فاطمه باباخانی* ایده نامگذاری یک روز از سال به نام روز زمین پاک اولین بار در سال 1969 توسط جاک مک مونل مطرح شد. او که علاقه‌مند به علم و صلح بود در همایشی در یونسکو که درباره محیط‌زیست برگزار شد این ایده را مطرح و پرچم زمین پاک را نیز در همان سال طراحی کرد. دبیرکل وقت سازمان ملل متحد از این ابتکار استقبال کرد و 22 آوریل مصادف با دوم اردیبهشت ماه در تقویم به نام زمین پاک نام‌گذاری شد.
در ایران، اما پرداختن جدی به مقوله محیط‌زیست امری جدید تلقی می‌شود، گرچه انجمن‌ها و موسساتی وجود دارند که نزدیک به دو یا حتی سه دهه در این زمینه فعالیت کرده‌اند، اما افکار عمومی ما مدت‌ها بعد از این فعالیت‌ها با مقوله محیط‌زیست آشنا شدند- هرچند که می‌توان گفت بخشی از این آشنایی در نتیجه این فعالیت‌ها صورت گرفته است-.
در اقتصاد و مدیریت منابع طبیعی، امروز به مدد فعالیت‌های صورت گرفته توسط سازمان‌های مردم نهاد داخلی و ورود دانش جهانی تغییراتی صورت گرفته است؛ به این معنا که با تشکیل نهادهای بین‌المللی نظیر کنسرسیوم جهانی قرق‌های بومی، سهم مردم محلی و بومی در مدیریت منابع طبیعی به رسمیت شناخته شده و از آنها برای حفاظت و در عین حال بهره‌برداری صحیح کمک گرفته می‌شود. همچنین انواع جدیدی از شیوه‌های اشتغال‌زایی و کسب درآمد همگام با حفظ محیط‌زیست در این چند دهه متولد شدند که بخشی از آنها در حوزه گردشگری بودند، گرچه مشابه سایر موارد مربوط به صنعت گردشگری این حوزه نیز در ایران با تاخیر وارد شد و همچنان بخش‌هایی از این اقتصاد نوظهور هنوز در کشورمان شکل نگرفته است.
اما محیط‌زیست در جهان و ایران تنها مربوط به جوامع محلی و کوچک نبود، ‌در اقتصاد جهانی امروز واژه سبز بودن خود اعتباری است که صاحبان صنایع گوناگون تلاش می‌کنند با اتصال آن به خود،‌ میزان فروش و دایره مخاطبان‌شان را گسترش بخشند. آنها به خوبی آگاهند که مسوولیت اجتماعی آن هم در زمینه‌ای که حیات انسانی را هدف قرار گرفته است می‌تواند یک ذهنیت مثبت در میان مشتریان‌شان ایجاد و حتی کارکنان‌شان را به وفاداری بیشتر نسبت به بنگاه اقتصادی سوق دهد.
از این روست که در روز زمین پاک برآن شدیم پرونده‌ای را به زمین اختصاص دهیم. بخشی از مطالب این پرونده به کنفرانس میراث طبیعی ایران اختصاص دارد،‌ کنفرانسی که سال گذشته در لندن برگزار و در آن استادان و فعالان عرصه محیط‌زیست ایران به بیان دیدگاه‌های خود درباره مشکلات محیط‌زیستی ایران پرداختند. بر اساس نتایج حاصل شده از این کنفرانس،‌ در اواخر سال آینده کنفرانس دیگری در لندن برای پیگیری دستاوردهای حاصل شده تشکیل خواهد شد. از این رو این پرونده می‌تواند بیان‌کننده مطالبات مورد پیگیری برای سال بعد باشد.
*Fateme.babakhani۶۰@gmail.com