رد پای «مذاکرات هسته‌ای» در بازار نفت

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: در حالی که طی روزهای اخیر اختلاف قیمت نفت WTI و برنت به شدت افزایش یافته بود، در ساعات پایانی معاملات روز دوشنبه به وقت محلی این اختلاف کاهش یافت. بازار جهانی نفت به دقت اخبار مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب را رصد می‌کند؛ در این میان، اظهارات محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که گمانه توافق زودهنگام را در میان معامله‌گران بازار نفت در پی داشت، موجب کاهش ۵ درصدی قیمت نفت برنت شد. در واقع، افزایش صادرات ایران در پی لغو تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند سمت عرضه در بازار جهانی نفت را تقویت کند و در نتیجه افت بیشتر قیمت‌ها را رقم زند. در این میان اما محدودیت صادرات نفت در آمریکا واکنش متفاوت نفت WTI را به همراه داشته است. به عبارت دقیق‌تر، بازار نفت آمریکا چشم‌انداز مبهم‌تری دارد چراکه از یکسو کاهش تقاضا به دلیل اعتصاب کارگران پالایشگاه‌ها و افزایش ذخیره نفت این کشور، بازار نفت نیویورک را تهدید می‌کند و از سوی دیگر، تاثیر کاهش قیمت نفت بر تولید‌کنندگان نفت شیل همچنان در هاله‌ای از ابهام است.

تاثیر مذاکرات ایران و غرب بر نفت

در آخرین ساعت کاری روز دوشنبه در بازارهای بین‌المللی نفت (مصادف با بامداد روز گذشته) خبرهایی مبنی بر توافق زود‌هنگام بین ایران و غرب منتشر شد. این خبر افت ۵ درصدی (حدود ۳‌دلار) قیمت نفت برنت در بازار آیس لندن را به دنبال داشت و بهای این نوع نفت را به ۳۴/ ۵۹ دلار بر بشکه رساند.

به گزارش رویترز، اظهارات محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر رسیدن به توافق با غرب درصورت لغو تحریم‌ها این سیگنال را به بازار نفت داد که زمان توافق هسته‌ای نزدیک است و احتمال لغو تحریم‌های ایران که منجر به افزایش عرضه نفت کشورمان می‌شود، شوک منفی به بازار نفت وارد کرد. به گفته تحلیلگران بازار نفت خبر احتمال توافق زود هنگام ایران و غرب در شرایطی اعلام شد که قیمت نفت تحت فشار افزایش تولید نفت لیبی و افزایش شاخص دلار بود و انتشار این خبر ۳ دلار از ارزش بهای نفت برنت کاست. در حال حاضر مذاکرات در شهر مونترو سوئیس ادامه دارد.ایران در حال حاضر روزانه حدود ۸/ ۲ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. این در حالی است که پیش از تحریم‌ها (تحریم‎ها از سال ۲۰۱۱ تشدید شد) تولید نفت کشورمان به حدود ۴ میلیون بشکه در روز می‌رسید. حال بسیاری از کارشناسان با توجه به گفته‌های وزیر نفت کشورمان، بیژن نامدار زنگنه، بر این باورند که با لغو تحریم‎ها ایران در بازه زمانی کوتاهی (حدود ۲ ماه) قادر است تولید نفتش را یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد. افزایش عرضه نفت از سوی ایران مازاد عرضه در بازار‌های جهانی را که حدود ۳ میلیون بشکه برآورد شده است به شکل قابل توجهی افزایش خواهد داد که می‌تواند ریزش شدید قیمت نفت را به دنبال داشته باشد.

