گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: این بار این چشم‌انداز مثبت تقاضا است که قیمت نفت را بالا می‌کشد. روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۴ به وقت تهران) قیمت نفت خام آمریکا با بیش از یک دلار افزایش قیمت نسبت به قیمت‌های روز پنج‌شنبه به بیش از ۴۹ دلار بر بشکه رسید. در عین حال هر بشکه نفت برنت نیز با ۳۷/ ۱ دلار افزایش ۴۲/ ۶۱ دلار معامله شد. بر این اساس در حال حاضر اختلاف قیمت دو نفت شاخص برنت و WTI به بیش از ۱۲ دلار در هر بشکه رسیده است. از طرفی براساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان روز پنج‌شنبه با ۲۸/ ۲ دلار افزایش به بالای ۵۶ دلار صعود کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، اختلاف قیمت دو شاخص نفت به بیشترین رقم ظرف یک سال گذشته رسیده است این در حالی است که این تفاوت قیمت ریشه‌ای متفاوت با گذشته دارد، به عبارتی در گذشته این افزایش عرضه بود که موجب ارزان‌فروشی تولید‌کنندگان نفت WTI در نفت در بازار نیویورک می‌شد اما این بار بر خلاف گذشته افزایش اختلاف قیمت نفت خام آمریکا و برنت به دلیل ضعف تقاضا در آمریکا رخ داده است.

برنت ۱۲ دلار گران‌تر از WTI

روز گذشته اختلاف قیمت دو شاخص نفت برنت و WTI به بیش از ۱۲ دلار در هر بشکه رسید. این مقدار اختلاف در حدود یک سال گذشته بی‌سابقه بوده است. این در حالی است که ماه گذشته بهای این دو نفت بسیار به هم نزدیک شدند و حتی گاهی نفت WTI گران‌تر از برنت به فروش رسید. نفت خام آمریکا (WTI) و برنت دو نفت خام‌ شاخص جهان هستند. تا قبل از سال ۲۰۱۱، قیمت دو نفت مزبور بسیار نزدیک به هم حرکت می‌کردند. در این شرایط، نفت برنت با اندکی تخفیف عرضه می‌شد تا بتواند در بازار آمریکا با نفت WTI رقابت کند. اما در اوایل سال ۲۰۱۱ به دلیل این کاهش قیمت، انقلاب شیل موجب افزایش تولید نفت آمریکا در این سال و رسیدن به سطح قابل توجهی شد، این فاصله قیمتی که مدت‌ها بسیار اندک بود، تغییر مسیر داد و نفت خام آمریکا نسبت به نفت برنت ارزان‌تر عرضه شد. چراکه تولیدات نفت خام سبک و شیرین آمریکا در حالی افزایش یافت که ظرفیت لوله‌های انتقال نفت‌خام از محل تولید و ذخیره‌سازی، شامل کوشینگ اوکلاهما (پایانه نفت سبک و شیرین بازار نیویورک (Nymex)) برای انتقال این نفت به پالایشگاه‌ها با محدودیت مواجه بود. بنابراین، قیمت نفت خام آمریکا با افت نسبی مواجه شد. اما اخیرا، زیرساخت‌های انتقال نفت در آمریکا سبب شده است تا فشار کمتری به قیمت WTI وارد شود. در واقع از اواسط سال ۲۰۱۲، ظرفیت لوله‌های انتقال نفت در کوشینگ افزایش قابل توجهی پیدا کرد و امکان ورود و خروج نفت به این پایانه تسهیل شد. همچنین، خطوط لوله و راه‌آهن‌های دیگری نیز راه‌اندازی شد که امکان انتقال آسان بشکه‌های نفتی از سایر مناطق، مثل تگزاس و نورث داکوتا، به مراکز پالایش نفت را فراهم کرد. به این ترتیب، حتی پالایشگاه‌های ساحل شرقی آمریکا که به‌طور سنتی از نفت برنت استفاده می‌کردند، در حال حاضر به راحتی به نفت خام سبک و شیرین آمریکا دسترسی دارند. جایگزین شدن نفت WTI با واردات نفت برنت در این مناطق سبب شد تا قیمت نفت برنت افت پیدا کند. به این ترتیب، اختلاف قیمتی نفت WTI و برنت که در دوران اوج خود به حدود ۲۳ دلار بر بشکه نیز رسیده بود، طی چند ماه گذشته به کمتر از ۳ دلار رسید. در این شرایط، آنچه آینده اختلاف قیمتی نفت خام آمریکا و برنت را تعیین می‌کند، تعادل میان رشد تولیدات نفت خام آمریکا در آینده و ظرفیت زیرساخت‌های انتقال نفت به پالایشگاه‌ها است. در حال حاضر اختلاف قیمت این دو شاخص نفت در حال گسترش است، اما نکته قابل توجه این است که بر خلاف گذشته این اختلاف قیمت این‌بار به دلیل کاهش تقاضا در آمریکا به وجود آمده است. طی یک ماه اخیر به دلیل اعتصابات کارگری برخی پالایشگاه‌های این کشور (در حال حاضر به ۱۲ پالایشگاه در‌گیر اعتصاب است) تعطیل شده است. این عامل که موجب کاهش تقاضای نفت خام در آمریکا شده افزایش موجودی نفت این کشور و رسیدن به سطح قابل توجهی را در پی داشته است. کاهش تقاضا و افزایش سطح موجودی نفت آمریکا موجب شده است که این نوع نفت به شکل قابل توجهی ارزان‌تر از برنت به فروش برسد. به‌طوری‌که از ۳۰ ژانویه که نفت تغییر مسیر داد و روند افزایشی را شروع کرده است، برنت بیش از ۳۰ درصد افزایش قیمت داده و از ۵۲/ ۴۷ دلار در هر بشکه به بیش از ۶۱ دلار رسیده است، در حالی که نفت خام آمریکا کمتر از ۴ درصد رشد داشته و از قیمت ۷۹/ ۴۷ دلار بر بشکه در ۳۰ ژانویه در حال حاضر به ۵۰ دلار نزدیک شده است. در عین حال باید در نظر داشت که بازار برنت پر‌ریسک‌تر از بازار نفت آمریکا است، چراکه آمریکا با قانون منع صادرات نفت خود تاثیر مسائل ژئوپلیتیک را بر بازار خود کاسته است. بر همین اساس طی یک ماه اخیر وقوع مسائل ژئوپلیتیک از جمله درگیری‌های لیبی، افزایش دامنه فعالیت‌های گروه تروریستی داعش، افزایش درگیری دولت نیجریه با گروه تروریستی بوکوحرام و همچنین احتمال از‌سرگیری درگیری‌های اوکراین و روسیه بر افزایش قیمت نفت برنت تاثیر بیشتری داشته است.

