تکمیل پارس جنوبی تا پایان دولت یازدهم
گروه نفت و پتروشیمی- نسیم علایی: بالاخره بعد از گذشت 114 ماه از امضای طرح توسعه فاز‌های 15 و 16 میدان مشترک گازی پارس جنوبی، روز گذشته این فازها به‌طور رسمی افتتاح شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته عسلویه میزبان رئیس‌جمهوری و جمع کثیری از دولتمردان دولت یازدهم از جمله وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت بود. حسن روحانی با حضور در مراسم گشایش فازهای 15 و 16 بر ایرانی بودن این فازها تاکید کرد و آن را نشانه‌ای از استقلال کشور با وجود تحریم‌ها دانست. وزیر نفت همچنین به سهم 25 درصدی درآمدهای نفتی کشور در بودجه سال 95 اشاره کرد و گفت: کسانی که با کاهش قیمت نفت به دنبال ضربه زدن به ایران هستند خود بیش از 90 درصد به درآمدهای نفتی وابسته‎اند و بدانند آنها بیشتر از افت قیمت نفت آسیب خواهند دید.

پیش از ظهر دیروز رئیس‌جمهوری به منظور افتتاح پالایشگاه‌ فاز ۱۵ و ۱۶ وارد عسلویه شد. فازهای ۱۵ و ۱۶ ایرانی‌ترین فازهای پارس جنوبی هستند چراکه کلیه مراحل مهندسی، ساخت، نصب تجهیزات، پیش‌راه‌اندازی و راه‌اندازی آن توسط شرکت‌های ایرانی صورت گرفته است. سهم ساخت داخل در این فازها بیش از ٧٠ درصد برآورد شده است. پالایشگاه فاز ۱۵و ۱۶، ششمین پالایشگاه از سلسله فازهای پارس جنوبی است که تکمیل و افتتاح شد. هدف از توسعه فاز‌های ۱۵ و ۱۶ تولید روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز شیرین و تزریق به خط لوله سراسری به منظور استفاده خانگی و استفاده در بخش صنعت و سپس تولید ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد به منظور صادرات است. از دیگر محصولات پالایشگاه، سالانه یک میلیون و ٥٠ هزار تن گاز مایع LPG (پروپان و بوتان) برای صادرات و یک میلیون تن گاز اتان است که این حجم از تولید به تامین خوراک مورد نیاز صنایع پتروشیمی به‌ویژه مجتمع‌های پتروشیمی واقع در مسیر خط لوله اتیلن غرب و نیز واحدهای قطب دوم پتروشیمی‌های پارس جنوبی اختصاص پیدا می‌کند. حجم کلی سرمایه‌گذاری برای اجرای این فازها بیش از ٦ میلیارد دلار بوده است که از این مقدار ۳ میلیارد دلار برای ساخت پالایشگاه و تاسیسات خشکی، حدود ٢ میلیارد دلار در بخش‌ دریا و یک میلیارد دلار صرف حفاری چاه‌ها شده است. ابتدا قرار بود این فازها در پاییز سال ۸۹ به بهره‌برداری برسند و حتی در خرداد ماه سال ۹۱ وزیر نفت وقت از روشن شدن مشعل‌های پالایشگاه‌های فازهای ۱۵ و ۱۶ خبر داد، اما بعدها معلوم شد که مشعل‌های یاد شده با تزریق گاز از دیگر فازهای پارس جنوبی روشن شده است و چاه‌های این دو فاز هنوز آماده بهره‌برداری نبوده‌اند. شرکت ملی نفت کارفرمای اصلی طرح بود و شرکت نفت و گاز پارس که از زیر مجموعه‌های شرکت ملی نفت است، به‌عنوان مجری طرح در مراحل توسعه این فازها حضور داشت، اما پیمانکاران این فازها، شرکت تاسیسات دریایی به‌عنوان پیمانکار بخش فراساحلی و دریایی و قرارگاه خاتم‌الانبیا مسوول توسعه بخش خشکی بودند.