اوپک برنده بازی با شیل‌ها

چندی است روند نزولی نفت متوقف شده و بازار این کالا تغییر مسیر داده است. در واقع در یک بازه یک ماهه نفت برنت از کف قیمتی خود بیش از ۳۰درصد رشد کرده است. در حالی که افزایش قیمت نفت ‌WTI بسیار کمتر و حداکثر ۱۳ درصد از کف قیمتی خود بوده است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، رشد بیشتر برنت نسبت به نفت خام آمریکا به دو دلیل رخ داده است؛ نخست افزایش مازاد عرضه در بازار نفت آمریکا به دلیل کاهش تقاضا از سوی پالایشگاه‌های این کشور و دیگری تاثیر پذیری بیشتر نفت برنت از مسائل ژئوپلیتیک که تاکنون به نفع این بازار بوده‌اند. جان کمپ، تحلیلگر بازارهای کالایی خبرگزاری رویترز معتقد است این تولید‌کنندگان نفت ارزان هستند که از افزایش قیمت‌های اخیر نفع برده‌اند. این تحلیلگر در گزارشی می‌نویسد: آمریکا به دلیل اعتصاب کارگران پالایشگاه‌ها و همچنین قرار گرفتن در دوران تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها با ضعف تقاضا مواجه شده که افزایش مازاد عرضه در بازار نایمکس را به دنبال داشته است. رشد مازاد عرضه در آمریکا در حالی رخ داده است که تولید‌کنندگان به دلیل قانون منع صادرات، مجبور به عرضه نفت خود با قیمت‌های بسیار پایین در بازار این کشور هستند و همین مساله موجب شده است که تولید‌کنندگان نفت شیل بیش از دیگر تولیدکنندگان نفت تحت فشار قرار بگیرند. در واقع عدم رشد همگام نفت خام آمریکا با برنت موجب شده که این نوع نفت همچنان در سطح پایینی معامله شود(حدود ۱۱ دلار زیر قیمت نفت برنت) و این موضوع همچنان تولید نفت شیل را تحت فشار قرار داده و تولید آن را غیر اقتصادی کرده است. درحالی که تولید‌کنندگان نفت ارزان از جمله اعضای اوپک از بازگشت قیمت نفت، در واقع قانون منع صادرات نفت آمریکا، بیشترین سود را برده‌اند.

به گفته این تحلیلگر اواسط ژانویه سال جاری نفت شیل در ایالات تگزاس و نورث داکوتا به ترتیب ۵/ ۴ و ۱۷ دلار در ایالات هر بشکه ارزان‌تر از نفت برنت در بازارهای بین‌المللی بوده است و این اختلاف قیمت همچنان در حال افزایش است؛ به‌طوری‌که ارقام مزبور در فوریه به ۱۶ و ۲۹ دلار رسیده است. کمپ در انتها می‌افزاید: حذف قانون ممنوعیت صادرات نفت آمریکا تنها راه کاهش اختلاف قیمت دو شاخص نفت است.

دیروز در بازار نفت چه گذشت؟

روز گذشته قیمت نفت نسبت به روز پیش از آن صعودی بود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۷ به وقت تهران) بهای نفت خام آمریکا با ۴۰ سنت صعود به ۹۹/ ۴۹ دلار در هر بشکه رسید. نفت برنت اما صعود بیشتری را تجربه کرد و هر بشکه آن با ۴۱/ ۱ دلار افزایش قیمت، ۹۵/ ۶۰ دلار معامله شد. از طرفی بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان روز دوشنبه تغییر محسوسی نداشته و تنها با افزایش ۱۰ سنتی نسبت به روز پیش از آن به ۹۳/ ۵۶ دلار رسیده است. رشد قیمت نفت در روز گذشته در پی انتشار وضعیت مثبت در بازارهای جهانی سهام رخ داد، چراکه افزایش شاخص سهام نشانه‌ای از افزایش تقاضا در بازار نفت است. در عین حال تورم سالانه اروپا منتشر شد، هرچند که این آمار نشان داد تورم قاره سبز برای سومین ماه پیاپی منفی است اما این‌رقم از پیش‌بینی‌های قبلی بیشتر بود. از سویی به گزارش بلومبرگ،شاخص خرید مدیران PMI چین افزایش داشته و به بالای ۵۰رسیده است. خبر افزایش PMI چین و تورم بیش از انتظارات اروپا در کنار رشد شاخص سهام چشم‌انداز رشد تقاضا در بازارهای آسیا و اروپا را به دنبال داشت.در عین حال به گزارش بلومبرگ، موقعیت‌های بلند (انتظار افزایش قیمت) در بازار آتی نفت برنت توسط صندوق‌های پوشش ریسک و همچنین سفته‌بازان به بیشترین مقدار خود در ۷ ماه اخیر رسیده است که نشان از افزایش احتمال رشد قیمت نفت در آینده دارد. از سویی احتمال افزایش مازاد عرضه بازار نفت را تهدید می‌کند. چراکه تولید نفت لیبی در حال افزایش است و از طرف دیگر احتمال افزایش عرضه نفت ایران در صورت حصول توافق وجود دارد. در عین حال اخباری مبنی بر افزایش تولید نفت عراق در ماه فوریه منتشر شده است. چشم‌انداز افزایش تولید نفت از سوی تولید‌کنندگان نفت متعارف درحالی رخ داده که حجم موجودی نفت آمریکا هر هفته با افزایش قابل توجه، رکورد می‌زند. این آمار که عصر امروز منتشر می‌شود می‌تواند به قیمت نفت فشار آورده و آن را کاهشی کند.