پیشنهادهای جهانی برای توریسم راه ابریشم

دنیای اقتصاد، مادرید، سیده یاسمین حسینی: در سال ۲۰۱۲ با همکاری سازمان جهانی گردشگری و کالج هتلداری لوزان سوئیس (یکی از موسسات فعال در صنعت هتلداری در جهان)، پروژه جاده ابریشم جهت ایجاد استراتژی‌های بلندمدت توسعه گردشگری پایدار، فرصتی را در اختیار ۲۰۰ دانشجوی این کالج قرار داد تا با ۱۰ کشور آلبانی، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، چین، یونان، ایران، کره، روسیه، ترکیه و اوکراین در پروژه راه ابریشم همکاری داشته باشند. وظیفه سازمان جهانی گردشگری در این پروژه تبدیل راه ابریشم به یک مقصد بین‌المللی شناخته شده جهت سرمایه‌گذاری، ایجاد اشتغال، ترویج مدیریت مسوولانه و درک بین فرهنگی است. از این رو فعالیت‌های خود را با تمرکز بر سه حوزه اصلی؛ بازاریابی و تبلیغات، ظرفیت‌سازی و مدیریت مقصد و تسهیل سفر ادامه می‌دهد.

هدف کالج لوزان، تجزیه، تحلیل و تحقیق درباره زیرساخت‌های گردشگری و هتلداری در این ۱۰ کشور و سپس ترسیم یک طرح کلی برای استراتژی ۵ تا ۱۰ ساله است که بر اساس آن هر کشور می‌تواند نقش خود را به‌عنوان بخشی از جاده ابریشم ایفا کند.

در ژوئن سال ۲۰۱۲ دانشجویان، فرصت ارائه استراتژی‌های پیشنهادی خود به نمایندگان این ۱۰ کشور، مقامات سازمان جهانی گردشگری و دیگر میهمانان دعوت شده به پروژه راه ابریشم را پیدا کردند. این استراتژی‌ها شامل اطلاعات کلیدی، تجزیه و تحلیل و ارائه راه‌حل‌هایی برای بهبود وضعیت مقاصد گردشگری راه ابریشم بود. به گفته یکی از دانشجویان فعال در این طرح، این پروژه به ارائه درک بهتر از تاثیر مثبت توسعه گردشگری پایدار در کشورهای در حال توسعه کمک شایانی کرده است.

ایران در پروژه راه ابریشم

طبق تحقیقات دانشجویان کالج هتلداری لوزان، ایران می‌تواند با ایجاد پکیج‌های مسافرتی که شامل مقاصد مختلف می‌شوند، فرصتی استثنایی جهت تشویق مسافران برای سفر به مناطق روستایی این کشور و در نتیجه افزایش مدت اقامت در ایران فراهم آورد. از طرف دیگر پیشنهاد شده است ایران با تمرکز بر مقاصد زیارتی و مذهبی و همچنین گردشگری ماجراجویانه به توسعه گردشگری پایدار خود بپردازد.

براساس بررسی‌های صورت گرفته، ایران دارای پتانسیل قابل توجهی در جذب گردشگران مذهبی به اماکن زیارتی خود همچون مشهد است. شیعه بودن اکثریت مردم ایران باعث تمایز این کشور از اکثر همسایگان خود شده است. در نتیجه پتانسیل بالایی برای جذب اعراب در بخش گردشگری مذهبی وجود دارد. علاوه‌بر این، یافته‌های تحقیقاتی نشان می‌دهند که این‌گونه مسافران به دنبال تجارب معنوی هستند؛ در نتیجه باید در تورهای بازدید از میراث ملموس مذهبی، امکان تجربه میراث نا‌ملموس از قبیل برگزاری تورهای شهری با امکان تبادلات فرهنگی با مردم محلی یا شرکت در جشن‌های مذهبی نیز برای مسافران فراهم آورده شود.

احیای کاروانسراهای جاده ابریشم

در قرون ۱۶ تا ۱۹ شبکه گسترده‌ای از کاروانسراها در طول مسیرهای تجاری در خاورمیانه و آسیای مرکزی وجود داشت. این کاروانسراها امکاناتی نظیر محل اقامت، آسایش، غذا و... را در اختیار مسافران قرار می‌دادند. در طول مسیر راه ابریشم در شمال ایران در امتداد مسیر خراسان، ۲۵ کاروانسرا وجود دارد که در حال حاضر از پتانسیل‌های آنها استفاده نمی‌شود. برای حفظ این میراث منحصربه‌فرد و توسعه زیرساخت‌ها می‌توان با تبدیل کاروانسراها به هتل‌ها و اقامتگاه‌های مجهز به درک بهتری از شکاف‌های موجود جهت تامین محل اقامت برای مسافران در خارج از شهرهای اصلی پی برد و انگیزه‌ای برای سفر به مناطق حومه‌ای شهرها ایجاد کرد.

همچنین می‌توان امکان فعالیت‌های محلی و ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در خارج از شهرهای اصلی را به‌وجود آورد. از این راه جامعه محلی می‌تواند از درآمدهای به‌دست آمده بهره‌مند شود و از طرف دیگر این اقدام کمکی به حفظ میراث فرهنگی ایران و کمک به توسعه پایدار گردشگری ایران است.

راه‌های استفاده از پتانسیل توریسم ماجراجویانه

طبق گزارش‌های جهانی، در سال ۲۰۱۱ محیط زیست طبیعی ایران و مناطق حفاظت شده به ترتیب امتیاز ۴۳/ ۵ و ۸۴/ ۶ از ۷ را از مجمع جهانی اقتصاد دریافت کرده‌اند که نشان می‌دهد ایران دارای پتانسیل بالایی برای گردشگری ماجراجویانه است.

تحقیقات نشان داده است محدودیت‌های موجود جهت امکان رزرو و پرداخت آنلاین، همچنین فقدان سایت‌های اطلاع‌رسانی به زبان‌هایی غیر از فارسی منجر به ناشناخته ماندن پتانسیل‌های گردشگری ایران و در نتیجه ناتوانی در جذب گردشگر شده است. برای برگزاری تورهای ماجراجویانه در ایران لازم است خدمات و زیرساخت‌های حرفه‌ای و دارای استانداردهای بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد و امکان دسترسی و جست‌وجوی آنلاین درباره گردشگری ماجراجویانه و رزرو خدمات از طریق ایجاد وب‌سایت‌ها فراهم شود زیرا مسافران ماجراجو عمدتا اطلاعات خود را از طریق جست‌وجوهای آنلاین کسب می‌کنند و حدود ۴۸ درصد مسافران قبل از رزرو جا و تصمیم به سفر، به مطالعه تجربیات مسافران قبلی می‌پردازند. از طرف دیگر به ایران پیشنهاد می‌شود با همکاری با تورگردانان گردشگری پایدار بین‌المللی، به معرفی گردشگری ماجراجویانه خود بپردازد.

به نظر می‌رسد قرار گرفتن ایران در مسیر راه ابریشم، فرصتی چشمگیر را در اختیار این کشور و فعالان گردشگری آن قرار خواهد داد تا بتوانند با به‌کارگیری ایده‌های خلاقانه برای افزایش جذب گردشگران خارجی بهره بگیرند.