا برای دریافت وام همواره زیاد است نرخ سود هم بالا خواهد رفت. به طور کلی در حوزه بانکداری دو گروه فعالند که عبارتند از: سپرده‌گذاران و تسهیلات گیرندگان نظام بانکی که عدم تامین منافع هر گروه موجب عدم تعادل در سیستم بانکی می‌شود و حضور فعال بانک‌های خصوصی در تصمیم‌گیری‌های نظام بانکی کشور، برای خصوصی‌سازی بسیار ضروری است و موجب می‌شود در این تصمیم‌گیری‌ها منافع بانک‌های خصوصی هم مورد توجه قرار گیرد.
* نصیری: از این که وقت گرانبهایتان را برای شرکت در این میزگرد در اختیارمان قرار دادید، بسیار سپاسگزارم و امیدوارم برای پاسخگویی به دیگر سوال‌هایی که در زمینه راهکارهای بانکداری نوین وجود دارد، نظیر نشست حاضر در آینده نیز ادامه یابد.
دکتر حسن‌زاده
ارسال نظر