دیاکو عباسی* دغدغه‌ هر سیاست‌گذار و برنامه‌ریز صنعت گردشگری در سطح بین‌المللی تدوین سیاست‌های درست به‌منظور رقابت‌پذیری و پایداری هر چه بیشتر صنعت و محصول گردشگری کشور یا مقصد است. در واقع موفقیت یک مقصد گردشگری به‌ویژه در سطح ملی و منطقه‌ای به رقابت‌پذیر بودن آن بستگی دارد و یکی از عناصر مهم رقابت‌پذیری یک مقصد کیفیت و کارآیی منابع انسانی آن است. آماده‌سازی سرمایه یا منابع انسانی باید به عنوان یکی از جنبه‌های ضروری در برنامه‌‌ریزی برای توسعه گردشگری به‌ویژه در سطح ملی مورد توجه قرار گیرد.

بخش اصلی تجربه سفر به شدت تحت تاثیر کیفیت خدماتی است که مردم بومی و محلی به دیدارکنندگان ارائه می‌دهند. شیوه‌ای که مردم با گردشگران رفتار می‌کنند به‌ویژه در محل تاسیسات و اماکن گردشگری یک عامل رقابتی مهم محسوب می‌شود که بر جذب و میزان ماندگاری گردشگران به آن مقصد و در نهایت تاثیرات اقتصادی این صنعت رو به رشد، تاثیر فراوانی خواهد گذاشت.
درواقع در صنعت گردشگری و مهمانداری با توجه به ماهیت خدماتی آن، اینکه ارتباط مداوم و مستقیمی بین کارکنان و میهمانان وجود دارد، کیفیت نیروی انسانی و سطح مهارت‌ها و آموزش‌های آنها از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. قرار گرفتن کارکنانی درست با مهارت‌های درست در جایی درست و در زمان درست یکی از حساس‌ترین موضوعات در بحث مدیریت و اراده تاسیسات گردشگری و مهمانداری است که اهمیت بخش مدیریت اداره کارکنان یا مدیریت منابع انسانی و عملکردهای آن را در این صنعت رو به رشد دو چندان می‌کند.
گردشگری در کشورها و اقتصادهای در حال توسعه، می‌تواند فرصت‌های شغلی فراوانی ایجاد کند، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، اما نبود مهارت‌ها و دانش مناسب و مورد نیاز برای فعالیت در این بخش می‌تواند باعث شود که تاثیرات اقتصادی گردشگری در این کشورها کاهش یابد. در واقع تنگنا و مشکل اصلی که کشورها و اقتصادهای در حال رشد برای توسعه با آن مواجه هستند، عدم برخورداری از برنامه‌های آموزشی و توسعه منابع انسانی مناسب برای فعالیت و اشتغال در این بخش است.
با نگاهی به وضعیت ایران در این حوزه درمی‌یابیم که صنعت گردشگری کشور ما نیز از بعد مدیریت و توسعه منابع انسانی دارای ضعف‌های اساسی است و افراد شاغل در واحدها و تاسیسات گردشگری به مهارت‌های عمومی و تخصصی لازم و کافی برای فعالیت در واحدهای گردشگری مجهز نیستند. اما مشکل تنها به اینجا ختم نمی‌شود، به طوری که این بخش اقتصادی در سطح مدیریتی نیز فاقد نیروی انسانی مناسب و ذی‌صلاح است که از مهارت‌ها و آموزش‌های مدیریتی لازم برخوردار نبوده و دید درستی نسبت به تجارت گردشگری و مهمانداری و کیفیت ارائه خدمات درست و رقابتی در این بخش ندارد.
صنعت گردشگری ایران برای اینکه بتواند استعداد کامل خود را به‌منظور جذب گردشگران در سطح بین‌المللی ارتقا داده و سطح بالایی از کیفیت خدمات به گردشگران ارائه دهد، باید مدیریت و توسعه اثربخش منابع انسانی در واحدها و تاسیسات گردشگری کشور را به عنوان یک جهت‌دهی استراتژیک بسیار مهم اجرا کند، همان‌گونه که در طرح ملی توسعه گردشگری کشور نیز به آن پرداخته شده است که متاسفانه در سطح راهبرد باقی‌مانده و اجرایی نشده است.
* دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری
diaoko.abbasi@gmail.com