گروه نفت و پتروشیمی: هرچند آرام و ملایم، اما قیمت هفتگی نفت خام در هفته گذشته افزایشی بود. هفته گذشته عواملی مانند افزایش درگیری‌های ژئوپلیتیک، کاهش ارزش دلار آمریکا و کاهش حجم ذخایر نفتی آمریکا به‌عنوان محرکی برای بازار نفت و رشد قیمت‌ها عمل کردند. در مقابل انتشار آماری از افزایش تولید نفت اعضای اوپک و نگرانی از بازگشت دکل‌های نیمه کاره به چرخه تولید نفت شیل(فرکلاگ‌ها) بر قیمت نفت فشار آورده و مانع از رشد بیشتر قیمت نفت شدند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در هفته میلادی منتهی به ۱۵ مه ‌۲۰۱۵، قیمت نفت خام آمریکا رشد ۳۰ سنتی داشته و از ۳۹/ ۵۹ دلار در هر بشکه در پایان معاملات این هفته به ۶۹/ ۵۹ دلار رسید. نفت برنت اما افزایش قیمت بیشتری را تجربه کرد و با ۶۳ سنت افزایش قیمت به ۸۱/ ۶۶ دلار بر بشکه رسید. بر این اساس نفت خام آمریکا حدود ۵/ ۰ درصد و نفت برنت بیش از ۹۵/ ۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند.از طرفی بر اساس آخرین گزارش امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، قیمت نفت سبک ایران در هفته منتهی به ۸ مه ‌به ٦٤ دلار و ٢٤ سنت بر هر بشکه رسید که نسبت به هفته پیش از آن ٢ دلار و ٦٠ سنت افزایش داشته است. قیمت نفت خام سنگین ایران نیز در بازارهای جهانی با ٢ دلار و ٨٦ سنت افزایش به ٦٢ دلار و ٦٥ سنت بر هر بشکه رسید؛ میانگین قیمت نفت سبک و سنگین ایران از ابتدای امسال تاکنون به ترتیب ٥٢ دلار و ٨٧ سنت و ٥٠ دلار و ٦١ سنت بر هر بشکه بوده است. قیمت سبد نفتی اوپک نیز در همین هفته دو دلار و ٢٠ سنت رشد داشته و به ٦٣ دلار و ٥٧ سنت بر هر بشکه رسیده است.

حملات سعودی‌ها به یمن؛ اهرم افزایش قیمت

هفته گذشته شاهد افزایش تنش در منطقه خاورمیانه بودیم. عربستان که چندی است خاک یمن را آماج حملات خود قرار داده، در اولین روزهای هفته میلادی گذشته صنعا، پایتخت یمن را مورد حملات هوایی قرار داد. با افزایش نگرانی از گسترش درگیری‌ها به دیگر کشورهای منطقه شاهد رشد قیمت نفت به‌خصوص نفت برنت بودیم. از سویی افت شاخص دلار در این هفته به افزایش قیمت نفت کمک کرد. اما نگرانی از عوامل بنیادین بازار تاثیر این شاخص بر قیمت نفت را محدود کرده و تغییرات شاخص دلار مثل سابق اثر گذار نیستند.

در این بین در این هفته شاهد علائمی از رشد تقاضای نفت بودیم. از سویی به دلیل افزایش تقاضای بنزین در آستانه سفرهای تابستانی، فعالیت پالایشگاه‌های نفت آمریکا افزایش یافته است و از سوی دیگر چین برای سومین بار طی ۶ ماه اخیر نرخ بهره بانکی خود را کاهش داد که به‌عنوان سیاست انبساطی مانند محرکی برای افزایش تقاضای نفت در این کشور عمل خواهد کرد. چین بعد از آمریکا دومین مصرف‌کننده و وارد‌کننده بزرگ جهان به شمار می‌آید، این در حالی است که براساس برخی برآوردها این کشور در ماه آوریل از آمریکا پیشی گرفته و نفت بیشتری وارد کرده است. در عین حال هفته گذشته دو گزارش از بازار نفت در ماه آوریل از سوی سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت(اوپک) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا(EIA) منتشر شد. بر اساس این گزارش‌ها، پیش‌بینی رشد تقاضای نفت افزایش یافته است. بر اساس گزارش اوپک، تقاضای جهانی نفت خام در سال ٢٠١٥ به میزان ۱۸/ ۱ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد که بیشتر از رقم ٩٦٠هزار بشکه‌ای سال گذشته است. بر اساس این گزارش، افزایش تقاضا بیشتر از سوی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در منطقه آمریکا است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز رشد تقاضای نفت خام را رقمی نزدیک به آمار اوپک اعلام کرد. بر این اساس، رشد تقاضا در سال ۲۰۱۴حدود ۹۲۰ هزار بشکه بوده است که در سال جاری به ۲/ ‌۱ میلیون بشکه‌ و در سال ۲۰۱۶ به ۳/ ‌۱ میلیون بشکه خواهد رسید.

در این بین حجم ذخایر نفتی آمریکا نیز همچنان کاهشی بود.

بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حجم ذخایر نفتی این کشور در هفته منتهی به ۸ مه (۱۸ اردیبهشت) برای دومین هفته پیاپی کاهشی بوده است. بر اساس این آمار در این هفته حجم ذخایر نفتی آمریکا ۲/ ۲ میلیون بشکه کاهش یافته و به ۸/ ۴۸۴ میلیون بشکه رسیده است، در حالی که پیش از این تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند ذخیره‌سازی نفت خام این کشور با افزایش ٣٨٦ هزار بشکه‌ای همراه باشد. با وجود کاهش دو هفته متوالی، این موجودی نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳/ ۸۶ میلیون بشکه رشد داشته است. در همین حال، ذخیره بنزین و فرآورده‌های نفتی آمریکا نیز هفته گذشته کاهش یافت. همچنین ذخیره نفت خام در پایانه کوشینگ ایالت اوکلاهما ٩٩٠ هزار بشکه کاهش یافت.

فرکلاگ‌ها باز‌می‌گردند؟

در حال حاضر بزرگ‌ترین‌ نگرانی فعالان بازار نفت تداوم افزایش عرضه در این بازار است. در حالی که طی چند ماه اخیر افت تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی شیل برآورد‌ها از تولید نفت آمریکا را کاهش داده و همین چشم‌انداز به رشد قیمت نفت منجر شده بود. حال بسیاری از کارشناسان معتقدند رشد قیمت نفت و رسیدن آن به محدوده ۶۰ دلاری می‌تواند منجر به بازگشت فرکلاگ‎ها به عرصه تولید شود. فرکلاگ اصطلاحی است که به دکل‌های نیمه تمام در میادین نفتی شیل اطلاق می‌شود؛ در واقع این دکل‌ها همه مراحل تولید تا پیش از مرحله شکست هیدرولیکی را انجام داده‌اند.

این در حالی است که تعداد دکل‌های حفاری در میادین نفتی شیل آمریکا در هفته منتهی به ۸ مه ‌برای بیست و سومین هفته پیاپی کاهش داشت، هرچند روند کاهشی تعداد دکل‌ها آرام‌تر از هفته‌های پیش بوده است. در هفته یادشده تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا ۸ عدد کاهش یافته و به ۶۶۰ عدد رسیده است؛ بر این اساس، تعداد دکل‌ها از حد فاصل ژوئن ۲۰۱۴ تا مارس ۲۰۱۵ افت ۶۰ درصدی داشته است.اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش ماهانه خود از بازار نفت که هفته گذشته منتشر شد اعلام کرد با وجود افزایش قیمت نفت در ماه آوریل همچنان عوامل بنیادی بازار ضعیف هستند و رشد عرضه همچنان این بازار را تهدید می‌کند، بر اساس همین چشم‌انداز، EIA برآورد خود از قیمت نفت در سال ۲۰۱۶ را حدود

۵ دلار کاهش داد و از ۷۵ دلار به ۷۰ دلار رساند. موسسه گلدمن ساکس نیز نظری مشابه اداره اطلاعات انرژی دارد؛ این موسسه نیز هفته پیش طی گزارشی نسبت به اقتصادی شدن تولید نفت‌های نامتعارف هشدار داد و اعلام کرد: رشد قیمت‌های اخیر در بازار نفت موجب تقویت مجدد تولیدات نفت‌های غیر‌متعارف از جمله شیل خواهد شد و در نتیجه دوباره شاهد موج جدیدی از افت قیمت در این بازار خواهیم بود.در این بین هفته گذشته تولید‌کنندگان نفت شیل اظهار کردند رشد قیمت‌های اخیر به آنها کمک می‌کند که در این حوزه‌های نفتی مجددا سرمایه‌گذاری کنند.اما ماجرای افزایش عرضه تنها به تولیدات شیل ختم نمی‌شود چراکه تولید‌کنندگان نفت‌های متعارف از جمله اعضای اوپک در رقابتی کم‌سابقه به تولید نفت در ماه‌های اخیر پرداخته‌اند. به‌طوری‌که عربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ صادرکننده نفت جهان طی دو ماه اخیر دو مرتبه رکورد تولید خود را شکسته است. براساس برخی برآوردها سعودی‌ها در ماه آوریل حدود ۳۰۸/ ۱۰ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده‌اند. این در حالی است که دیگر تولیدکنندگان اوپک نیز در این ماه رشد تولید داشته‌اند و تولید نفت این سازمان در ماه آوریل نسبت به ماه پیش از آن رشد ۱۸ هزار بشکه‌ای داشته و به ۸۴۳/ ۳۰ میلیون بشکه در روز رسیده است، این درحالی است که براساس برآوردهای این سازمان در حال حاضر تقاضای روزانه برای نفت این سازمان حدود ۲ میلیون بشکه کمتر از رقم تولید آن است.در مجموع می‌توان گفت اگر برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا و دیگر موسسات انرژی محقق شود، در ماه‌های آینده شاهد افت مجدد قیمت نفت خواهیم بود.

افزایش آرام قیمت نفت‌های شاخص