ورژن ایرانی فوتبال حرفه‌ای!

نیلوفر کنگرانی - فوتبال ما خیلی زیبا است. این نظریه را قبول ندارید؟ اگر شما گذرتان به کتاب‌ها و واحدهای زیبایی‌شناسی افتاده باشد این حرف ما را تایید می‌کنید. در علم زیبایی‌شناسی به شی‌ای زیبا گفته می‌شود که تمام اجزای آن با هم تناسب داشته باشد و مقیاس‌ها در آن رعایت شده باشد. به بیان دیگر همه اجزای آن شی به همدیگر بیاید. این جمله را چند بار شنیده‌اید که «همه چیز فوتبال ما به همدیگر می‌آید؟» با این تفاسیر آیا قبول دارید که ما فوتبال زیبایی داریم یا نه؟

از فدراسیون فوتبال بگیرید تا تیم ملی و باشگاه‌ها و سرمربیان و مدیران و بازیکنان و... همه آنها تناسب شگفت‌انگیزی با یکدیگر دارند. این تناسب باعث شده ورژن جدیدی از فوتبال حرفه‌ای را به دنیا نمایش بدهیم و همه مخلوقات را از درست کردن موجودی به این زیبایی انگشت به دهان کنیم. چون تا پیش از این همه کشورها تعاریف دیگری از حرفه‌ای بودن داشتند که البته اگر مدتی را در فوتبال ما سپری کنند به اشتباه تعاریف خودشان پی خواهند برد.

«ثبات مدیریت» یکی از آن تعاریفی است که آنور آبی‌ها از خودشان درآورده‌اند و آن را یکی از ارکان فوتبال حرفه‌ای خوانده‌اند. ما با روشی که در مدیریت فوتبال در پیش گرفته‌ایم بیهوده بودن این تعاریف را به آنها نشان داده‌ایم!

آخرین اقدام ما در این خصوص برکناری علی فتح‌ا...زاده از مدیریت استقلال پس از هفده ماه بود. ما با این اقدام در عمل به اروپایی‌ها فهمانده‌ایم دلیلی ندارد که آنها یک مدیر را حدود ۲۰سال تحمل کنند و بعد از ۲۰ سال با هزار و یک جلسه و مشورت او را برکنار کنند.در عصر سرعت همه کارها را باید خیلی سریع انجام داد و در عرض یک ساعت می‌توان کارهای مربوط به عزل و نصب را انجام داد. مروری بر کادر مدیریتی استقلال در چهار سال اخیر مطمئنا درس‌های بیشتری برای شما و آنور آبی‌ها خواهد داشت.

سال ۱۳۸۵ استقلال پس از قهرمانی در لیگ برتر، فصل را با استعفای مدیرعامل خود دکتر قریب به پایان برد. بعد از استعفای قریب، علی نظری جویباری مدتی کوتاه سرپرستی باشگاه را برعهده گرفت تا وزارت رفاه وضعیت استقلال را روشن کند. تصمیمی که این سازمان برای استقلال گرفت حضور یک مدیر غیرورزشی به نام مقداد نجف‌نژاد بود و مدیری سیاسی که فاجعه حذف استقلال از لیگ قهرمانان آسیا را رقم زد تا برای بالادستی‌ها راهی به جز برکناری باقی نگذارد. در این زمان ابتدا هیات‌مدیره استعفا داد سپس نجف‌نژاد برکنار شد. بهمنی، بازرس مجمع باشگاه برای مدتی سرپرستی باشگاه را به عهده گرفت. بعد از برکناری بهمنی، در همین دوره مدیریت علی فتح‌ا...زاده در باشگاه استقلال آغاز شد و بعد از هفده ماه چند روز گذشته به پایان رسید تا این بار شاهد حضور واعظ آشتیانی باشیم؛ شش تغییر در عرض چهار سال برای پرافتخارترین تیم آسیا.

ریاست مجمع باشگاه استقلال که همه‌کاره این تیم است نیز وضعیتی بهتر از مدیریت ندارد. در سال ۸۴ ریاست مجمع برعهده علی‌آبادی بود که او طی قراردادی ۲۰ساله استقلال را به وزارت رفاه واگذار کرد. با این واگذاری، کاظمی (وزیر رفاه) به عنوان رییس مجمع مشغول به کار شد. بعد از رفتن کاظمی، یوسف‌پور جانشین او شد. نفر بعدی مصری بود که مخالفت او با تیمداری وزارت رفاه باعث برگشتن استقلال به سازمان تربیت بدنی شد! پس از این برگشت علی‌آبادی، زمستان ۸۶ زریبافان را به عنوان رییس مجمع و همه‌کاره باشگاه استقلال انتخاب کرد. یعنی مهمترین سمت تیم استقلالی‌ها در چهار سال پنج بار دستخوش تغییر شده است؟ هیات مدیره هم وضعیتی مشابه داشته و تغییر و تحولات زیادی را به خود دیده است.

اوضاع در تیم رقیب یعنی پرسپولیس هم چندان بهتر از این نیست. تنها مزیت پرسپولیسی‌ها این است که ریاست مجمع آنها از ابتدا در اختیار علی‌آبادی بوده و در این سه سال هیچ تغییری نکرده است. در بحث مدیریت، پرسپولیسی‌ها سال ۸۴ را با خطیب آغاز کردند. انصاری‌فرد جانشینی بود که او هم دوام زیادی نیاورد و صندلی ریاست را به حبیب کاشانی تقدیم کرد. کاشانی هم پس از یکسال عملکرد خوب در پرسپولیس به دلایل نامعلومی، مصطفوی را جانشین خود دید.

این وضعیت دو تیمی است که قطب‌های فوتبال ما محسوب می‌شوند و قرار است تمام امید ما در آسیا باشند. اینکه آیا عملکرد فتح‌ا...‌زاده در این مدت در استقلال قابل قبول بوده یا اینکه بنا به گفته مسعود زریبافان او صلاحیت مدیریت استقلال را نداشته سوالی است که با این شرایط هیچ‌گاه نمی‌توان در مورد آن جوابی پیدا کرد. از مدیری که چوب برکناری را هر لحظه بالای سر خود می‌بیند و اولین دغدغه‌اش حفظ جایگاهش است نمی‌توان انتظار زیادی داشت. یک دوره چهار ساله مدیریت کمترین زمانی است که در فوتبال کشورهای نه‌چندان پیشرفته شاهد آن هستیم و در فوتبال مثلا حرفه‌ای خودمان آن را پیدا نمی‌کنیم.

شاید بتوان گفت سپاهان تنها نمونه‌ای است که از فرمول ثبات مدیریتی استفاده کرده و به جواب رسیده است. قهرمانی‌های پی‌درپی و حضور در جام باشگاه‌های جهانی ثمره یک مدیریت حرفه‌ای و متمرکز بود تا درسی باشد برای سایرین.