وضعیت شرکت‌های بزرگ نفتی در جهان چگونه‌است؟
نیاز بازار نفت به سرمایه‌گذاری‌های جدید
محمد‌حسین بابالو: کاهش ۴۵ درصدی قیمت نفت در حالی رخ می‌دهد که ارزش سهام اغلب شرکت‌های نفتی کاهش کمتری را ثبت کرده‌اند؛ یعنی اوضاع سودآوری آنها به وخامت کاهش قیمت نفت نیست. این مطلب در کنار دورنمای افزایش عرضه نفت خام به بازارهای جهانی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری بر ذخایر سنتی و آن دسته از چاه‌های موجود در شیل اویل‌ها که با احداث تجهیزات وارد فاز اجرایی شده است ادامه داشته و حتی افزایش یافته است. کاهش قیمت فولاد، فلزات و محصولات پتروشیمی، کاهش قیمت‌های پیشنهادی پیمانکاران و محدودیت مناطق قابل سرمایه‌گذاری در ذخایر سنتی اکتشافی دورنمای کاهش قیمت تمام شده پروژه‌های جدید را هویدا ساخته که هنوز هم سرمایه‌گذاری‌های جدید را جذاب جلوه می‌دهد.
محمد‌حسین بابالو: کاهش ۴۵ درصدی قیمت نفت در حالی رخ می‌دهد که ارزش سهام اغلب شرکت‌های نفتی کاهش کمتری را ثبت کرده‌اند؛ یعنی اوضاع سودآوری آنها به وخامت کاهش قیمت نفت نیست. این مطلب در کنار دورنمای افزایش عرضه نفت خام به بازارهای جهانی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری بر ذخایر سنتی و آن دسته از چاه‌های موجود در شیل اویل‌ها که با احداث تجهیزات وارد فاز اجرایی شده است ادامه داشته و حتی افزایش یافته است. کاهش قیمت فولاد، فلزات و محصولات پتروشیمی، کاهش قیمت‌های پیشنهادی پیمانکاران و محدودیت مناطق قابل سرمایه‌گذاری در ذخایر سنتی اکتشافی دورنمای کاهش قیمت تمام شده پروژه‌های جدید را هویدا ساخته که هنوز هم سرمایه‌گذاری‌های جدید را جذاب جلوه می‌دهد. در نگاه اول کاهش قیمت نفت را باید با کاهش سودآوری شرکت‌های نفتی و کاهش حجم سرمایه‌گذاری‌ها در یک راستا برآورد کنیم. این در حالی است که انتظار کاهش سودآوری و کاهش شدید ارزش سهام شرکت‌هایی که در ذخایر نفت شیلی سرمایه‌گذاری کرده‌اند شدیدتر است.
هم‌اکنون ارزش سهام اغلب شرکت‌های نفتی کاهش یافته و ارزش سهام شرکت‌هایی همچون BP، رویال دات شل، توتال و چورون همگی نزولی هستند. این در حالی است که ارزش سهام این شرکت‌ها در بازارهای آمریکایی کاهش بیشتری را ثبت کرده و حتی در سایر کشورها توانسته افزایش مطلوبی را تجربه کند. افزایش شدید قیمت سهام شرکت اکسون موبیل در بازار برزیل در کنار کاهش ارزش آن در بازار آمریکا را می‌توان مهم‌ترین رخداد در روزهای گذشته دانست. افزایش ارزش دلار و رسیدن آن به بالاترین حد در ۷ سال اخیر را نیز می‌توان در این بین مهم ارزیابی کرد.
با توجه به کاهش قیمت فلزات و سیاست‌های تسهیل پولی، هزینه سرمایه‌گذاری در چاه‌های جدید به‌صورت نسبی کاهش داشته و البته در ضعف سرمایه‌گذاری‌ها، قطعا پیمانکاران نیز حاضر هستند تا با قیمت‌های کمتری پروژه‌های جدید را پذیرفته و اجرا کنند. کاهش قیمت خطوط لوله، توجه بیشتر به چاه‌های سنتی به جای شیل‌های نفتی، مشکلات امنیتی و خروج شرکت‌های بزرگی از میادین نفت در عراق، لیبی و شمال آفریقا یا حوزه‌های مشابه، افزایش سطح تکنولوژی و بهبود ماشین آلات و بسیاری موارد دیگر داده‌هایی است که جذابیت سرمایه‌گذاری در چاه‌های سنتی جدید را افزایش می‌دهد.
