بررسی اما و اگرهای طرح جامع ورزش
چه بر سر قانون اساسی ورزش آمد؟
در زمان دولت سید محمد خاتمی و به استناد مفاد قانونی برنامه چهارم توسعه کشور و با رویکرد علمی و عمومی کردن تربیت بدنی و ورزش، در سال ۱۳۸۲ طرح جامع توسعه تربیت بدنی و ورزش توسط سازمان تربیت بدنی پس از بحث و تبادل نظر بیش از ۶۰ استاد دانشگاه تدوین شد. هر چند قرار بود که این طرح در سال اول برنامه سوم توسعه (۱۳۷۹) تهیه شود، اما به دلایل مختلف به تعویق افتاد. این طرح نخستین سند ملی است که با بهره‌گیری از نظرهای ۷۰۰ نفر از متخصصان، کارشناسان و دست‌اندرکاران ورزش و با صرف ۴۶۰۰۰ نفر ساعت و ۱۴ ماه کار مداوم به وجود آمد. علمی کردن ورزش در کشور، توسعه ورزش قهرمانی، تمرکز امور سیاست‌گذاری در یک سازمان، واگذاری امور تصدی به بخش غیردولتی، توسعه پژوهش ورزشی، توجه جدی به امر تربیت بدنی در مدارس و دانشگاه‌ها از جمله نکات مثبتی بود که موافقان طرح به آن اشاره داشته‌اند. عدم هماهنگی طرح جامع با برنامه‌های ایران و غربی بودن طرح عدم وجود نیروی انسانی کارآمد برای اجرای طرح و عدم هماهنگی هزینه‌های پیش‌بینی شده برای اجرای طرح با کل هزینه‌های ورزش کشور هم از نکات منفی بود که مخالفان طرح از آن یاد می‌کردند. با پایان یافتن دولت خاتمی و برکناری مهرعلیزاده به‌رغم هزینه‌های هنگفت صرف شده برای تدوین کار، عملا اجرای طرح جامع ورزش مسکوت ماند. در اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۶ شورایی به ریاست جوادی‌پور از سوی علی‌آبادی برای بازنگری طرح منصوب شد. ایسنا در نشستی که با حضور دکتر قراخانلو، مهندس هاشمی‌طبا و دکتر جوادی‌پور برگزار کرده به بررسی جوانب مثبت و منفی طرح پرداخته است. دنیای اقتصاد بخش‌هایی از این میزگرد را منتشر می‌کند.در ابتدای این نشست دکتر رضا قراخانلو تصریح کرد: بعد از انقلاب هم چند سوال اساسی مطرح بود، سوال این بود که ورزش ما به کجا می‌رود؟ برنامه دارد یا نه، عبارات مختلفی به کار گرفته می‌شد، مثلا عنوان می‌شد که ورزش بیمار است، ما سردرگمی داریم. تداخل در وظایف وجود دارد یا عبارات ساده‌تر و عامیانه‌تری در خانواده ورزش وجود داشت و می‌گفتند معلوم نیست کی چه کاره است یا منابع مالی کم است، معلوم نیست در کشور چقدر ورزش در اولویت است. گفته می‌شد که جزیره‌ای عمل می‌شود. نوسان در ورزش زیاد بود، ورزش آموزش و پرورش از یک ساماندهی برخوردار نبود. همه اینها منجربه این شد که به عنوان تکلیف برنامه سوم توسعه تدوین طرح جامع در دستور کار قرار گیرد. وی تصریح کرد: در مجلس، قانون برنامه چهارم توسعه در ماده ۱۱۷ مصوب شد که در چهار سال آینده (چهار سالی که شامل برنامه چهارم توسعه می‌شد) تمام آنچه در ورزش اتفاق می‌افتد باید براساس سند راهبردی نظام جامع توسعه ورزش باشد. قراخانلو خاطرنشان کرد: در آن مقطع دو اتفاق افتاد، یک اتفاق کوتاه‌مدت یعنی کاندیدا شدن مهرعلیزاده برای ریاست جمهوری، که شش ماه طلایی را برای تثبیت طرح جامع از دست دادیم و اتفاق بلندمدت‌تر این بود که دولت عوض شد و دولت جدید به هر شکل این طرح را عملا کنار گذاشت و بعد از یک مدت گفته شد در حال بازنگری طرح هستیم. جوادی‌پور در پاسخ به این گفته «قراخانلو» که در زمان علی‌آبادی اجرای طرح عملا مسکوت ماند، گفت: با تاکید و خالصانه می‌گویم، وقتی رییس سازمان تربیت بدنی، از یک بخش دیگر وارد ورزش می‌شود همه اطرافیان به او می‌گویند، طرح جامع ورزش را اجرا نکن. او که طرح را نخوانده، بنابراین علی‌آبادی در برخورد اول نه موافقت کرد نه مخالفت. زمانی را برای مطالعه خواست و گفت بخش‌هایی از طرح باید اصلاح شود. مثلا بخش‌های فرهنگی باید در طرح بیشتر دیده شود. هاشمی‌طبا، رییس سابق سازمان تربیت بدنی در پاسخ این سوال که چرا شما به سمت تدوین این کار نرفتید؟ آیا به این کار اعتقاد نداشتید یا نسخه درمان ورزش کشور را چیز دیگر می‌دانستید، تصریح کرد: ما برای برنامه سوم توسعه کلیاتی که لازمه تغییرات در ورزش کشور بود، تدوین کردیم ولی به نظر ما می‌رسید که دوباره‌کاری و سه‌باره‌کاری برای نوشتن‌های مختلف چندان نیاز نبود. اصرار ما بر این بود که آن چیزی که در مجلس و در دولت به عنوان برنامه سوم تصویب شد و قانونی هم بود به اجرا درآید. فشار ما برای اجرای آن چیزی بود که به صورت قانونی تصویب شد که متاسفانه آن هم جواب نداد. جوادی‌پور در پاسخ به هاشمی‌طبا درباره الزامات حقوقی گفت: من هم با مهندس موافق نیستم. نوشتن یک نظام با این ویژگی‌ها که ما می‌گوییم ۲۰ سال طول می‌کشد و این امر محقق نخواهد شد. اول باید در یک کلیات به اجماع برسیم که تصور ما از ورزش چیست؟ وظیفه دولت چیست؟ وظیفه غیر دولت چیست؟ دستگاه‌ها چه مسوولیتی دارند؟ در ادامه هاشمی‌طبا با انتقاد از بحث های فرهنگی موجود در جامعه می‌گوید: به عنوان مثال وقتی کسی در آموزش و پرورش مسوولیت می‌گیرد باید بداند تربیت بر آموزش مقدم است. بزرگترین مشکل ما در آموزش و پرورش است که بچه‌های ما بدون ورزش و بدون تربیت ورزشی بزرگ می‌شوند ما تربیت را می‌خواهیم از راه شخصیت انجام دهیم یا مثلا از طریق خواندن دعای ظهور حضرت حجت یا اینکه معاونت پرورشی بچه‌ها را به صف کند که نماز جماعت بخواند. در حالی که یکی از مهمترین عناصر تربیت، تربیت بدنی است نه صرفا به عنوان تربیت بدن بلکه تربیتی که از طریق ورزش حاصل شود.
در ادامه نشست قراخانلو همچنین گفت: طرح جامع ۹ کار را مشخص کرده و گفته است که تا اینها انجام نشود، نمی‌توانیم راجع به ورزش حرفه‌ای حرف محکمی بزنیم هرچه بگوییم برداشت شخصی است. کارهایی که سند تعیین کرده که باید به سرعت انجام شود شامل این موارد می‌شود: سنجش و ارزیابی رشته‌های ورزشی که قابلیت حرفه‌ای شدن دارند، ایجاد نظام عضویت باشگاه‌ها در لیگ‌های حرفه‌ای و ساماندهی ساختار مالی باشگاه‌ها. آیا درست است یک دفعه فلان آقا را از فلان کارخانه بیاوری و رییس باشگاه کنی؟ قراخانلو در پاسخ به این سوال که آیا درست است که طرح جامع با کشور ما هماهنگ نیست، گفت: اداره کردن ورزش در دنیا به جز یک بخش آن که رنگ و بوی فرهنگی دارد، شرقی و غربی ندارد. مبتنی بر یک نظام مدیریتی است که از عقل و منطق و علمی پیروی می‌کند و اصلا به این صورت نبود که طرح جامع کپی برداری از طرح مشخص باشد، حاصل مطالعه ۳۲ طرح کشورهای مختلف است. جوادی‌پور در پاسخ به این سوال که چرا طرح به هیات دولت رفت و آنجا متوقف شد، گفت: کالبدشکافی این گونه بحث‌ها کمک چندانی نمی‌کند. بلافاصله بعد از تصویب شروع به نوشتن کردیم و با همدلی بخش‌های مختلف این قانون آماده شد و در جلساتی که همه مدیران سازمان بودند جمع‌بندی شده و قانون به انتها رسید، سپس لایحه توسعه ورزش کشور به شورای‌عالی ورزش رفت. در شورای‌عالی ورزش حمیدی و قراخانلو گزارش این کار را دادند.
رییس کمیته ملی المپیک با بیان اینکه «کسی از سازمان نمی‌پرسد وظیفه‌ات چیست»، ابراز تاسف کرد: سازمان تو که انگشت اشاره به سمت نهادهای دیگر داری، آیا خودت به وظیفه‌ات عمل می‌کنی؟ یا درگیر جزئیات وقت‌گیر شده‌ای؟. کسی سوال نمی‌کند سازمان تربیت بدنی تو چه کاره‌ای که یک و نیم سال درگیر فوتبال باشی؟ تو چرا نمی‌توانی خودت را از استقلال و پرسپولیس رها کنی؟ یا مثلا کسی نیست بگوید سازمان تربیت بدنی تو بر اساس چه تشکیلاتی این افراد را مسوول بعضی فدراسیون‌ها کردی که اینگونه نتایج المپیک را عوض کنند؟.
جوادی‌پور با رد این نظر گفت: من اعتقاد ندارم که مجلس بگوید دستگاه‌های مختلف چه کارکنند. به هر حال سازمان تربیت بدنی متولی ورزش کشور است. درست است که ما بین خودمان کش و قوس داریم، اما اینکه این کار را در دل مجلس ببریم درست نیست. اینها یک کار کارشناسی است و خود قراخانلو هم می‌داند برای تصویب طرح جامع چقدر کار کارشناسی شده است.
وی تاکید کرد: اگر فکر می‌کنیم طرح جامع یک کتابچه شفابخش است که می‌تواند همه مشکلات ورزش ما را حل کند، تصور غلطی داشته‌ایم.
ارسال نظر