اجرای برنامه‌های فرهنگی در کاخ موزه‌ها؟

گروه گردشگری - نرگس لطیف‌پور: در تمام دنیا برنامه‌های فرهنگی اعم از کنسرت‌، نمایش و... علاوه‌بر بناهایی که برای این کار ساخته شده‌اند، در بناها و مکان‌های تاریخی نیز برگزار می‌شود که البته استفاده از این امکانات با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند است به نوعی که به بنای تاریخی آسیبی از هیچ نظر وارد نشود. این قبیل اقدامات و برنامه‌ریزی‌ها برای نشان دادن و معرفی بیشتر بنای مورد نظر و جذب گردشگران در مرحله نخست و پس از آن، برگزاری برنامه‌های فرهنگی است با مخاطبان خاص.

در ایران نیز برگزاری برنامه‌های فرهنگی از قبیل کنسرت‌های موسیقی در موزه‌ها و کاخ‌های تاریخی سابقه‌ای طولانی دارد؛ اما این اقدام به‌ویژه در چند مورد اخیر که مربوط به رونمایی از دو آلبوم جدید موسیقی از دو گروه موسیقی پاپ بوده‌اند، صدای دوستداران میراث فرهنگی را درآورده است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، هفته گذشته گروه موسیقی پاپ چارتار در کاخ نیاوران از آلبوم جدید خود رونمایی کرد که با بی‌نظمی و جنجال بسیار همراه بود؛ به گونه‌ای که این گروه در صفحه اینستاگرام خود به خاطر این ناهماهنگی‌ها از مردم عذرخواهی کرد و البته دوستداران میراث فرهنگی و رسانه‌ها نیز نقدهایی بر این برنامه داشتند.

پیش از این نیز یکی از آلبوم‌های گروه موسیقی پالت در عمارت مسعودیه تهران رونمایی شد؛ در آن مراسم نیز، هنوز داربست‌هایی که برای مرمت این بنا تعبیه شده بود در حیاط عمارت وجود داشت و با وضعیت بسیار نامناسب و بی‌نظمی، صندلی‌هایی برای مخاطبان چیده شده بود که در این مورد نیز دوستداران میراث فرهنگی معتقد بودند در شرایطی که هنوز این عمارت به‌طور کامل مرمت نشده دلیل و لزومی بر اجرای چنین برنامه‌ای در آن عمارت وجود نداشت.

برنامه‌ها در شأن بناها و هدفمند باشند

فاطیما کریمی یکی از خبرنگاران و فعالان حوزه میراث فرهنگی در این باره می‌گوید: «مخالف برگزار شدن برنامه‌های فرهنگی در این مکان‌ها نیستیم اما آیا کمیته‌ای برای هماهنگی و ساماندهی این‌گونه برنامه‌ها در سازمان میراث فرهنگی و در بخش موزه‌ها و کاخ‌موزه‌ها تعریف شده است که آسیبی به بنا وارد نشده و شأن بنا نیز حفظ شود؟»

او ادامه می‌دهد: «با توجه به اتفاقات اخیر که در عمارت مسعودیه برای رونمایی از آلبوم گروه پالت و در نیاوران برای رونمایی از آلبوم گروه چارتار رخ داد و نحوه عملکرد میراث فرهنگی در این موارد، به نظر می‌رسد چنین کمیته‌ای وجود ندارد و برنامه‌ریزی درستی نیز صورت نمی‌گیرد.»

خبرنگاران و دوستداران میراث فرهنگی حاضر در کنسرت گروه چارتار می‌گویند: «ترافیک مسیر، ناهماهنگی در اجرای برنامه و همچنین نورپردازی و اجرای برنامه روی پله‌های کاخ اختصاصی نیاوران از جمله مسائلی بوده‌اند که نسبت به حضور گروه موسیقی پاپ آن هم در بنای تاریخی نیاوران نگرانی و نارضایتی ایجاد کرده است؛ البته از همه این موارد مهم‌تر اینکه، شأن بناهای تاریخی باید با حضور گروه‌های موسیقی فاخر حفظ شود.»

در این میان اما، مدیریت کاخ نیاوران اعلام کرد که هیچ اتفاقی در کاخ نیفتاده، همه امور به خوبی پیش رفته و انبوه مراجعه‌کنندگان به این برنامه نشان از رضایت آنها دارد. این در حالی بود که گروه موسیقی برگزارکننده اجرای برنامه در کاخ نیاوران از ناهماهنگی‌های به وجود آمده عذرخواهی کرد و مقصر این اتفاقات را مدیریت کاخ نیاوران دانست.

