بیشترین افت ماهانه نفت در7 سال اخیر

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: طی دو سال گذشته جولای، ماه خوش‌یمنی برای نفت نبوده است چراکه جولای ۲۰۱۴ اولین ماه بود که شاهد افت قیمت نفت بودیم و سلسله کاهش قیمت تا رسیدن به کف شش ساله ادامه یافت. جولای امسال نیز افت شدید قیمت نفت رکورد ۷ ساله کاهش ماهانه بهای نفت را شکست. افت قیمت ماه پیش میلادی در پی نگرانی از افزایش مازاد عرضه رخ داد.

از سویی تولیدکنندگان با قدرت تمام در حال عرضه نفت هستند و از سوی دیگر در ماه گذشته سیگنال‌هایی مبنی بر افت تقاضا منتشر شد؛ از همین‌رو نگرانی از مازاد عرضه افت ۲۱ درصدی قیمت نفت خام آمریکا را رقم زد که بیشترین کاهش قیمت ماهانه از زمان بحران اقتصادی ۲۰۰۸ تا‌کنون بود. با کاهش ۲۰ درصدی قیمت نفت تحلیلگران بازار انرژی اعلام کردند که بازار نفت بار دیگر وارد فاز خرسی شده است.

هفته‌ای که گذشت پنجمین هفته پیاپی بود که قیمت نفت ریزش کرد و همچنین افت ۲۱ درصدی قیمت نفت خام آمریکا در جولای بیشترین افت ماهانه از اکتبر ۲۰۰۸ تا‌کنون به شمار می‌رود و از ۴۸/ ۵۹ دلار در هر بشکه در آغاز ماه، روز جمعه در قیمت ۱۲/ ۴۷ دلار بسته شد. در عین حال نفت برنت نیز بیش از ۱۸ درصد کاهش یافت و از ۳۱/ ۶۰ دلار در هر بشکه به ۵۲ دلار رسید. علاوه بر این هفته گذشته تعداد دکل‌های حفاری آمریکا ۵ عدد افزایش یافت. این در حالی است که هفته پیش از آن نیز ۲۱ دکل به تعداد دکل‌های حفاری آمریکا افزوده شده بود.

افت قیمت نفت در این ماه مانند روال یک سال اخیر بازار نفت در پی نگرانی از مازاد عرضه رخ داد. در واقع از سویی در حالی که عرضه نفت از سوی آمریکا همچنان در سطح بالایی قرار دارد و از سوی دیگر کشورهای اوپکی به تولید نفت خود افزوده‌اند، در سمت تقاضا نیز کاهش شدید شاخص سهام چین و همچنین افت شاخص PMI این کشور سیگنال کاهش تقاضا را به بازار نفت مخابره کرد.

در این بین رویترز بر‌اساس نظر سنجی که از ۳۰ تحلیلگر بازار نفت انجام داده است اعلام کرد که بهای نفت تا پایان سال روند رو‌به رشدی خواهد داشت. بر اساس این نظر‌سنجی بهای نفت برنت تا پایان سال ۲۰۱۵ به ٦٠ دلار و ٦٠ سنت برای هر بشکه می‌رسد و تا پایان سال ٢٠١٦ به ٦٩ دلار برای هر بشکه خواهد رسید. همچنین نفت خام سبک شیرین آمریکا در سال ٢٠١٥ به میانگین ٥٤ دلار و ٩٠ سنت و سال آینده به ٦٣ دلار و ٨٠ سنت برای هر بشکه می‌رسد که از میانگین قیمت آن از ابتدای امسال تاکنون که ٥٣ دلار بوده است بیشتر خواهد بود.

از طرفی بانک مریلینچ آمریکا طی یادداشتی اعلام کرد که در بهار سال آینده قیمت نفت برنت به شاخص نفت آمریکا، WTI خواهد رسید. در حال حاضر نفت برنت ۵ دلار بیش از نفت خام آمریکا معامله می‌شود.

نگرانی از مازاد عرضه

در این میان توافق ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای کشورمان بر کاهش قیمت نفت اثر شدیدی داشت. در واقع دور جدید افت قیمت نفت با دور آخر مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب همراه شد و بر اساس بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» بهای نفت در دور آخر مذاکرات بیش از ۲۰ درصد کاهش یافت. هرچند اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده بود که رفع تحریم‌های ایران ممکن است قیمت نفت را تا ۱۵ دلار در هر بشکه کاهش دهد اما به نظر می‌رسد با نگرانی از افزایش مازاد عرضه با افزایش تولید نفت ایران، با اعلام خبر توافق بازار نفت به پیشواز لغو تحریم‌ها رفته است. با اعمال تحریم‌های غرب علیه کشورمان تولید نفت ایران که در سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۴ میلیون بشکه در روز بود، بیش از یک میلیون بشکه کاهش یافت و به زیر ۳ میلیون بشکه در روز رسید.

