تاکید محمدعلی اینانلو
برنامه‌سازی تلویزیونی گردشگری، بر عهده تورگردانان
«دنیای اقتصاد» از اهمیت رسانه تلویزیون در توسعه توریسم کشور گزارش می‌دهد
گروه گردشگری- پرستو فخاریان: رسانه‌ها امروزه به جزئی جدایی‌ناپذیر از ارکان اجتماعی زندگی بدل شده‌اند؛ خواه رسانه‌های جمعی و کلان و خواه رسانه‌های خرد. تلویزیون، سینما، عکس، اینترنت و... هرکدام می‌توانند نقش موثری در توسعه روابط انسانی داشته باشند.
بسیاری معتقدند در این عصر ادامه حیات تجارت، صنایع و کسب‌وکارها بدون بهره‌گیری از رسانه‌ها امری تقریبا غیرممکن است؛ چه اینکه بزرگترین برندهای تجاری و اقتصادی تنها با بهره بردن از رسانه‌های فراگیری همچون رادیو و تلویزیون توانسته‌اند نام خود را به گوش مردم در
اقصی نقاط کشور خود حتی به گوش دنیا برسانند. از این رو است که کارشناسان گردشگری نیز بر این اعتقادند که برای شناساندن ظرفیت‌های توریسم در هر کشوری، یکی از بهترین راه‌ها استفاده از شبکه‌های تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و مجلات است.
از میان ارکانی که نام برده شد، شبکه‌های تلویزیونی از این جهت که مخاطبان عام‌تر و فراگیرتری دارند، می‌توانند در راستای تبلیغات و بازاریابی گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گیرند. سازمان صداوسیمای ایران نیز، با اذعان به اهمیت توسعه گردشگری، اقدام به تولید و پخش برنامه‌هایی با مضمون معرفی آثار تاریخی و طبیعی کشور می‌کند و هرچند سطحی و بعضا غیرکارشناسی، اما توانسته است اماکن و مقاصد جدید را به گردشگران داخلی و خارجی معرفی کند. در این موضوع، اهمیت شبکه‌های برون مرزی بیش از شبکه‌های درون مرزی برآورد می‌شود؛ چراکه مخاطبان آن مخاطبان جهانی هستند و دوبله یا زیرنویس انگلیسی یا عربی، به این مخاطبان کمک می‌کند تا بتوانند از این برنامه‌ها بهره ببرد.
بخش خصوصی برنامه بسازد
محمدعلی اینانلو، برنامه‌ساز پرسابقه در حوزه گردشگری و محیط‌زیست، معتقد است که در حال حاضر برنامه‌سازی در این حیطه رو به رکود گذاشته است. اینانلو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، این رویکرد را که برنامه‌سازی گردشگری وظیفه صدا و سیما پنداشته شود، غلط می‌داند و می‌افزاید: «این وظیفه بر دوش تلویزیون نیست که برنامه بسازد، بلکه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید به برنامه‌سازی‌هایی در این خصوص همت بگمارد.» وی نقش بخش خصوصی را نیز در این زمینه مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «به جز سازمان گردشگری دیگرانی که از این صنعت منتفع می‌شوند نیز باید اقدام به برنامه‌سازی حرفه‌ای کنند. تورگردانان، آژانس‌ها و تورهای ورودی باید در این عرصه پیشقدم شوند و این تفکر کلیشه‌ای را کنار بگذارند.»
تهیه‌کننده مستند 15ساله «ایران، جهانی در یک مرز» که از شبکه جهانی جام‌جم پخش می‌شود، با موثر خواندن برنامه‌های مستند ایرانگردی بر جذب گردشگر داخلی و خارجی توضیح می‌دهد: «پیش از آنکه شبکه جام جم برای هموطنان در داخل کشور قابل دریافت باشد، «ایران، جهانی در یک مرز» تنها مخاطبان ایرانی خارج از کشور را به خود جذب می‌کرد و من در سفرهای مختلف خود با گردشگران ایرانی و خارجی مواجه می‌شدم که سفر خود را به ایران متاثر این برنامه عنوان می‌کردند. پس از آنکه این شبکه برای هموطنان در داخل کشور نیز قابل دسترسی شد، این برنامه توانست بر گردشگری داخلی نیز اثر مثبت بگذارد.» وی با بیان اینکه آمار دقیقی از میزان اثرگذاری این برنامه تلویزیونی بر گردشگری وجود ندارد، اضافه می‌کند: «با این وجود طبق آمارگیری یکی از نشریات گردشگری، این برنامه طی یک سال توانسته بود 15هزار ایرانی را از خارج کشور، به عنوان گردشگر، به ایران بیاورد.»
