گروه گردشگری: مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری از ابلاغ دستورالعمل سرمایه‌گذاری در مناطق گردشگری با تصویب وزارت جهاد کشاورزی، سازمان میراث فرهنگی و سازمان حفاظت محیط زیست خبر داده است. به گزارش «دنیای اقتصاد» پیش از این و در اواسط اردیبهشت‌ماه معاون رئیس‌جمهوری از تدوین و تصویب «ضوابط مشارکت و سرمایه‌گذاری برای طبیعت‌گردی در مناطق طبیعی کشور» خبر داده بود. حالا محمدعلی فیاضی ضمن بیان برخی جزئیات این دستورالعمل به خبرگزاری مهر گفته است: «در این دستورالعمل مشخص شده که سرمایه‌گذاران چه کارهایی می‌توانند انجام دهند تا هم سرمایه‌گذاری تسهیل شود و هم مشکلاتی برای مناطق طبیعی به‌وجود نیاید.» به گفته مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری، همچنین در این دستورالعمل ساز و کارهایی تعریف شده که با توجه به صیانت از مناطق طبیعی بتوان با سازه‌های متناسب با عرصه‌های مناطق طبیعی و زون‌های گسترده و متمرکز فعالیت‌های طبیعت‌گردی در این مناطق رونق پیدا کند و با توجه به «آیین‌نامه ایجاد و اصلاح تاسیسات گردشگری» تلاش شده تا مصادیق گردشگری را که می‌تواند در این مناطق طبیعی ایجاد شود در این دستورالعمل بیاوریم.

اولویت با کدام سایت طبیعت‌گردی است؟

او ادامه داده است: «یکی از برنامه‌های جدی ما در این دستورالعمل این است که سازوکاری تعریف شود تا سایت‌های طبیعت‌گردی آماده برای کار سرمایه‌گذاران را در اولویت قرار دهیم. اولین منطقه‌ای که قرار است روی آن کار شود، منطقه حفاظت‌شده «خبر» در استان کرمان است.» فیاضی یادآور شده است: «در این منطقه گردشگری براساس ظرفیت‌های موجود، کمیته ملی طبیعت‌گردی در نظر دارد ضمن رعایت ارزیابی اثرات زیست محیطی، طرح گردشگری متناسب با ساختار اجتماعی و معماری منطقه و ظرفیت و تحمل گردشگرپذیری، زمینه‌ای را ایجاد کند که آن منطقه بتواند به عنوان منطقه طبیعت‌گردی شناخته شود.» او تصریح کرده که کارهای این منطقه در حال انجام است و اگر بتوان بهره‌برداری از این منطقه را به بخش خصوصی واگذار کرد تا در مکان‌هایی که امکان ایجاد سازه‌های متناسب وجود دارد، فعالیت صورت گیرد و زمینه ورود گردشگران با رعایت مسائل زیست محیطی فراهم شود، اقدام بسیار مهمی صورت گرفته است. دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی افزوده است: «براساس مطالعات مصوب سازمان محیط زیست، مشاور و سرمایه‌گذار موظف است طبق بررسی‌های خود، زون‌هایی را در این طرح پیش‌بینی کند. طرح گردشگری منطقه خبر در مرحله تایید بوده و طرح مطالعات اثرات زیست محیطی نیز به تازگی به تایید رسیده است. پیش‌بینی می‌شود این طرح الگویی باشد برای انجام فعالیت‌های طبیعت‌گردی مسوولانه در مناطق حفاظت‌شده که تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست کشور فعال است.» فیاضی پیش‌بینی کرده است اگر سازمان محیط زیست، برنامه گردشگری را به کمیته ملی ابلاغ کند، تا سه هفته دیگر اولین طرح مسوولانه طبیعت‌گردی در مناطق حفاظت شده به مرحله اجرا برسد. به اعتقاد وی در صورت اجرایی شدن این کار، منطقه «خبر» کرمان الگویی برای مناطق دیگر خواهد شد. این مقام مسوول تاکید کرده که در تمام دنیا، افراد با ورود گردشگر به مناطق گردشگری و حفاظت‌شده، مخالفت نمی‌کنند؛ ولی با این شرط که محیط زیست آسیبی نبیند و مردم محلی از ورود گردشگر منتفع شوند.