این در حالی است که میزان صادرات نفت ایران کاهش بیشتری را تجربه کرده و بیش از ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز نسبت به پیش از تحریم‌ها کاهش یافته بود. حال وزیر نفت ایران، بیژن زنگنه اعلام کرده است که حداکثر ۶ ماه بعد از رفع تحریم‌ها یک میلیون بشکه به تولید نفت ایران افزوده خواهد شد و تولید ایران به میزان پیش از تحریم‌ها بازخواهد گشت. این در حالی است که در حال حاضر تقاضا برای نفت اوپک را ۷/ ۲ میلیون بشکه کمتر از سطح تولید کنونی این سازمان برآورد می‌کنند؛ بنابراین اگر دیگر اعضای اوپک تولید خود را کاهش ندهند و برای نفت ایران جا باز نکنند، بازار نفت با شوک جدید نفتی مواجه خواهد شد.

اما نگرانی از تولید ایران تنها نگرانی از عرضه اعضای اوپک نیست بلکه دیگر اعضای این سازمان در حال حاضر به شکل کم‌سابقه‌ای در حال تولید نفت هستند. به گزارش بلومبرگ، در ماه جولای اعضای این سازمان بیش از ۳۲ میلیون بشکه د‌ر روز نفت تولید کرده‌اند. این در حالی است که سقف تولید مصوب اوپک ۳۰ میلیون بشکه در روز است. بر اساس گزارش این خبرگزاری، تولید نفت کشورهای عضو اوپک در ماه جولای ۳۶۲ هزار بشکه کاهش یافت و به حدود ۱/ ۳۲ میلیون بشکه در روز رسید. بر‌اساس برآوردهای این سایت خبری، اوپک در ماه ژوئن ۴۶۹/ ۳۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده بود. اعضای این سازمان در پنجمین روز از ماه ژوئن در نشست ۱۶۷ تصمیم گرفتند سقف تولید خود را روی ۳۰ میلیون بشکه نگه دارند.

این در حالی است که جولای چهاردهمین ماه پیاپی است که اوپک بیش از سقف تولید مصوب خود نفت تولید می‌کند. کاهش تولید اوپک در جولای در پی کاهش تولید عراق در این ماه رخ داد. تولید نفت عراق در این ماه ۱۹۴ هزار بشکه کاهش یافت و به ۱۹/ ۴ میلیون بشکه در روز رسید.

عربستان، بزرگترین تولید‌کننده عضو اوپک تولید خود را در جولای ۷۰ هزار بشکه در روز افزایش داد و به ۵۷/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رساند. مصرف داخلی این کشور در فصل تابستان به دلیل افزایش دما و افزایش مصرف برق رشد دارد.

تولید نفت ایران تقریبا ثابت و روی ۸۵/ ۲ میلیون بشکه در روز ماند. وزیر نفت ایران اعلام کرده است که ۷ ماه بعد از برداشته شدن تحریم‌ها به تولید پیش از تحریم یعنی حدود ۴ میلیون بشکه در روز خواهند رسید و به مدت کوتاهی بعد از آن به ظرفیت تولید ۷/ ۴ میلیون بشکه در روز دست می‌یابند. تولید لیبی در این ماه ۲۰ هزار بشکه کاهش یافت و به ۳۸۰ هزار بشکه در روز رسید.

این در حالی است که رویترز بر‌اساس منابع اطلاعاتی خود برآوردی خلاف بلومبرگ داشت. رویترز اعلام کرد که اوپک در ماه ژوئن ۸۹/ ۳۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده و در ماه جولای با افزایش تولید عراق این مقدار به بیش از ۳۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. با این وجود چه بر اساس آمار بلومبرگ و چه بر اساس آمار رویترز در حال حاضر اوپک بیش از ۳۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند که بیشترین مقدار از سال ۲۰۰۸ و پیش از رکود جهانی و افت شدید قیمت نفت است یعنی زمانی که بهای نفت به بیش از ۱۴۲ دلار در هر بشکه رسیده بود. بر اساس بررسی‌های رویترز تقاضا برای نفت اوپک در سال ۲۰۱۶ به‌طور متوسط یک میلیون بشکه بیش از متوسط آن در سال جاری میلادی خواهد بود. یکی از تحلیلگران بازار نفت در این خصوص به بلومبرگ گفت: قیمت‌ها همچنان تحت فشار باقی خواهند ماند چراکه ۷ کشور از ۱۲ عضو اوپک نزدیک به رکورد تولید خود نفت عرضه می‌کنند.

