گروه گردشگری، نرگس لطیف‌پور: درحالی که هر لحظه ممکن است سوت پایان مذاکرات هسته‌ای به صدا درآید، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می‌گوید: «رشد گردشگری در کشور ما نیاز به مقدماتی دارد که یکی از مهم‌ترین این مقدمات توافق ۱+۵ است که اثرات بسیاری در این امر خواهد داشت.» سیدمحمد بهشتی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تاکید می‌کند: «در صورتی که توافق هسته‌ای امضا شود چشم‌انداز جدیدی پیش روی حوزه گردشگری قرار می‌گیرد و در این صورت تقاضا برای ورود به ایران بیشتر خواهد شد، اما مساله اصلی این است که ما در ایران بتوانیم پاسخگوی این تقاضاها باشیم.»

به اعتقاد کارشناسان، از جمله دلایلی که گردشگران غربی در سال‌های گذشته کمتر به ایران می‌آمده‌اند، تحریم‌هایی است که در دهه اخیر علیه ایران اعمال شده است. آنها می‌گویند در صورت دست یافتن به توافق هسته‌ای باید تدابیر جدی برای تجهیز هرچه بیشتر و سریع‌تر زیرساخت‌ها و امکانات مطابق با استانداردهای بین‌المللی اندیشیده شود؛ زیرساخت‌هایی که حتی بدون دستیابی به این توافق نیز ضروری هستند. به باور این فعالان گردشگری دستیابی به این زیرساخت‌ها نیاز به برنامه‌های جدی و بلندمدت دارد و لازمه آن رمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و همراهی بخش دولتی است.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی در این باره خاطرنشان می‌کند: «برای تحقق برنامه‌هایی که در راستای رشد گردشگری هستند لازم است سرمایه‌گذاری کنیم و این امر نیز نیاز به زمان دارد.» به گفته این مقام مسوول، اگر ورود گردشگران خارجی به کشور بیشتر از قبل شده حاصل سرمایه‌گذاری‌های جدی که باید در کشور داشته باشیم نیست و در این زمینه در واقع، تغییر و تحولی در ساز و کار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و البته بودجه آن اتفاق نیفتاده است.

بهشتی معتقد است که تخصیص نیافتن بودجه‌های مصوب، تشدید تحریم‌ها و پایین آمدن قیمت نفت موانع عمده‌ای هستند که در این راه وجود داشته و سدی در برابر سرمایه‌گذاری‌ها شده‌اند.

او یادآور می‌شود: «آنچه در این راستا و در این مدت؛ یعنی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم تا حدودی موجب افزایش گردشگران خارجی در کشور شده حاصل رویکرد دولت در حوزه سیاست بین‌المللی و خارجی است که تصویرهای تلخ و تیره درباره کشور ما برداشته شده و نوری بر آن تابیده است.»

آغاز برنامه‌ریزی، پس از توافق

عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران نیز در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «به‌طور طبیعی وقتی تحریم‌ها برداشته شود در تمام بخش‌های اقتصادی که گردشگری نیز یکی از حوزه‌ها و پتانسیل‌های مهم در این زمینه است اثر مثبتی خواهد گذاشت.»

محمود نجفی عرب اضافه می‌کند: «البته برنامه‌هایی که برای رشد در این زمینه باید داشت کوتاه‌مدت نیست و اتاق‌های بازرگانی تهران، ایران و سراسر کشور برای پس از تحریم‌ها برنامه‌هایی را در دستور کار خود دارند و بر همین اساس کمیسیون‌های اتاق فرصت‌ها و تهدیدها، نقاط قوت و ضعف مربوط به این امر را بررسی می‌کنند.

کمیسیون گردشگری نیز در جلسه‌ای سرفصل‌های این افق را بررسی خواهد کرد و در این امر متخصصان و افرادی از درون اتاق و مشاورانی از بیرون اتاق، همفکری خواهند داشت.»

به گفته او، نگاهی که دنیا به ایران داشته همزمان با شرایط سخت تحریم‌ها به‌طور طبیعی حجم گردشگران ورودی به ایران را کاهش داده است. نجفی عرب ادامه می‌دهد: «اما با وجود همه اینها، گردشگران اندکی هم که به ایران آمده‌اند خود متوجه این سیاه‌نمایی‌‌هایی که از سوی رسانه‌ها و کشورهای غرب و آمریکا صورت گرفته، شده‌اند و پس از بازگشت، این نگاه مثبت را منتقل کرده‌اند که این امر قطعا پس از توافق ۱+۵ بهتر نیز می‌شود.»

به اعتقاد این فعال بخش خصوصی، در حوزه گردشگری سلامت نیز تعداد زیادی گردشگر وارد کشور ما می‌شوند اما این تعداد در مقایسه با امکاناتی که داریم بسیار ناچیز است و در صورت توافق هسته‌ای می‌توان از این ظرفیت نیز به نحو مطلوب استفاده کرد.

این عضو کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران درباره امکانات و زیرساخت‌هایی که برای افزایش گردشگران ورودی نیاز است نیز می‌گوید: «زیربناهای لازم برای این امر را باید آماده کنیم که در حال حاضر تا حدودی این زیربناها را داریم اما کافی نیست.»

او تاکید می‌کند: «مساله مهمی که درباره ورود تورهای خارجی به ایران باید مورد توجه قرار گیرد این است که به‌ویژه در زمینه تورهای مذهبی و سلامت باید ارتباط و هماهنگی میان موسساتی که این تورها را برگزار می‌کنند با سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مربوطه بیشتر باشد.

این ساماندهی و ارتباط در حال حاضر به صورت پراکنده وجود دارد و لازم است دستگاه‌های مربوطه به‌صورت هماهنگ، متمرکز و متصل این کار را انجام دهند تا مشکلی در برگزاری این تورها به وجود نیاید.»

در شرایطی که به گزارش «دنیای اقتصاد»، ایران در نظر دارد تا ۱۰ سال آینده، ۲۰ میلیون گردشگر جذب کند و مسوولان دولتی و خصوصی معتقدند لغو تحریم‌ها و توافق هسته‌ای برای فراهم آوردن امکانات لازم برای جذب این میزان گردشگر بسیار موثر خواهد بود، اما به نظر نمی‌رسد هنوز برنامه روشنی نه از سوی بخش خصوصی نه از سوی بخش دولتی برای دوره پساتحریم تدوین شده باشد.