مهدیس مدنی / کارشناس ارشد برنامه‌ریزی توریسم

در دنیای پر رقابت امروز بسیاری از شرکت‌ها معتقدند اینترنت زمانی بیشترین کارآیی را خواهد داشت که به‌عنوان ابزاری برای تبلیغات و بازاریابی مورد استفاده قرار گیرد. از زمان روی کار آمدن شبکه‌های اجتماعی صاحبان شرکت‌ها امکان آن را یافته‌اند تا با بازار هدف‌شان ارتباطی موثر برقرار کنند، دست به بازاریابی تعاملی بزنند و در نهایت هزینه‌های بازاریابی خود را کاهش دهند. از سوی دیگر شبکه‌های اجتماعی این فرصت را برای کاربران‌شان فراهم آورده‌اند تا محیط خصوصی خود را داشته باشند و بتوانند علاقه‌مندی‌ها و اطلاعات دلخواه خود را با دوستان‌شان در میان بگذارند. البته این ارتباطات مجازی تنها میان کاربران به‌وجود نمی‌آید بلکه میان افراد و سازمان‌ها نیز شکل می‌گیرد. چنین تریبونی برای گردشگرانی که مایلند سفرنوشته‌ها، عکس‌ها و ویدئوهای خود را با دوستان‌شان به اشتراک بگذارند، جذابیتی دوچندان دارد و البته برای شرکت‌های گردشگری نیز این امکان را فراهم می‌کند تا مشتریان بالقوه و بالفعل خود را از این طریق رصد کرده و از خواسته‌ها و نیازهای آنان آگاهی یابند.

اغلب شرکت‌ها از این شبکه‌ها به عنوان راهی برای به‌دست آوردن اطلاعات کافی درباره دیدگاه‌های مشتریان‌شان، ترجیحات آنان و همچنین درک تغییرات در روند خواسته‌های آنان استفاده می‌کنند. درحالی‌که درآمد اصلی شبکه‌های اجتماعی نیز از محل فروش همین اطلاعات به صاحبان کسب‌وکار است، به نظر می‌رسد حفظ حریم خصوصی کاربران به چالشی اساسی برای آنان بدل شده باشد. اگرچه این شبکه‌ها اخلاقا متعهد به محفوظ نگه‌داشتن اطلاعات شخصی کاربران هستند ولی همیشه نگرانی‌های بسیاری درباره پایبندی به این تعهدات وجود دارد. برای مثال یکی از راه‌های بازاریابی موثر برای شرکت‌های گردشگری تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی است. کاربران درباره تجربه سفر می‌نویسند و با تمجید یا انتقاد از شرکتی که این سفر را تدارک دیده بود، به ذهنیت سایر کاربران شکل می‌دهند. حال چه اتفاقی خواهد افتاد اگر بدانید عکس‌ها و ویدئوهای شما فقط میان دوستان و آشنایان‌تان محفوظ نمی‌ماند؟ یا اگر بدانید هر کلیک یا اظهار نظر شما درباره یک نوشته یا عکس توسط دیگران رصد خواهد شد؟

شاید بد نباشد شبکه‌های اجتماعی برای جلب اعتماد کاربران به راه‌حل‌های پیشنهادی آنان بیشتر توجه کنند. بسیاری از کاربران راه‌های دیگری را نظیر ارسال فرم‌های نظرسنجی از طریق ایمیل یا سرویس میل‌باکس همین شبکه‌ها، برای تبادل اطلاعات پیشنهاد می‌دهند. از این طریق کاربران اطمینان خاطر می‌یابند که آنچه آنان در این فرم‌ها اظهار کرده‌اند در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد نه تمام جزئیات مربوط به آنها. البته برای تشویق افراد به پرکردن چنین فرم‌هایی باید از شرکت‌ها خواست تا هدیه‌های آنلاین برای کاربران بفرستند (مانند امکان دانلود رایگان یک فیلم یا نرم‌افزاری جدید و...) با این کار نه تنها حریم خصوصی افراد نقض نمی‌شود بلکه شرکت‌ها به اطلاعات پایه‌ای از کاربران‌شان با رضایت کامل آنها دست می‌یابند. اگرچه درآمد حاصل از تبلیغات، شریان حیات شبکه‌های اجتماعی است، اما حفظ حریم خصوصی کاربران باید اساس و بنیان هر تصمیمی درباره نحوه تعامل و داد و ستد با صاحبان کالا و خدمات باشد.