مترجم: مهدی نیکوئی nikoueimahdi@gmail.com کارشناسان بسیاری درباره اهمیت دانش و نیروی انسانی در بخش گردشگری صحبت کرده‌اند. توریسم به‌دلیل خدمت‌محور بودن و نقش مستقیم کارکنانش در رضایت گردشگران نیاز به نیروی انسانی توانمند و با نگرش‌های لازم دارد. از طرفی گردشگری باید بتواند برای به دست آوردن این نیروی انسانی با صنایع و بخش‌های اقتصادی دیگر رقابت کند. حال سوال این است که راه‌حل تامین این نیازها چیست؟ چگونه می‌توان مهارت‌ها و نگرش‌های لازم را در نیروی انسانی مورد نیاز گردشگری پدید آورد؟ شاید یکی از موثرترین راهکارهایی که به ذهن می‌رسد، این باشد که نهادها و موسسات آموزشی و تحقیقات باید نقشی کلیدی برای ارتباط و پیوند با صنعت به‌منظور کمک به توسعه دانش و منابع انسانی مورد نیاز گردشگری به‌منظور سوق دادن آن به سمت حرفه‌ای شدن ایفا کنند. با تشخیص این نیاز، بسیاری از دولت‌ها، سازمان‌های آموزش حرفه‌ای برای توسعه مهارت‌های شغلی ضروری در گردشگری ایجاد کرده‌اند. به عنوان مثال، دولت کانادا اقدام به تاسیس انجمن منابع انسانی گردشگری کانادا کرده است. انجمن جهانی سفر و گردشگری نیز پشتیبانی از نهاد فعالیت‌های گردشگری حوزه اقیانوس آرام را بر عهده دارد که به مشکلات مدیریت نیروی انسانی در گردشگری توجه می‌کند.

تعداد دیگری از سازمان‌ها وجود دارند که نقش رهبری در آموزش و تعلیم توریسم و هتلداری دارند که از آن جمله می‌توان به انجمن آموزش‌های مرتبط با هتل، رستوران، نهادها و اتحادیه آموزش سفر و گردشگری اشاره کرد. در چند سال اخیر، انجمن‌های مختلفی به‌منظور پیشبرد و تسهیل آموزش و تحقیق در بسیاری از کشورها شکل گرفته‌اند. از جمله این کشورها می‌توان به استرالیا، کشورهای اقیانوسیه، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و کشورهای اروپایی اشاره کرد.

نهادها و جامعه دانشگاهی با شور و اشتیاق اقدام به شناسایی و تامین نیازهای تحقیق و آموزش صنعت کرده‌اند. به عنوان مثال در آمریکا و بریتانیا می‌توان برنامه‌های دانشگاه‌های زیادی را برای بخش گردشگری و هتلداری مشاهده کرد. سازمان جهانی گردشگری از طریق طراحی شبکه‌ای بین‌المللی از مراکز ویژه دانشگاهی در مدیریت توریسم و هتلداری، این رشد را تشویق کرده است. این سازمان همچنین لیستی از دانش‌ها و مهارت‌های مورد نیاز این بخش را تهیه کرده است که می‌تواند در تعیین اهداف و سنجش آنها به نهادهای تحقیقاتی و آموزشی کمک کند. به موازات این رشد در آموزش و تحقیقات، می‌توان انفجاری را در انتشار مجلات دانشگاهی در این حوزه نیز شاهد بود. گستردگی این موضوع به جایی رسیده است که امروزه در برخی از کشورها تعداد نهادهای دانشگاهی ارائه‌کننده این برنامه‌ها به نحوی از کنترل خارج شده و ممکن است نیاز باشد که دولت‌ها برای عملکرد بهتر، اقدام به تمرکز منابع در تعداد کمتری نهادهای آموزشی و تحقیقاتی کنند!

آینده صنعت در گرو دانش

در هر صورت، به‌رغم این گسترش سریع آموزش‌های گردشگری و هتلداری، نگرش‌ها در داخل صنعت و در مورد نقش مهم آموزش و تحقیق به نظر می‌رسد که به کندی تغییر می‌کند. درحالی‌که امروزه در صنایع دیگر، بسیاری از مدیران و رهبران از دل دانشگاه و آموزه‌های آن بیرون آمده‌اند، اما در بخش گردشگری به‌دلیل کمبود برنامه‌های آموزشی، مدیران کمی هستند که دوره‌های لازم را گذرانده‌ و مهارت‌های مورد نیاز را دارا هستند. توسعه و بهبود نگرش‌ها و سنت‌ها در مورد نقش آموزش در بخش گردشگری بسیار به کندی در حال توسعه است. امروزه نسل تازه‌ای از شاغلان دانش‌آموخته در حال ورود به صنعت هستند و این امید را در دل زنده می‌کند که به تسهیل تغییرات کمک کنند.

درحالی‌که نهادهای دانشگاهی در حال تغییر شکل آموزش در حوزه گردشگری و هتلداری هستند، صنعت، شرکت‌ها و سازمان‌ها مسوولیتی در قبال تشویق کارکنان به آموختن و توسعه شغل خود دارند. آینده صنعت و مقاصد وابسته به کیفیت، دانش و مهارت‌هایی است که مردم کسب کرده و موجب تسریع مسیر شغلی خود می‌شوند. همچنین توسعه گردشگری و توان رقابتی مقاصد بستگی به منابع مالی در دسترس دارد. منابع مالی در دسترس یک صنعت به شدت تحت تاثیر عملکرد موفق آن است. صنعتی که می‌تواند یک بازگشت سرمایه رضایت‌بخش را تضمین کند، منابع مالی بیشتری را جذب خواهد کرد. در سال‌های گذشته عملکرد مالی صنعت گردشگری و هتلداری بسیار متنوع بوده است. پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بسیار ضعیف را می‌توان در کنار تعدادی از طرح‌های بزرگ، موفق و سودآور مشاهده کرد. هرکدام از بخش‌های این صنعت (خطوط هوایی، هتل‌ها، رستوران‌ها، اپراتورهای تور و...) شاهد مصادیقی از برنده‌ها و بازنده‌ها بوده‌اند و در این بین کیفیت مدیریت سرنوشت هر شرکت را رقم زده است. سهم بزرگی از کسب‌وکارهای کوچک فعال در گردشگری را شرکت‌های غیرحرفه‌ای و نه شرکت‌های کارآفرینانه تشکیل می‌دهند که اغلب فاقد قریحه مدیریت و توان رقابت مالی هستند. مانند هر صنعت دیگری، گردشگری نیز گاهی طمع برانگیز به نظر رسیده و سرمایه‌گذاران با پول بیشتر و نه عقل سلیم جذب آن می‌شوند.

عملکرد مالی متفاوت و گاه بسیار ضعیف فضایی را در صنعت گردشگری ایجاد کرده است که امروزه بسیاری از سرمایه‌گذاران دست به عصاتر راه می‌روند. شاید نیاز نباشد که میزان وجوه و سرمایه‌های مالی افزایش یابد اما قطعا لازم است که سرمایه‌گذاری‌ها هوشیارانه‌تر شوند. مقاصد می‌توانند نقشی کلیدی در تشویق و آگاه کردن سرمایه‌گذاران از پروژه‌های مناسب و نواحی روشن بازار ایفا کنند. مطالعات و تحقیقات در مورد روندهای بازار، محصولات گردشگری، پیش‌بینی‌های تقاضا و... می‌توانند سرمایه‌گذاران را با ارائه اطلاعات مورد نیاز در تصمیم‌گیری‌های عاقلانه‌تر و موثرتر یاری کنند.