برای حق پخش تلویزیونی باید نگاه‌ها تغییر کند

وضعیت حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال در ایران موضوع گفت‌وگوی روز رادیو قرار گرفت. دکتر مهدی خبیری، مسوول آسیا ویژن در ایران، درباره مبنای حقوقی اعطای حق پخش مسابقات فوتبال درجهان و ایران گفت: بندی در اساسنامه « فیفا» وجود دارد که به حقوق پخش تلویزیونی بازی‌های بین‌المللی اشاره می‌کند. منظور آن رقابت‌هایی است که زیر نظر این نهاد یا تحت نظارت کنفدراسیون‌های هر منطقه برگزار می‌شود؛ البته شامل مسابقات باشگاهی نیز می‌شود. این حقوق در مراحل مقدماتی به کشورها واگذار می‌شود تا آنها بتوانند مشکلات مالی خود را حل کنند.

وی افزود: با تحقیقات انجام شده، مشخص شده است که ۳۵ تا ۷۰‌درصد درآمدهای باشگاه‌ها از دریافت حق پخش تلویزیونی رقابت‌هایشان حاصل می‌شود.علاوه بر آن ۱۰ تا ۱۵‌درصد درآمد به نوعی به این حق مرتبط است؛ بنابراین اکنون شرایط به گونه‌ای است که بدون درآمد ناشی از حق مسابقات فوتبال، اداره این ورزش از جنبه‌های اقتصادی با مشکل روبه‌رو می‌شود.

خبیری با اشاره به اساسنامه فدراسیون فوتبال اظهار کرد: در ماده ۶۹ آخرین اساسنامه تنظیم شده فوتبال ایران که به تایید فیفا نیز رسیده است، به حق پخش رادیویی و تلویزیونی رقابت‌های فوتبال اشاره شده است.بر مبنای آن، این حق متعلق به فدراسیون فوتبال است.در ماده ۷۶ نیز به بحث اجازه پخش این رقابت‌ها اشاره و این اجازه به فدراسیون داده شده است. وی با اشاره به یکی از مصاحبه‌های خود به «ایسنا»گفت: در این مصاحبه که اسفند ماه سال ۸۵ انجام شد به این بحث اشاره کرده بودم و این که ما باید به صورت حرفه‌ای به فوتبال بپردازیم و یکی از زمینه‌هایی که در این جهت باید محقق شود، حق پخش تلویزیونی است.

عضو سابق کمیته انتقالی فوتبال درباره حق پخش مسابقات اضافه کرد: این مساله به زیر ساخت‌های اقتصادی هر کشور بستگی دارد. بنابراین کشور ما نیز باید براساس شرایط خود عمل کند و براساس طرح کنفدراسیون فوتبال آسیا(AFC) قدم به قدم گام بردارد.

وی افزود: طبق روند تعریف شده از سوی ای.اف.سی در طول ۵ سال (تا سال ۲۰۱۲ ) این روند درباره حق پخش مسابقات باید طی شود؛ البته مسوولان ای اف سی اکنون پذیرفته‌اند که ما در مرحله مذاکره هستیم؛ بنابراین تا سال ۲۰۰۹ سه سهمیه برای مسابقات آسیایی داریم.

اما به طور جدی باید به این مساله توجه کنیم؛ چون هم در اساسنامه فوتبال ایران وهم در محیط‌های حقوقی بین‌المللی به آن پرداخته شده است از سوی دیگرباشگاه‌ها به این درآمد نیاز دارند. خبیری در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نبود هنگام تدوین اساسنامه نظرسازمان صدا و سیما نیز پرسیده می‌شد، گفت: بحث حق پخش تلویزیونی مسابقات از سال ۶۸ تا کنون مطرح بوده است و در این زمینه باید چاره‌ای بیندیشیم. اکنون تناقضاتی وجود دارد.از سویی گفته می‌شود که باید برخی موارد در بودجه پیش‌بینی شود از سوی دیگر در بسیاری از بخش‌ها به صورت خصوصی قرارداد می‌بندد؛ اما باید به ورزش هم توجهی کند. البته بهتر است در بودجه سالانه صدا و سیما به ورزش لحاظ شود؛ هر چند که این پیشنهاد اکنون دیر است.

