چشم‌انداز مثبت اقتصادی و افزایش قیمت نفت

غلامعلی رحیمی طی هفته گذشته به دنبال انتشار آمارهای مثبت از اقتصاد آمریکا، افزایش خوش‌بینی به بازگشت رونق به اقتصاد اروپا و افزایش تقاضای نفت و همچنین نگرانی‌ها نسبت به عرضه نفت خام در بازارهای جهانی به دنبال تداوم اختلال‌ها در صنعت نفت لیبی از یکسو و کاهش پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ از سوی دیگر، بهای نفت خام در بازارهای جهانی از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود. بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی روزهای گذشته (۱۳ الی ۲۳ دسامبر) از یک روند افزایشی داشته و از ۶/۹۶ دلار در هر بشکه تا ۱۲/۹۹ دلار افزایش یافت.

بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی روزهای گذشته (13 الی 23 دسامبر) از یک روند افزایشی داشته و از 6/96 دلار در هر بشکه تا 12/99 دلار افزایش یافت. طی هفته گذشته عمده ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارت بودند از:

• انتشار آمارهای مثبت از اقتصاد آمریکا؛

• انتشار داده‌های امیدوارکننده از بخش تولید آمریکا؛

• نگرانی‌ها درباره عرضه نفت خام در بازارهای جهانی به دنبال تداوم اختلال در صنعت نفت لیبی؛

• افزایش ۸۷۰ هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۶ الی ۱۳ دسامبر و رسیدن آن به سطح ۷۳۲/۷ میلیون بشکه در روز؛

• کاهش ۱۷ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره ۶ الی ۱۳ دسامبر و رسیدن آن به سطح ۰۵۸/۸ میلیون بشکه در روز؛

• کاهش ۹/۲ میلیون بشکه ای سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره ۶ الی ۱۳ دسامبر و رسیدن آن به سطح ۳/۳۷۲ میلیون بشکه؛

• افزایش ارزش شاخص بورس‌های جهانی طی دوره ۲۰-۱۶ دسامبر؛

• تهدید تولید نفت خام سودان جنوبی در پی سرایت خشونت‌ها به میدان‌های نفتی کلیدی این کشور؛

• افزایش ۵/۱۰ درصدی واردات نفت خام و ال ان جی ژاپن در ماه نوامبر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، بر اساس آمار وزارت دارایی این کشور؛

• افزایش خوش‌بینی درباره بازگشت رونق به اقتصاد اروپا و افزایش تقاضای نفت؛

• انتشار آمار امیدوارکننده درباره تولیدات کارخانه‌ای در آلمان؛

• کاهش ۴ درصدی تولید نفت خام آذربایجان در ماه نوامبر در مقایسه با ماه اکتبر؛

• کاهش صادرات نفت خام عراق در دسامبر و ناتوانی این کشور در تحقق هدف تولید نفت خام ۵/۳ میلیون بشکه‌ای در روز در سال ٢٠١٣؛

• کاهش ۲۳۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت اوپک در ماه نوامبر در مقایسه با اکتبر و رسیدن آن به سطح ۷/۲۹ میلیون بشکه در روز در پی بحران صنعت نفت لیبی، بر اساس تازه ترین نظرسنجی موسسه پلاتس از مسوولان اوپک و کارشناسان بازار نفت؛

• ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام.

البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری نمود. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:

• کاهش ۱۰ دلاری پیش‌بینی دویچه بانک آلمان از بهای نفت خام در سال ۲۰۱۴ با توجه به رشد تولید نفت شیل آمریکا و بهبود چشم‌انداز عرضه نفت خاورمیانه و شمال آفریقا؛

• پیش‌بینی یکی از مقام‌های ارزی بانک HSBC مبنی بر احتمال کاهش بهای نفت خام در سال ٢٠١٤ در پی رشد تولید نفت خام برخی از کشورهای اوپک و غیر اوپک؛

• پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا مبنی بر افزایش تولید نفت خام آمریکا تا بیش از ۶/۹ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۱۶؛

• پیش‌بینی معامله‌گران درباره پایان سیاست‌های تشویقی از سوی بانک مرکزی آمریکا؛

• افزایش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره ۲۰-۱۶ دسامبر ؛

• اعتصاب در پالایشگاه‌های نفت فرانسه و کاهش تقاضا برای نفت خام برنت؛

• افزایش تولید نفت خام نروژ در ماه نوامبر؛

• افزایش تولید نفت و گاز چین در ماه نوامبر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته؛

• افزایش ۳۸۰ هزار بشکه‌ای ( ۶/۱ درصدی) صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا واکوادور) در ۴ هفته منتهی به ۲۸ دسامبر در مقایسه با ۴ هفته منتهی به ۳۰ نوامبر و رسیدن آن به سطح ۱۴۰/۲۴ میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس.

بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱۳ الی ۲۳ دسامبر، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۹۵/۱۰۵ دلار در هر بشکه تا ۱۵/۱۰۸ دلار افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۹ دسامبر، با ۸ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۰۶ دلار و ۹۳ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۳ دسامبر معادل ۱۰۶ دلار و ۸۵ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه دسامبر (تا ۱۹ دسامبر)، با ۲ دلار و ۳۱ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه نوامبر، به هر بشکه ۱۰۷ دلار و ۲۸ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه نوامبر معادل ۱۰۴ دلار و ۹۷ سنت در هر بشکه بود.

متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران نیز طی دوره ۱۳ الی ۱۹ دسامبر از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از ۳۹/۱۰۷ دلار در هر بشکه تا ۱۸/۱۰۸ دلار افزایش یافته است.

قیمت نفت خام برنت دریای شمال نیز در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه ژانویه ۲۰۱۴، از یک روند افزایشی داشته و از ۳۲/۱۰۸ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۳ دسامبر تا ۵۳/۱۱۱ دلار در تاریخ ۲۳ دسامبر افزایش یافت. همچنین در روز ۲۰ دسامبر، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۴۵/۱۲ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.

بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۱۳ دسامبر معادل ۳/۳۷۲ میلیون بشکه بوده که در مقایسه با هفته قبل از آن

(۶ دسامبر) به میزان ۹/۲ میلیون بشکه کاهش یافته و معادل ۷/۰ میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۱۲ بیشتر است.

میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل به میزان ۳/۰ روز کاهش یافته و در سطح ۴/۲۳ روز قرار گرفته است که معادل ۷/۰ روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۹۳۱/۱۵ میلیون بشکه قرار گرفته که به میزان ۳۳۷ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.

تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۶ الی ۱۳ دسامبر به میزان ۱۷ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۰۵۸/۸ میلیون بشکه قرار گرفته و معادل ۱۹۵/۱ میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۴ دسامبر ۲۰۱۲ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۸۶۲/۶ میلیون بشکه در روز به ۷۳۲/۷ میلیون بشکه (معادل ۸۷۰ هزار بشکه در روز) افزایش یافته که معادل ۶۶۷ هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.

کارشناس موسسه مطالعات بین المللی انرژی

(www.iies.org)