در بازارهای جهانی با سقوط قیمت نفت خام شاهد کاهش ارزش سهام شرکت‌های تولیدکننده نفت هستیم. این در حالی است که کاهش شدید قیمت نفت دلیل اصلی این کاهش بوده و هست ولی به نسبت سقوط قیمت نفت خام، ارزش سهم‌ها به این میزان کاهش نداشت. این نشان می‌دهد که سودآوری اغلب شرکت‌های بزرگ به نسبت سقوط قیمت نفت کاهش نداشته و افزایش ارزش دلار در کنار کاهش ارزش یورو بخش بزرگی از این کاهش قیمت را در بازارهای اروپایی پوشش می‌دهد. با توجه به این شرایط، وضعیت سخت فعلی برای اغلب شرکت‌های نفتی چندان سخت و غیرقابل تحمل هم نیست.
هم اکنون در اغلب کشورهای جهان مخصوصا در غرب آسیا و شمال آفریقا بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها در مناطق مرزی و حوزه‌های مشترک شکل گرفته که به دلیل مسائل امنیتی سرمایه‌گذاری‌های جدید با وقفه صورت گرفته و حتی شاهد کاهش مقطعی تولید و استخراج نفت نیز بودیم. این شرایط نشان می‌دهد که در این مناطق هنوز هم ذخایر نفتی بزرگی وجود داشته که قابلیت سرمایه‌گذاری دارد.
در حوزه‌های نفتی سنتی قیمت تمام شده نفت بسیار پایین است و با توجه به فشار مطلوب مخزن قیمت تمام شده هر بشکه نفت به ندرت به ۱۵ دلار می‌رسد. این مطلب نشان می‌دهد که حتی در قیمت‌های پایین‌تر از الان هم تولید ارزش اقتصادی دارد. البته اغلب دولت‌ها که نبض صنعت نفت خام کشورشان را در دست دارند با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند که جذابیت سرمایه‌گذاری‌های دولتی را کاهش می‌دهد. البته شرایط کلی سرمایه‌گذاری در بسیاری از کشورها همچون عراق هم اکنون به گونه‌ای است که از میزان نفت تولید شده کارمزد پیمانکار پرداخت شده که هنوز جذابیت سرمایه‌گذاری را بالا نگه می‌دارد. با توجه به این موارد در کنار شرایط سخت تولید در شیل اویل‌های جدید انتظار داریم شرکت‌های نفتی بزرگ در جهان مجددا به منطقه خلیج فارس باز گردند و شاید این بار نیاز به فرش قرمز هم نداشته باشند زیرا امنیت موجود در منطقه و جذابیت بالای سرمایه‌گذاری با محوریت پرداخت کارمزد در برابر تولید نفت و ساده‌سازی شرایط قراردادها می‌تواند از هر مشوقی بهتر عمل کند.
درخصوص شیل‌های نفتی شرایط دوگانه‌ای حکمفرما است. سرمایه‌گذاری بر ذخایری که تاکنون آغاز به کار نکرده یا تجهیزات مورد نیاز آنها تاکنون نصب نشده تقریبا متوقف شده و شاید برای همیشه به فراموشی سپرده شود. این در حالی است که ذخایری که تجهیزات مورد نیاز و آماده‌سازی‌های آن به مراحل پایانی خود نزدیک شده با افزایش فعالیت‌ها رو‌به‌رو است، تا جایی که در بسیاری از مناطق آمریکا حفاری در شیل‌های نفتی افزایش داشته است. مثلا داکوتای شمالی شاهد ۳ برابر شدن حفاری‌ها در ذخایر شیل اویل‌ها است. این مطلب قطعا افزایش حجم تولید آمریکا را در سال ۲۰۱۵ باعث خواهد شد.
نکته دیگر پذیرفتن شرایط جهانی است، زیرا هر چه می‌گذرد با کاهش قیمت نفت، جذابیت تولید نفت خام کاهش یافته ولی بازگشت خریداران و صنایع مصرف‌کننده در هر صورت واقعیت بازار است و بهتر است تصمیم‌سازان اقتصادی هم اکنون فرصت را مغتنم شمرده و حتی با شرایطی سخت‌تر نسبت به انعقاد قرارداد با شرکت‌های بزرگ جهانی به منظور سرمایه‌گذاری در ذخایر نفت و گاز اقدام کنند، زیرا با افزایش مجدد قیمت‌های جهانی، هر گونه ضرر و زیانی به سرعت مرتفع می‌شود.
کاهش سرمایه‌گذاری‌ها در ذخایر نفت و گاز واقعیت این روزهای بازار جهانی نفت است و این دقیقا برابر است با کاهش حجم تولید در ماه‌ها و حتی سال‌های آینده از چاه‌های قدیمی و سنتی فعلی که می‌تواند دورنمای بازار را تغییر دهد. در شرایط فعلی کشوری برنده خواهد بود که به سرمایه‌گذاری در ذخایر خود همت گماشته و البته استفاده از شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند در این بین بسیار مفید واقع شود. هر کشوری که تمایل دارد جایگاه خود را در آینده در بازار نفت از دست ندهد باید به افزایش سرمایه‌گذاری‌ها روی آورده و از آن در شرایط سخت فعلی استقبال کند.