به گزارش خبرگزاری «مهر»، پیش از اجرای کنسرت در محوطه کاخ نیاوران، مدیریت کاخ، مدیرکل موزه‌های کشور و تهیه‌کننده این آلبوم موسیقی هر کدام در مصاحبه‌هایی جداگانه اعلام کرده بودند که قول می‌دهیم هیچ اتفاقی برای کاخ نیاوران رخ ندهد؛ جمعیت کنترل و از همه مهم‌تر شأن بناهای تاریخی حفظ شود. یکی از نیروهای یگان حفاظت کاخ نیاوران اما پس از اجرای این مراسم گفت: «کاری نمی‌توانستیم انجام دهیم؛ چون جمعیت حاضر در کاخ و هیجانی که از موسیقی پاپ به وجود آمده بود به حدی بود که دیگر امکان حفاظت از چمن و گل‌ها را نداشتیم! از طرف دیگر چه کار می‌توان کرد وقتی مدیر کاخ موافق این برنامه بود! وقتی مردم به سمت کاخ هجوم می‌آورند نمی‌توان جلوی آنها را گرفت. ما افراد را با بدبختی از کاخ بیرون کردیم.»

کاخ نیاوران در برابر زلزله هم مقاوم است !

در چنین شرایطی مدیرکل موزه‌های کشور به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «مدتی است که رسانه‌ها موضوعی برای نقد نیافته‌اند و به همین دلیل سراغ این مساله که از نظر ما اصلا موضوعیت نقد هم ندارد رفته‌اند!» محمدرضا کارگر درباره نقدهایی که درباره تعداد زیاد جمعیت در محوطه کاخ نیاوران بوده و گفته شده که خارج از کنترل بوده‌اند اضافه می‌کند: «باید ببینیم مفهوم کنترل چیست؛ این جمعیت خارج از کنترل نبوده‌اند و اینکه می‌گویند چمن‌ها لگدمال شده، مگر در پارک‌ها مردم روی چمن نمی‌نشینند؟ از روز قبل چمن‌ها را آب نداده بودیم تا مردم بتوانند روی چمن بروند و بنشینند.» او همچنین درباره باندهای صدا و جایگاه آنها نیز می‌گوید: «باندها در کنار بنا بوده و اصلا کنسرت در داخل بنا اجرا نشده، در محوطه کاخ بوده و از نظر ما مشکلی برای این بخش وجود ندارد.

عمر بنای کاخ نیاوران ۵۰ سال است و جزو بناهای مدرن که در برابر زلزله چند ریشتری مقاوم است محسوب می‌شود؛ بنابراین مشکلی ندارد که باند صدا در کنار بنا هم بوده باشد.» کارگر تاکید می‌کند که این برنامه‌ها ادامه خواهد داشت و ما به عنوان برگزارکننده، آمادگی این را داریم که هر برنامه‌ای را که هماهنگ شود در این بناها برگزار کنیم. چنانچه در کاخ‌موزه سعدآباد نیز چندین مورد دیدار با موسیقی‌دانان سنتی و پاپ داشته‌ایم که پیشنهاد اجرای برنامه در این مجموعه را داده‌اند و در صورت هماهنگی، به یقین آنها را نیز برگزار خواهیم کرد. او این اقدامات را در راستای کمک به گسترش فضاهای فرهنگی و هنری دانسته و می‌افزاید: «از همه انتظار داریم در این امر ما را یاری کنند.»

چارتار بدون فروش بلیت کنسرت داد

این مقام مسوول درباره کنسرت گروه چارتار با بیان اینکه قرار بود ۱۵۰۰ نفر مخاطب این کنسرت باشند، یادآور می‌شود: «انتقادی که خود ما به این گروه داشتیم و داریم این است که این گروه که قرار بود رایگان بودن کنسرت را اعلام عمومی نکند از قرار عدول کرده و رسما اعلام کرد که کنسرت را رایگان برای عموم برگزار می‌کند؛ درحالی‌که باید با ارسال دعوت‌نامه، میهمانان را مطلع می‌کرد.

همین امر موجب سرازیر شدن جمعیت، بیش از آنچه توافق شده بود، شد.» او همچنین تاکید می‌کند که درآمدهایی که از این طریق عاید ما می‌شود، به صندوق درآمدهای عمومی دولت واریز می‌شود که درنهایت به صورت بودجه در اختیار سازمان میراث‌فرهنگی قرار می‌گیرد. به گزارش «دنیای اقتصاد» این اقدامات پیش از هر چیز نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و برنامه‌ریزی که استفاده از بنای تاریخی را به‌عنوان مکانی که کاربری‌اش در کنار ارزش تاریخی‌اش حفظ می‌شود معرفی کند و مردم نیز با همین نگاه، برخوردی احترام‌آمیز با بنا یا محوطه تاریخی مورد نظر داشته باشند. با اینکه ایران از دیرباز شاهد اجرای برنامه‌هایی مهم و بعضا ماندگار در محوطه‌ها یا بناهای تاریخی بوده است، اما متاسفانه امروزه شاهد بی‌برنامگی‌هایی در این زمینه هستیم و جنگ و تقابل و اقدامات عجولانه از سوی مسوولان امر، جای پیاده سازی انتقادهای سازنده در راستای بهتر اجرا شدن برنامه‌ها را گرفته است.