فاز ۱۵ و ۱۶ شامل ۲ سکوی اصلی و دو سکوی اقماری است و دارای ۲۴ حلقه چاه است. افتتاح رسمی این پروژه در حالی بعد از ۱۱۴ ماه از امضای قرارداد توسعه آن انجام شد که به‌طور معمول تکمیل این دست از پروژه‎ها تنها ۵۲ ماه زمان می‌برد. تعویق در تکمیل این پروژه در پی مشکلات زیادی رخ داد که به اذعان بسیاری از مسوولان مدیریت اشتباه مهم‌ترین آنها است. از دیگر موانع بر سر راه تکمیل طرح‌های فازهای پارس جنوبی می‌توان به مشکلات ناشی از تحریم‌ها، از جمله کمبود کالا و فناوری و همچنین مشکلات مالی اشاره کرد. گفته می‌شود با راه‌اندازی کامل این فازها و برداشت روزانه ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی از آن، سالانه ۲۰ میلیارد دلار درآمد عاید کشور می‌شود. بر این اساس زمان دو برابری تکمیل این پروژه علاوه بر اینکه چند سال کشور را از کسب این درآمد محروم کرده، بلکه هزینه تکمیل آن را به بیش از دو برابر میزان اولیه برآورد هزینه‌ها افزایش داده است، چراکه در ابتدای امضای قرارداد طرح توسعه فاز ۱۵ و ۱۶ هزینه آن ۸/ ۲ میلیارد دلار تخمین زده شد اما به گفته مسوولان برای تکمیل این پروژه تا کنون بیش از ۶ میلیارد دلار سرمایه اختصاص یافته است. روز گذشته پیش از ظهر رئیس‌جمهوری با اندکی تاخیر وارد عسلویه شد. وزیر نفت نیز شب قبل از افتتاحیه و مدیر عامل شرکت ملی نفت از ابتدای روز قبل از افتتاحیه در عسلویه حاضر شده و از پالایشگاه فاز ۱۵ و ۱۶ بازدید کردند. صبح روز گذشته پیش از مراسم افتتاحیه فازهای ۱۵ و ۱۶ وزیر نفت میزبان خبرنگاران بود و علاوه بر توضیح و ارائه اطلاعاتی درخصوص این فازها به برخی سوالات پاسخ داد.

به گفته وزیر نفت تا کنون در دولت یازدهم ۱۸۰ میلیون متر مکعب بر ظرفیت پالایشی گاز کشور افزوده شده است و وزارت نفت برنامه دارد تا پایان دولت یازدهم همه فازهای پارس جنوبی به غیر از فاز ۱۴ را به بهره‌برداری برساند. وزیر نفت با اشاره به افت شدید قیمت نفت ظرف یک سال اخیر، از مشکلات مالی شرکت نفت برای تامین مالی پروژه‌های نفتی گفت و به سرانجام رسیدن فازهای ۱۵ و ۱۶ را همراه با مشقت‌های فراوان اعلام کرد. وی دلیل تاخیر در افتتاح فازهای ۱۵ و ۱۶ را نیز کمبود منابع مالی دانست و تاکید کرد اگر اولویت‌بندی در پارس جنوبی انجام نمی‌شد ما این فازها را نمی‌توانستیم به بهره‌برداری برسانیم. وزیر نفت با اشاره به کاهش مصرف فرآورده‌های نفتی در نیروگاه‌ها به یکی از فواید افزایش تولید گاز در کشور اشاره کرد. به گفته وزیر نفت با به بهره‌برداری رسیدن ۶ فاز استاندارد پارس جنوبی در دولت یازدهم ۱۵۰ میلیون متر‌مکعب گاز طی دو سال و نیم اخیر بر ظرفیت تولید گاز کشور افزوده شده است. این در حالی است که ظرفیت پالایشی کشور حدود ۱۸۰ میلیون متر مکعب افزوده شده است. زنگنه اعلام کرد این افزایش تولید گاز در سال‌های اخیر میزان مصرف سوخت مایع توسط نیروگاه‌های کشور را کاهش داده است و مصرف آنها را از فرآورده‌های نفتی و سوخت مایع از ۴۶ درصد (به ارزش سالانه ۱۸ میلیارد دلار) به کمتر از ۲۰ درصد رسانده است و پیش‌بینی می‌شود این روند کاهشی ادامه داشته باشد و سال آینده به زیر ۱۵ درصد برسد.

زنگنه در ادامه به تولید فرآورده‌های نفتی از میدان مشترک پارس جنوبی اشاره کرد. به گفته وی تا اواسط سال ٩٦ تولید میعانات گازی ایران به حدود یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید و تقریبا همه این میزان در واحدهای پالایشی جدید همچون ستاره خلیج فارس، طرح فراگیر پالایشی سیراف و پالایشگاه دوم شیراز فرآورش می‌شود، ضمن اینکه حجم زیادی از اتان و ال پی جی تولیدی در فازهای پارس جنوبی به‌عنوان خوراک به پتروشیمی‌ها تحویل می‌شود. اما وزیر نفت به نکته‌ای اشاره کرد که به نظر می‌رسد دلیل اصلی مخالفت وی در تحویل خوراک ارزان به واحدهای پتروشیمی است. وی با تاکید بر مصرف بهینه گاز در کشور اعلام کرد که هم اکنون به دلیل تحریم‌ها و تهدیدهای موجود هر مترمکعب گاز برای ایران، ١٠ تا ١٥ سنت هزینه در بر دارد. وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که با اجرای برجام، هزینه‌های صنعت نفت کاهش یابد و برای ساخت تجهیزات و ارتقای توانمندی ملی در این صنعت تلاش کنیم. در حاشیه صبحانه کاری وزیر نفت نیز وی رسیدن به برجام را بزرگ‌ترین موفقیت ایران در روابط خارجی ظرف ۱۰۰ سال اخیر دانست و با اشاره به سنگ‌اندازی‌های برخی کشورهای خارجی اعلام کرد: برخی گمان می‌کنند ایران برای آنها تهدید است در حالی که ایران قدرتمند تهدیدی برای کسی نیست.

