مقاصد جدید سفر داریم، تعطیلات آخر هفته نه!

گروه گردشگری- پرستو فخاریان: سال‌های سال است که مردم تهران و شهرهای اطراف آن، اولین تعطیلاتی را که در تقویم پیدا می‌کنند، بار سفر به سوی شمال کشور می‌بندند. این اتفاق اصلا هر پنجشنبه و جمعه به وقوع می‌پیوندد و حتی به صورت تساعدی افزایش می‌یابد. این موضوع که تهرانی‌ها برای فرار از دود و دغدغه شهر خود، تنها به دنبال یک پناهگاه هستند که برای چند ساعت هم که شده نفسی در هوای بدون دود تازه کنند، کاملا قابل درک است اما گویی دیگر این انتظار برآورده نمی‌شود و آنقدر اتومبیل‌ها در محورهای مختلف جاده‌ای به طرف شمال کشور در تردد هستند که دود اگزوزها، جای هوای تازه را می‌گیرند. در دو تعطیلاتی که پشت سر گذاشتیم نیز شاهد هجوم بسیاری از هموطنان به شهرهای شمالی کشور بودیم که به نظر می‌رسد با نادیده گرفتن ظرفیت‌های این منطقه همراه باشد. به هر روی این دور تسلسل سال‌ها است که گریبان شهرنشینان تهرانی را گرفته است و البته اتفاقاتی هم در جهت تغییر این نوع عادت سفر رخ داده که به نظر نمی‌رسد چندان همه‌گیر و موثر بوده باشد (که در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت). با این اوصاف به نظر می‌رسد دو مساله اصلی در این خصوص وجود داشته باشد: اول اینکه نهادهای فعال در گردشگری نتوانسته‌اند مقاصد گردشگری متنوعی را به افرادی که خواهان بهره بردن از تعطیلات خود هستند، معرفی کنند و از سویی نیز مردم و مسافران خود به دنبال مقاصد نو نمی‌روند؛ چه اینکه برخی از گردشگران حرفه‌ای با جست‌وجو در میان تورهای یک یا چند روزه و همچنین بررسی اطلاعات موجود در سایت‌ها و روزنامه‌ها، مقاصد جدید را برای سفر خود در نظر می‌گیرند. دومین مساله نیز کمبود روزهای تعطیل پشت سر هم در طول سال است که برخلاف آنچه به نظر می‌آید، حاکی از عدم سازمان‌یافته بودن تعطیلات است. مقاصد نو سفر سفر به شمال کشور، دم‌دستی‌ترین سفری است که خانواده‌های تهرانی اقدام به آن می‌کنند. این موضوع می‌تواند از ضعف نهادهای فعال گردشگری ناشی شود که مسیرهای جدید را ارائه نمی‌کند و اگر هم‌چنین کاری صورت می‌گیرد، چندان موثر و کاربردی نیست. کمااینکه از چند سال پیش سازمان میراث فرهنگی مسیرهایی را برای سفر در استان‌های مختلف کشور ارائه کرد اما گویی چندان کاربردی و عملی نبود و تنها توانست برخی از مقاصد جدید را بشناساند. از سوی دیگر آژانس‌های مسافرتی در سال‌های اخیر مقاصدی را تعریف کرده‌اند که سفرهای یک روزه را در ایام تعطیل به دنبال داشت؛ مقاصدی همچون دریاچه شورمست، کویر مرنجاب، جنگل ابر، روستای طالقان، الموت، ماسوله، قلعه رودخان، نمک آبرود، کاشان و... که همان‌طور که مشاهده می‌کنید بخش اعظم آن همچنان در ناحیه شمالی کشور واقع شده‌اند و تنها کویر مرنجاب، کاشان و جنگل ابر، از مسیری غیر از محورهای منتهی به شهرهای شمالی قابل دسترسی هستند. فارغ از این موضوع اینگونه به نظر می‌رسد که فرهنگ سفر داخلی یک روزه یا دو روزه در قالب تورهای مسافرتی در میان هموطنان ما جا نیفتاده است و همچنان بر این اعتقاد هستند که این قسم از سفرها یا حتی سفرهای چند روزه را می‌توانند به راحتی به صورت انفرادی انجام دهند. اما با این همه، به دلیل کمبود تعطیلات پشت سر هم و اینکه اغلب افراد ترجیح می‌دهند برای رسیدن به مقصد زمان کمتری را پشت فرمان اتومبیل خود باشند، بازهم مقاصدی نظیر آنچه عنوان شد درنظر گرفته می‌شود؛ درحالی که می‌توان مقاصد نویی پیشنهاد کرد که تنها به اندکی زمان بیشتر برای سفر نیاز دارند. تعطیلات آخر هفته نداریم زمانی که دولت احمدی‌نژاد از لایحه تعطیلات آخر هفته سخن به میان آورد، البته هیچ کس توقع نداشت این ایده از این دولت برخاسته باشد با این حال شاید یکی از معدود لوایح دولت دهم که از زاویه گردشگری مناسب و مطلوب به نظر می‌رسید، همین لایحه بود. گرچه مجلس یک فوریت آن را در مرداد ماه ۹۰ تصویب نکرد، اما این موضوع همچنان در مجلس است و از دستور کار خارج نشده است. گام اول آن نیز در مدارس اجرایی شد ولی ادارات همچنان روزهای پنج‌شنبه تعطیل نیستند؛ با این حال به نوعی عملا نیمه تعطیل محسوب می‌شوند. به این ترتیب این‌طور تلقی می‌شود که چنانچه به ساعات کاری روزهای دیگر اضافه شود و در عوض آن پنجشنبه‌ها ادارات تعطیل باشند، می‌تواند شرایطی را فراهم کند که هموطنان فرصت بیشتری برای سفرهای دوروزه به دست بیاورند؛ گرچه باید ملاحظات سیستم ادارات دولتی و خصوصی نیز در چنین طرحی رعایت شود. وجود تعطیلات آخر هفته در کشور می‌تواند از نرخ ازدحام و هجوم گردشگران، به ویژه شهروندان تهرانی، در چند روز تعطیل دست داده، بکاهد و این سفرها-حتی به مقاصد تکراری که به گونه‌ای ماورای ظرفیت طبیعی و انسانی‌شان از آنها بهره‌برداری می‌شود- در تمام آخر هفته‌های سال پراکنده شود. در این صورت مردم خواهند توانست از مقاصد جدیدی که نیاز به صرف زمان بیشتری برای دسترسی به آنها است، نیز بهره ببرند و این موجب رونق توریسم سایر نواحی کشور نیز خواهد شد. «دنیای اقتصاد» در نظر دارد در روزها و هفته‌های آتی بیشتر به این موضوع بپردازد و نظرات موافقان و مخالفان این موضوع را بیشتر جویا شود.