بازار نفت و دورنمای شرایط پیش‌رو
در آخرین مبادلات قیمت نفت خام آمریکا با ۰۹/۱ درصد کاهش به ۵۲ دلار و ۶۹ سنت کاهش یافت. هم‌اکنون قیمت این نوع نفت در کمترین حد در بیش‌از ۵ سال اخیر قرار دارد و در حال تجربه روزهای سختی است. قیمت نفت سبک آمریکا پس از شکستن کف ۵۴ دلاری به نظر می‌رسد تا ۵۰ دلار در هر بشکه هم کاهش یابد ولی دورنمای مشخصی پیش روی قیمت‌ها پس از شکسته شدن کف قیمتی ۵۰ دلار در هر بشکه متصور نیست. عقب‌نشینی بسیاری از سرمایه‌گذاران از این بازار، محدود شدن سرمایه‌گذاری‌های جدید بر این صنعت، افزایش تردید نسبت به این بازار و البته کاهش قیمت حامل‌های سوختی و دیگر محصولات و فرآورده‌ها از نفت خام مهم‌ترین واقعیت‌های این نوع نفت در بازار آمریکا است.
دیروز قیمت نفت برنت با کاهش ۵۹/۱ درصدی به ۵۶ دلار و ۴۲ سنت کاهش یافت. هم‌اکنون قیمت این نوع نفت در کمترین حد از سال ۲۰۰۸ تاکنون قرار داشته که نشان‌دهنده کاهش ۴۸ درصدی قیمت‌ها است. به نظر می‌رسد ادامه افزایش حجم تولید در برخی از کشورها در کنار دورنمای کاهش قیمت نفت خام در بازار آمریکا برای قیمت این نوع نفت نیز آینده جذابی متصور نیست. از سویی با توجه به فاصله قیمتی بین نفت خام آمریکا و نفت برنت، شاید احتمال کاهش بیشتر قیمت نفت برنت حتی بیش از نفت آمریکا هم وجود داشته باشد که شرایط سختی را پیش روی بازار تصویر خواهد کرد.
قرابت بالاتر قیمت نفت برنت و سبد نفت اوپک و همچنین کاهش جهانی قیمت نفت روزهای سخت مشابهی را پیش روی قیمت این سبد نفت خام قرار خواهد داد که البته سودآوری کشورهای تولیدکننده را قطعا محدود خواهد کرد. این موارد بر روند سرمایه‌گذاری‌ها بر صنعت نفت نیز مؤثر خواهد بود.
دورنمای قیمت نفت در سال آینده میلادی چندان جذاب نیست. از سویی هم اکنون حجم تولید نفت خام آمریکا در بالاترین حد در ۳ دهه اخیر است و برای سال آینده به بالاترین حد در ۴۵ سال گذشته بالغ خواهد شد. عراق و روسیه هم شرایط مشابهی داشته و با افزایش حجم تولید خود به بالاترین حد در چند دهه اخیر رسیده است. به نظر می‌رسد در روزها و هفته‌های ابتدایی سال ۲۰۱۵، شرایط وخیم بازار نفت ادامه یافته و می‌توان انتظار ثبت رکوردهای ضعیفی را داشته باشیم.
مهم‌ترین رخدادها در بازار نفت
- کاهش قیمت نفت خام به پایین ترین حد در پنج سال اخیر
- افزایش ارزش دلار
- توقف سرمایه‌گذاری‌های جدید در ذخایر شیل که تجهیزات و امکانات مورد نیاز آن هنوز نصب نشده است
- افزایش شدید حجم حفاری‌ها در ذخایر شیل که تجهیزات آن نصب شده و فعالیت آن آغاز شده است
- انتظار افزایش حجم عرضه نفت خام در بازارهای جهانی
- کاهش قیمت تمامی فلزات و فولاد و کاهش قیمت تمام شده پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های جدید
- کاهش قیمت‌های پیشنهادی پیمانکاران بزرگ برای اجرای پروژه ها
- توجه بیشتر به ذخایر سنتی در کشورهای مختلف جهان به جای شیل اویل ها
- افزایش تکنولوژی‌های اکتشافی و استخراجی و افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در ذخایر سنتی بکر
- مشکلات ژئوپلیتیک در بسیاری از کشورهای نفت‌خیز که جذابیت سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها را با محدودیت پتانسیل‌های اجرایی افزایش می‌دهد.
- کاهش حجم سرمایه‌گذاری‌ها در ذخایر نفتی به دلیل کاهش قیمت نفت در اغلب کشورهای جهان
- حرکت آرام و چراغ خاموش برخی از کشورهای دارنده ذخایر نفت خام برای سرمایه‌گذاری در ذخایر خود به‌منظور مقابله با افت تولید در ماه‌ها و سال‌های آینده
- احتمال کاهش حجم عرضه در سال‌های آینده به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری ها
ارسال نظر