غلامعلی رحیمی طی هفته گذشته به دنبال تلاش معامله‌گران برای سودبری از نوسان بهای نفت در پایان هفته، رشد شدید عرضه نفت در آمریکای شمالی، افزایش قابل توجه سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا، کاهش واردات روزانه نفت خام آمریکا و افزایش صادرات نفت خام عراق از پایانه‌های جنوبی این کشور از یک سو و همچنین بروز نشانه‌هایی از بهبود شرایط تقاضای نفت خام، بهبود فعالیت‌های بخش خصوصی در حوزه یورو، استمرار نگرانی‌ها درباره بحران اوکراین و سرنوشت مبهم ازسرگیری تولید نفت میدان‌های نفتی تعطیل شده لیبی از سوی دیگر، بهای نفت خام در بازارهای جهانی از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود.
بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (21 الی 25 آوریل) از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود 37/104 دلار در هر بشکه تا کمتر از 100 دلار و 6 سنت کاهش یافت. طی هفته گذشته عمده ترین عوامل تضعیف کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
• تلاش معامله‌گران برای سودبری از نوسان بهای نفت در پایان هفته؛
• رشد شدید عرضه نفت در آمریکای شمالی؛
• تبدیل شدن ایالت تگزاس آمریکا به یکی از تولیدکنندگان عمده نفت جهان تا پایان سال با وجود نگرانی شهروندان به دلیل استخراج ذخایر نامتعارف؛
• افزایش ۶/۳ میلیون بشکه‌ای سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۱۱ الی ۱۸ آوریل و رسیدن آن به سطح ۷/۳۹۷ میلیون بشکه؛
• کاهش ۴۷۵ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۱۱ الی ۱۸ آوریل و رسیدن آن به سطح ۷۹۶/۷ میلیون بشکه در روز؛
• افزایش ۵۹ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۱۱ الی ۱۸ آوریل و رسیدن آن به سطح ۳۶۰/۸ میلیون بشکه در روز؛
• کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره ۲۵-۲۱ آوریل؛
• افت فعالیت‌های صنعتی چین (دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان پس از آمریکا) برای چهارمین ماه پیاپی؛
• کاهش ۲/۶ درصدی تولیدات پالایشگاهی اروپا در ماه مارس در مقایسه با ماه فوریه به علت تعطیلی چند پالایشگاه در آغاز فصل تعمیرات؛
• افزایش صادرات نفت خام عراق از پایانه‌های جنوبی این کشور در ٢٣ روز نخست ماه آوریل به حدود ۲/۵۵ میلیون بشکه در روز که حدنصاب تازه‌ای به شمار می‌رود.
البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات مثبت موجب تقویت قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شد و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
• بروز نشانه‌هایی از بهبود شرایط تقاضای نفت خام در پی انتشار آمارهای مثبت اقتصادی؛
• بهبود فعالیت‌های بخش خصوصی در حوزه یورو در ۳ ماهه دوم سال ۲۰۱۴ (بهترین وضعیت در ۳ سال گذشته)؛
• استمرار نگرانی‌ها درباره بحران اوکراین در پی هشدار کشورهای آلمان، آمریکا و انگلستان نسبت به افزایش تحریم‌های خود در برابر روسیه، پس از پافشاری جدایی‌طلبان طرفدار روسیه بر اشغال مواضع دولتی در شرق اوکراین؛
• کاهش ارزش دلار در مقابل یورو؛
• افزایش ۳۶۷ هزار بشکه‌ای خوراک پالایشی آمریکا طی دوره ۱۱ الی ۱۸ آوریل و رسیدن آن به سطح ۹۸۰/۱۵ میلیون بشکه در روز؛
• کاهش ۹/۲ درصدی سطح ذخیره سازی نفت خام در چین در پایان ماه مارس نسبت به ماه پیش از آن؛
• افت ٧٠ درصدی تولید پلاس پترول در بزرگ‌ترین بلوک نفتی پرو، به دلیل اعتراض‌های بومی؛
• کاهش ۱۱ درصدی صادرات نفت خام ویتنام در ٤ ماه نخست سال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته؛
• کاهش ٧ درصدی تولید نفت کلمبیا در پی تداوم تعطیلی خط لوله کلیدی انتقال نفت کلمبیا بر اثر انفجار بمب؛
• تعطیلی پایانه نفتی فورکادوس نیجریه به دلیل خرابکاری شبه‌نظامیان؛
• سرنوشت مبهم ازسرگیری تولید نفت میدان‌های نفتی تعطیل شده لیبی، با توجه به اعلام شورشیان شرق این کشور مبنی بر تداوم اشغال پایانه‌های بزرگ نفتی السیدر و راس لانوف؛
• ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام.
براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۲۱ الی ۲۴ آوریل، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۳۴/۱۰۵ دلار در هر بشکه تا ۲/۱۰۵ دلار کاهش یافت.
میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۴ آوریل، با ۲۲ سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۵ دلار و ۱۸ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۷ آوریل معادل ۱۰۵ دلار و ۴۰ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه آوریل (تا ۲۴ آوریل ۲۰۱۴)، با ۴ سنت کاهش نسبت به میانگین ماه مارس، به هر بشکه ۱۰۴ دلار و ۱۱ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه مارس معادل ۱۰۴ دلار و ۱۵ سنت در هر بشکه بود.
روند تغییرات روزانه قیمت نفت خام در بازارهای مختلف
متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران طی دوره ۲۱ الی ۲۴ آوریل از یک روند نوسانی برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۴۳/۱۰۵ دلار تا بیش از ۹۵/۱۰۵ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۲ آوریل افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۵۵/۱۰۵ دلار در هر بشکه کاهش یافت.
قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه ژوئن، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۹۵/۱۰۹ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۱ آوریل تا بیش از ۳۳/۱۱۰ دلار در تاریخ ۲۴ آوریل افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۵۸/۱۰۹ دلار در تاریخ ۲۵ آوریل کاهش یافت. همچنین در روز ۲۵ آوریل، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۹۸/۸ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.
براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۱۸ آوریل ۲۰۱۴ معادل ۷/۳۹۷ میلیون بشکه بوده که در مقایسه با هفته قبل (۱۱ آوریل) به میزان ۶/۳ میلیون بشکه افزایش یافته است و معادل ۱/۹ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۹ آوریل ۲۰۱۳ بیشتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل به میزان ۱/۰ روز کاهش یافته و در سطح ۶/۲۵ روز قرار گرفته که معادل ۴/۰ روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان ۳۶۷ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۹۸۰/۱۵ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان ۴۹۲/۱ میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۱۱ الی ۱۸ آوریل به میزان ۵۹ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۳۶۰/۸ میلیون بشکه در روز قرار گرفته و معادل ۰۳۴/۱ میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۹ آوریل ۲۰۱۳ است.
در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۲۷۱/۸ میلیون بشکه در روز به ۷۹۶/۷ میلیون بشکه (معادل ۴۷۵ هزار بشکه در روز) کاهش یافته که معادل ۲۳۲ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
* دانشجوی دکتری اقتصاد انرژی و تحلیلگر موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)

چرا قیمت نفت کاهش یافت؟

چرا قیمت نفت کاهش یافت؟