زنگنه با بیان اینکه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بر اساس تنش‌زدایی کار شده است، تصریح کرد: ما این کارها را برای انجام زندگی در فضای صلح، دوستی و تعامل با دنیا انجام دادیم، چراکه در سیاست‌های رسمی ایران آمده که ایران باید کشوری درون‌زا و برونگرا باشد که برونگرایی به معنای تعامل با دنیا است. وی به برخی مخالفت‌ها برای پیشگیری از انعقاد توافق اشاره کرد و گفت: پس از تثبیت برجام نیز عده‌ای تلاش کردند که این تفاهم به مرحله اجرایی نرسد و هم اکنون نیز به این تلاش‌ها ادامه می‌دهند، زیرا گمان می‌کنند ایران برای آنها تهدید است در حالی که ایران قدرتمند تهدیدی برای کسی نیست. وزیر نفت در ادامه به عده‌ای خاص در کشور اشاره کرد که منافع ملی برای آنها فرع است و اصل را منافع شخصی می‌دانند. به گفته وزیر نفت، این افراد به دنبال جمع‌آوری آرا برای خودشان هستند و منافع کشور برایشان مهم نیست اما این افراد جوابشان را هفتم اسفندماه از مردم خواهند گرفت. زنگنه با اشاره به اینکه چرا باید سفارتخانه عربستان را آتش بزنند، تصریح کرد: شک ندارم پشت این کار دست‌های نفوذی قرار داشته است و وزیر امور خارجه پشت پرده این اقدام‌ها را تشریح خواهد کرد.

وزیر نفت درباره اینکه هم‌اکنون میزان تولید گاز ایران و قطر از میدان مشترک پارس جنوبی چه مقدار است، گفت: هم اکنون ایران روزانه ٤٢٠ میلیون متر‌مکعب گاز از این میدان برداشت می‌کند و سهم قطر از این میدان نیز حدود ٧٠٠ میلیون متر مکعب است که ممکن است ماه‌های اخیر کاهش یافته باشد؛ چراکه به دنبال کاهش تقاضای ال‌ان‌جی، میزان فروش ال‌ان‌جی قطر هم‌اکنون ٢٠ درصد افت داشته است. وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که فازهای باقیمانده پارس جنوبی با سرمایه کمتر از ١٠ میلیارد دلار تکمیل شوند که در صورت تامین این میزان، همه فازها به‌جز فاز ۱۴ به بهره‌برداری خواهند رسید. وزیر نفت درباره انتقادهایی که نسبت به قراردادهای جدید نفتی ایران (IPC) ابراز می‌شود و تاثیر آن بر اجرایی شدن IPC گفت: این قراردادها اجرا خواهند شد؛ انجام هر کار یا قانونی موافقان و مخالفانی دارد و هیچگاه برای انجام کارها اتفاق آرا وجود ندارد. وی با تاکید بر اینکه کشور دارای قانون است و تصویب یک قانون با حداکثر آرا به آن معنا است که می‌توان آن را اجرایی کرد، افزود: عده‌ای در کشور همیشه با برخی مسائل مخالف هستند که طبیعی است، اما این دلیل نمی‌شود که ما قانون را اجرا نکنیم. زنگنه درباره اینکه کسری درآمد شرکت ملی نفت با توجه به کاهش قیمت نفت چگونه تامین خواهد شد، گفت: «دعا کنید». وزیر نفت درباره اینکه چرا در جذب سرمایه‌گذاری خارجی مشکل داریم درحالی که امارات متحده عربی بیش از ١٠٠ میلیارد دلار توانسته جذب منابع مالی داشته باشد، تصریح کرد: آیا شما وقایع هفته گذشته را فراموش کرده‌اید؟ در واقع وزیر نفت به وقایع سفارت عربستان اشاره داشت و این گونه اقدامات را مانعی بر سر راه جلب سرمایه خارجی دانست.