گردشگری، اقتصاد اسپانیا را نجات‌ می‌دهد

حبیبه فتحی: اسپانیا سال‌ها است به‌عنوان یکی از پنج مقصد اول گردشگری در جهان شناخته می‌شود. این کشور طی چهار سال اخیر به‌منظور ترمیم اوضاع اقتصادی، سیاست‌ها و تغییر ساختارهایی در حوزه‌های اقتصادی، انرژی و گردشگری داشته است و به گفته وزیر گردشگری آن، اکنون در وضعیت مطلوبی به سر می‌برد. این کشور حالا به‌عنوان الگوی مناسبی برای توسعه گردشگری برای کشورهای مختلف شناخته می‌شود و بسیاری از این کشورها علاقه‌مند بهره‌گیری از تجارب آن در راستای پیشرفت خود هستند؛ ایران یکی از این کشورها است. بهمن‌ماه سال گذشته و در حاشیه سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری فیتور، احیای تفاهم نامه‌های گردشگری منعقد شده میان ایران و اسپانیا، مورد تاکید مسوولان گردشگری دو کشور قرار گرفت. رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران و دیگر مسوولان با اذعان به این موضوع که دانش و تجربه کشور اسپانیا در زمینه گردشگری می‌تواند کمک زیادی برای جمهوری اسلامی ایران در این خصوص باشد، از آغاز دولت یازدهم تعاملات متقابلی را با این کشور داشته و سعی کرده‌اند که با استفاده از تجارب این کشور، برای توسعه گردشگری ایران نیز برنامه‌ریزی کنند. گرچه بهره‌گیری بی چون و چرا تجربه دیگر کشورها نمی‌تواند همواره و موثر باشد، اما می‌توان با بومی‌سازی از این تجارب بهره گرفت.

توریسم اسپانیا در پرتو آمار

درآمدهای ناشی از صنعت گردشگری در اقتصاد اسپانیا که از مشکلات عدیده و نرخ بالای بیکاری رنج می‌برد، به منزله یک راه نجات تلقی می‌شود. در سال ۲۰۱۳ اسپانیا میزبان ۶۲ میلیون گردشگر از سراسر جهان بود و پس از فرانسه با ۸۳ میلیون و ایالات متحده آمریکا با ۶۷ میلیون گردشگر سومین مقصد مهم گردشگری جهان باقی ماند. درآمد ۷۶ میلیارد دلاری حاصل از گردشگران خارجی سهم قابل توجهی در رونق اقتصادی اسپانیا، ایفا می‌کند؛ این در حالی است که این کشور به تازگی از پنج سال رکود اقتصادی با نرخ بیکاری ۲۶ درصدی خارج شده‌است. با وجود جذابیت‌هایی مانند غذاها، معماری، موسیقی، اماکن تاریخی و سواحل اسپانیا که ارزش دیدار از کشور را بالابرده، دولت می‌داند در عرصه رقابت با سایر کشورهای توریست‌خیز اقدامات بیشتری باید صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که مزایای اسپانیا بازدیدکنندگان بیشتری را جلب این کشور می‌کند.

بنا به آمار رسمی شورای جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۳، سهم صنعت گردشگری در تولید ناخالص داخلی اسپانیا به ۱۶۰ میلیارد یورو رسید که ۲/۱۵ درصد از کل GDP سال ۲۰۱۲ این کشور بود و با ایجاد شغل برای ۶۹۱/۲ میلیون نفر ۵/۱۵ درصد از کل اشتغال را به‌خود اختصاص می‌دهد. برای گردشگران بریتانیایی، سواحل جنوبی اسپانیا اولین مقصد گردشگری در سال ۲۰۱۳ بود، با بیش از ۳/۱۴ میلیون توریست که ۶/۲۳ درصد از کل گردشگران ورودی به این کشور را شامل می‌شدند. آلمانی‌ها با ۲/۱۶ درصد از کل، فرانسه با ۷/۱۵ درصد و کشورهای شمال اروپا با هشت درصد، دیگر گردشگران وردی به اسپانیا را تشکیل دادند. در عین حال تعداد گردشگران روسی نسبت به سال پیش کاهش چشمگیری پیدا کرد و از ۶/۳۱ درصد کل گردشگران در سال ۲۰۱۲ به ۶/۲ درصد از کل تنزل یافت.

مهم‌ترین مقصد گردشگران در اسپانیا منطقه کاتالونیا بود که۵/۱۵ میلیون بازدید کننده خارجی، یا ۷/۲۵ درصد از کل گردشگران را به خود جلب کرد. جزیره مایورکا با ۱/۱۱ میلیون بازدید کننده یا ۳/۱۸ درصد از کل، دیگر مقصد عمده گردشگری اسپانیا بودند. علاوه‌بر جاذبه‌های گردشگری اسپانیا از جمله سواحل آن در سال ۲۰۱۳ اوضاع آشفته سیاسی در مصرو تا حدودی ترکیه، ترس گردشگران از ورود به این کشورها به نفع اسپانیا تمام شد. از دست دادن ۵/۲ میلیون گردشگر توسط مصر با جلب ۳ میلیون گردشگر اضافی به اسپانیا همراه شد.

انتظار می‌رود با رشد ۸/۱درصدی صنعت گردشگری در سال جاری میلادی، دولت اسپانیا به رشد اقتصادی ۷/۰ درصدی نایل شود. با افتتاح خط راه آهن با سرعت بالا بین بارسلونا و پاریس در اوایل سال ۲۰۱۳ نیز انتظار می‌رود تقاضا برای مسافرت به این کشور بالارود. بین سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲، اسپانیا دومین مقصد مورد علاقه در جهان برای گردشگران اقتصادی بود. اجرای سیستم موفق اشغال اتاق هتل بر مبنای ساعت از سال ۲۰۱۱ به بعد در بارسلونا و مادرید به کاهش قیمت‌ها و افزایش نرخ اشغال هتل‌ها در اسپانیا کمک کرد.

سرمایه‌های در گردش توریسم اسپانیا

سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری اسپانیا برای ایجاد زیربناهای جدید و نوسازی ظرفیت‌های موجود طی سال ۲۰۱۲ به ۸/۱۴ میلیارد یورو یا ۴/۷ درصد از کل سرمایه‌گذاری رسید. انتظار می‌رود برای حصول مشارکت ۶/۱۷۵ میلیارد یورویی صنعت گردشگری در اقتصاد اسپانیا در سال ۲۰۲۳ دولت نیازمند سرمایه‌گذاری به میزان ۲۰ میلیارد یورو باشد. سیاست دولت در گسترش تبلیغات توریستی و ساده‌سازی روند اخذ ویزا و تدارک محل اقامت‌های با کیفیت بالا تازه وارداتی از کشورهای غیر اتحادیه اروپا مانند چین، روسیه، برزیل و مکزیک را به اسپانیا جلب کرده است. بهبود ارائه خدمات دولتی در بازاریابی گردشگری، حمل‌ونقل هوایی، خدمات امنیتی و خدمات فناوری اطلاعات و دسترسی به اینترنت و شبکه بین‌المللی تلفن همراه ارزان و خدمات بهداشتی(اشاعه گردشگری سلامت) در توسعه این صنعت موثر بوده‌است.

به این ترتیب مشاهده می‌کنیم که در کشوری مانند اسپانیا همه بخش‌ها دست به دست یکدیگر می‌دهند تا توسعه گردشگری حاصل شود. تجاربی از این دست می‌تواند کمک‌های شایانی به توریسم ایران داشته باشد.