در این بین بر اساس آمار منتشر شده توسط شرکت بیکر هیوز تعداد دکل‌های فعال در میادین حفاری آمریکا در هفته منتهی به ۲۴ جولای ۵ دستگاه افزایش یافت. این در حالی است که تعداد دکل‌ها در هفته پیش از آن ۲۱ عدد افزایش یافته بود. با افت حدود ۶۰ درصدی قیمت نفت طی ۷ ماه و رسیدن آن به کف قیمتی در ماه ژانویه تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی آمریکا شروع به کاهش کرد. به‌طوری‌که طی ۲۹ هفته بیش از ۶۰ درصد افت داشت. با این وجود تولید نفت آمریکا همچنان در سطح بالایی قرار دارد و نسبت به رکورد تولید ماه ژوئن تغییر محسوسی نداشته است. کارشناسان نفتی اعلام کرده‌اند تولید نفت این کشور تا پایان سال جاری میلادی با وجود کاهشی بودن همچنان نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه در روز خواهد بود یعنی کاهش تولید نفت آمریکا به قدری نخواهد بود که روی بازار نفت اثر بگذارد و مازاد عرضه موجود در بازار نفت را کاهش دهد.

سیگنال ضعف تقاضا

همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران، مذاکرات یونان و اتحادیه اروپا در جریان بود. نگرانی از به توافق نرسیدن یونان با دیگر کشورهای عضو و احتمال خروج این کشور از اتحادیه اروپا از دیگر عوامل افت بهای نفت در ماه جولای بود. خروج یونان از اتحادیه اروپا می‌تواند خروج دیگر کشورهایی که شرایط مشابه یونان دارند از جمله ایتالیا و اسپانیا را در پی داشته باشد. وقوع چنین اتفاقی به معنای از هم پاشیدن اتحادیه اروپا و وقوع بحران اقتصادی در حوزه یورو و در پی آن کاهش تقاضای نفت است. با این حال یونان با اتحادیه اروپا بر سر بسته اقتصادی پیشنهادی به توافق رسیده‌اند هرچند که برخی منابع اعلام کرده‌اند که اجرای این سیاست‌ها دیری نخواهد پایید و خطر خروج یونان از اتحادیه اروپا همچنان اقتصاد این قاره را تهدید می‌کند.

اما سیگنال کاهش تقاضا از سوی چین، بزرگ‌ترین‌ وارد‌کننده حال حاضر جهان مخابره شد. سهام چین تنها در یک روز ۸ درصد افت کرد که بیشترین کاهش از سال ۲۰۰۸ یعنی از دوران بحران اقتصاد جهانی تا‌کنون بوده است. از سویی شاخص خرید مدیران این کشور همچنان زیر ۵۰ برآورد شده است.

در این بین بر‌اساس آمار منتشر شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حجم موجودی نفت این کشور در هفته منتهی به ۲۴ جولای ۲/ ۴ میلیون بشکه کاهش یافت و بر این اساس موجودی نفت این کشور در ماه جولای ۱۳ میلیون بشکه کاهش یافته است.

این در حالی است که در ماه‌های پیش به دلیل رشد تقاضای بنزین به دلیل قرار گرفتن در فصل گرما افت بیشتری را تجربه کرده و بر این اساس افت این میزان از ذخایر نفتی آمریکا نگران‌کننده بود. در حال حاضر حجم ذخایر نفتی آمریکا ۷/ ۴۵۹ میلیون بشکه اعلام می‌شود که ۳/ ۹۲ میلیون بشکه بیشتر از مدت مشابه سال پیش است. یکی از نگرانی‌های فعالان بازار نفت پر شدن این ذخایر نفتی عنوان می‌شود. چراکه پر شدن این ذخایر می‌تواند بازار را از نفت اشباع کند و سقوط قیمتی را به دنبال داشته باشد.