وی با تاکید بر ضرورت تعامل باشگاه‌ها، فدراسیون فوتبال و تلویزیون اظهار کرد: باشگاه‌های لیگ برتر اکنون از حق پخش تلویزیونی مسابقات خود محروم هستند. اما باید زمینه‌ای فراهم شود که این امر تحقق یابد؛ چرا که لیگ برتر فوتبال ایران بسیار پر ارزش است. مسوول آسیاویژن در ایران در باره کشورهای علاقه‌مند به خرید حق پخش تلویزیونی فوتبال ایران گفت: برخی شرکت‌ها تمایل به خرید این مسابقات دارند. به عنوان نمونه در سال ۲۰۰۰، شرکتی حاضر بود نخستین دوره لیگ برتر فوتبال ایران را به میزان ۲۰‌میلیون دلار بخرد که این امر مستلزم ارائه اطلاعاتی درباره بازیکنان و باشگاه‌ها بود. تحقق این خواسته امکان‌پذیر بود علاوه بر آن پیش از شروع رقابت‌ها ما باید درباره زمان، مکان و میزان پخش تلویزیونی مسابقات به آنان اطلاعاتی می‌دادیم که عملا این امکان فراهم نشد این در حالی است که این شرکت در صورت موفقیت‌آمیز بودن پخش، حاضر بود برای سال‌های بعد، مبلغ را چند برابر افزایش دهد.

وی در زمینه عوامل محقق نشدن حق پخش مسابقات فوتبال اظهار کرد: اصل ۴۴ اصل جدیدی نیست و در قانون اساسی بوده است؛ اما پس از تاکید مقام معظم رهبری بر آن، عمل به این اصل شتاب گرفت که در فوتبال نیز به نوعی باید اعمال ‌شود.

خبیری با اشاره به شرایط کنونی تاکید کرد: اکنون مسائل سیاسی و بستر اقتصادی اجرای فرمان رهبری درخصوص اصل ۴۴ فراهم شده است؛ البته امیدواریم باشگاه‌ها وضعیت بهتری پیدا کنند؛ چون در برخی از آنها خصوصی بازی دیده می‌شود نه خصوصی‌سازی. مسوول آسیا ویژن در ایران به ضرورت تعامل باشگاه‌ها و سازمان‌ صدا و سیما اشاره و اظهار کرد: حل مساله حق پخش مسابقات فوتبال به نفع کشور است و نباید با موضوع این گونه برخورد شود که« ما از آنها بکنیم یا آنها از ما» چون این طرز تفکر باعث محدود شدن درآمدهای همه ما شده است. وی با بیان این که تحقق این امر بیشتر به سود باشگاه‌هاست، گفت: اکنون مساله بودجه و درآمدها بر کیفیت باشگاه داری و اخلاق در فوتبال تاثیر منفی گذاشته است.

مسوول طرح «‌آسیا ویژن» در ایران درباره نبود متقاضی پخش لیگ‌های مختلف ایران اظهار کرد: نباید در این گونه مسائل تعلل کنیم. در سال نوآوری و شکوفایی واقعا باید تلاش کنیم که خلاقیت به خرج دهیم، بسترسازی کنیم و دنبال راه‌هایی برای جذاب کردن نه تنها فوتبال، بلکه ورزش‌های دیگر بکنیم تا آنها شکوفاتر شوند و در جهت تحقق این امر باید بازارهای هدف خود را نیز مشخص کنیم؛ البته در بیشتر کشورها به ورزش‌هایی چون همگانی یارانه پرداخت می‌شود.

خبیری در پایان در زمینه ارائه راهکارهایی برای تحقق حق پخش تلویزیونی گفت: بسترهای حقوقی (اساسنامه فدراسیون فوتبال و قوانین بین‌المللی) فراهم است، از نظر اقتصادی نیز در دو - سه سال اخیر اقداماتی شده است؛ اما هنوز ذهنیت افراد آماده پذیرش این مساله نیست؛ بنابراین باید ذهنیت مسوولان دولتی تغییر کند از سوی دیگر باشگاه‌ها خصوصی شوندو هیات‌های مدیره آنها وابسته به دولت نباشند. این برنامه به سردبیری مازیار ناظمی‌شب هفتم اردیبهشت ماه در برنامه « گفت و گوی ورزشی» بررسی شد.