قیود تسهیل سرمایه‌گذاری

به گزارش «دنیای اقتصاد»، برخی فعالان محیط زیست با توسعه گردشگری دست کم در مناطق چهارگانه حفاظت‌شده مخالف هستند و معتقدند ورود بیش از حد گردشگر به این مناطق می‌تواند بحران‌آفرین باشد. در همین حال اما، برخی دیگر از پژوهشگران و اقتصاددانان می‌گویند، بهره‌گیری از توان مردم بومی و همچنین تعریف پروژه‌های اقتصادی در مناطق حفاظت‌شده می‌تواند به حفظ این مناطق از گزند نابودی کمک کند؛ به‌گونه‌ای‌که درآمدهایی شامل دریافت ورودی یا عوارض پاکسازی، برای خود منطقه هزینه خواهد شد و در کنار این کار نیز توسعه کسب و کارها می‌تواند به رونق اقتصادی آن منطقه بیانجامد. حالا به نظر می‌رسد تدوین و ابلاغ این شیوه‌نامه نیز بتواند به توسعه فعالیت‌های گردشگری در محیط‌های طبیعی کمک کند و موجبات بهره‌برداری مسوولانه از این محیط‌ها را از سوی گردشگران و سرمایه‌گذاران گردشگری فراهم آورد؛ چه اینکه در بخشی از این دستورالعمل آمده است: «استقرار سازه‌ها و ساخت و سازهای منطبق با تفرج متمرکز در طرح‌های مصوب و در دست اجرای واقع در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور متناسب با اکوسیستم هر منطقه به اجرا درخواهد آمد.»

براساس این دستورالعمل دو برنامه طبیعت‌گردی پیش‌بینی شده است؛ یکی طبیعت‌گردی متمرکز که از طریق استقرار در مراکز اقامتی و مرکز بازدیدکنندگان یا بازدیدهای چند روزه صورت می‌گیرد و دیگری طبیعت‌گردی غیرمتمرکز که متضمن بازدیدهای کوتاه‌مدت با وسایل و امکانات غیرثابت است. این دستورالعمل همچنین تصریح می‌کند ایجاد هرگونه تاسیسات و امکانات اقامتگاهی و گردشگری از قبیل کمپینگ و چادر و سایر تسهیلات باید مطابق طرح مدیریت مصوب باشد. به علاوه سرمایه‌گذار موظف است در طرح پیشنهادی، برنامه‌هایی برای آموزش جوامع محلی و همچنین بازدیدکنندگان داشته باشد. این شیوه‌نامه از سوی دیگر، ضمن قید مراحل اخذ مجوز، تاکید می‌کند که مهلت پاسخگویی سازمان‌های عضو کمیته ملی طبیعت‌گردی برای استعلام‌های سرمایه‌گذار شامل صدور مجوز، بررسی و تصویب کتابچه طرح توجیهی در هر مرحله حداکثر ۳۰ روز است و در پایان مهلت تعیین‌شده در صورتی که انجام بررسی نیاز به مدت بیشتری داشته باشد، مراتب به متقاضی اعلام خواهد شد. در هر صورت، مجموع زمان پاسخگویی‌ها حداکثر ۶۰ روز خواهد بود؛ قیدی که به نظر می‌رسد در راستای تسهیل فرآیند سرمایه‌گذاری عنوان شده است. علاوه‌بر این، مهلت تهیه طرح اجرایی و نقشه‌های معماری و ملاحظات زیست‌محیطی برای سرمایه‌گذار ۶ ماه قید شده است و در صورت تاخیر سرمایه‌گذار، مجوز طبیعت‌گردی وی ابطال خواهد شد. پس از تصویب طرح اجرایی و نقشه‌های معماری نیز نسبت به انعقاد قرارداد اجرای طرح برحسب مورد فی‌مابین هر یک از دستگاه‌های عضو کمیته ملی و مجری طرح اقدام خواهد شد. مضاف بر این، مدت زمان اجرای تاسیسات مصوب طرح طبیعت‌گردی مطابق طرح مصوب حسب مورد، حداکثر ۴ سال پیش‌بینی شده است و جرایم تاخیر در اجرا مطابق مقررات در قرارداد پیش‌بینی خواهد شد. در نهایت نیز مدت بهره‌برداری که در دوره اول از ۱۵ سال کمتر نخواهد بود، در قرارداد تعیین می‌شود.