خروج از کلیشه‌ها
اینانلو ضمن تصریح اینکه برنامه‌های مستند گردشگری به امری کلیشه‌ای تبدیل شده‌اند، می‌افزاید: «این نوع برنامه‌سازی که با حضور در یک مکان تاریخی به معرفی بدیهیات آن بپردازیم و تنها یکسری اطلاعات خام به مخاطب منتقل کنیم، ۱۵-۱۰سال پیش جوابگوی نیازهای مخاطب بود. شخصا برای برنامه «ایران، جهانی در یک مرز» ابتدای امر این‌گونه به معرفی اماکن می‌پرداختم، اما پس از مدت زمانی متوجه شدم که بیننده به اطلاعات بیشتر و پخته‌تری نیاز دارد، بنابراین این اطلاعات را نیز افزایش دادم. بازهم بعد از گذشت زمانی دریافتم که نیاز به تنوع در برنامه داریم و سعی شد این تنوع ایجاد شود. بنابراین از روشی استفاده کردیم که امروز شما نمونه خارجی آن را می‌توانید در شبکه Travel ببینید.»
وی در خصوص امکان حضور برنامه‌های معرفی جاذبه‌های ایران در شبکه‌های بین‌المللی به عملکرد نادرست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری طی ۸ سال گذشته اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «هم‌اکنون در جهان، تبلیغات به عنوان یک علم شناخته می‌شود و همپای علوم دیگر پیش می‌رود، اما این رویکرد در میان مدیران سابق سازمان وجود نداشت. کسی که می‌خواهد مسوولیت تبلیغات را به‌عهده بگیرد، باید روانشناسی جامعه هدف و ادبیات آنها را بداند و این دست اطلاعات را داشته باشد.» او با تشریح عملکرد اشتباه در سازمان گردشگری، می‌گوید: «مسوولان آمدند در بدو امر، با بهره‌گرفتن از تیزرهای تبلیغاتی در شبکه‌هایی مثل العالم، ایران را به جهان معرفی کنند که این کار اشتباه بود و باعث هدر رفتن بودجه و نرسیدن به هدف می‌شد.»
شبکه شما؛ فرصتی که محقق نشد
اینانلو با اشاره به دوران ریاست حسین مرعشی در سازمان میراث، رویکرد وی را در این زمینه تحسین می‌کند و می‌افزاید: «در زمان آقای مرعشی طرحی که ما ارائه کردیم، مبنی بر تاسیس دو شبکه داخلی و ماهواره‌ای گردشگری، مورد پذیرش قرار گرفت و رویکرد موجود در آن زمان به بحث تبلیغات گردشگری، علمی بود.»
وی با تصریح این مطلب که «استفاده کردن از شبکه شما به نام شبکه گردشگری طرح بنده بود»، توضیح می‌دهد: «با برکناری آقای مرعشی بحث شبکه‌های داخلی و ماهواره‌ای گردشگری عقیم ماند و متاسفانه طبق معمول با تغییر مدیر، طرح‌های مصوب نیز به دست فراموشی سپرده شد، البته در زمان موسوی، معاون اسبق گردشگری، نیز جلسه‌هایی حتی درخصوص محتوا و تولید برنامه شکل گرفت که متاسفانه به دلیل تغییر ایشان، به دست فراموشی سپرده شد.» اینانلو همچنین به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری توصیه می‌کند که با استفاده از افراد حرفه‌ای در این زمینه، استراتژی‌های تبلیغاتی خود را مشخص، ابزار تبلیغات خود را شناسایی و آنها را عملی کند. وی همچنین بر لزوم هماهنگی سازمان‌های میراث فرهنگی و صدا و سیما تاکید می‌کند و این کار را لازمه توسعه گردشگری می‌داند. به نظر می‌رسد برنامه‌سازی گردشگری در ایران همچنان راهی طولانی در پیش دارد و هنوز به آن به دید یکی از ارکان مهم بازاریابی نگاه نمی‌شود. دنیای اقتصاد بر آن است در روزها و هفته‌های آتی نیز باز به این موضوع بپردازد و مایه خرسندی است که از نظرات مخاطبان و دیگر صاحب نظران نیز بهره ببرد.
ارسال نظر