چشم‌انداز افزایش تقاضا

با وجود اینکه انتشار آمار افزایشی از حجم ذخیره‌سازی نفت آمریکا بهای این کالای استراتژیک را روز پنج‌شنبه در بازار نیویورک بیش از ۵ درصد کاهش داد، اما چشم‌انداز رشد تقاضا موجب صعود بهای طلای سیاه در روز جمعه شد. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در هفته منتهی به ۲۱ فوریه حجم ذخایر نفتی این کشور ۴/ ۸ میلیون بشکه افزایش داشت که حدودا دو برابر پیش‌بینی‌های قبل از آن بود. از طرفی روز گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که نفت ارزان موجب افزایش تقاضا و کاهش عرضه نفت در چند ماه آینده خواهد شد و همین مساله تعادل را به بازار نفت باز می‌گرداند. در این میان شرکت ملی نفت چین روز گذشته اعلام کرد که رشد تقاضای نفت این کشور در سال جاری میلادی به ۳ درصد خواهدرسید؛ در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌تر رشد تقاضای نفت چین را ۵/ ۲ درصد پیش بینی کرده بود. عوامل بالا نشان می‌دهد به زودی شاهد رشد تقاضا در بازار نفت خواهیم بود. در عین حال علی النعیمی، وزیر نفت عربستان نیز پیش از این با اعلام اینکه بازار نفت به آرامش رسیده است و به زودی شاهد رشد تقاضای نفت در جهان خواهیم بود، این تلقی را در بازار نفت ایجاد کرده که به زودی این کشور بهای نفت خود را افزایش خواهد داد. به گزارش رویترز، به احتمال زیاد سعودی‌ها بهای نفت تحویلی در ماه آوریل را حداقل ۹۵ سنت افزایش خواهند داد. در صورتی که عربستان به این اقدام دست بزند، ایران، عراق و کویت نیز قیمت نفت خود را افزایش خواهند داد.

تعمیق شکاف نفتی در دو بازار