جرقه سوریه در انبار نفت
گروه نفت و پتروشیمی - حمزه بهادیوند چگینی: 2 سال پس از آغاز جنگ‌های داخلی در سوریه و درگیری‌های پیاپی بین مخالفان و دولت، حالا برخی کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا منتظرند اوباما به جنگ علیه این کشور اقدام کند؛ آن هم به این دلیل که معتقد است اسد علیه مردم و مخالفان از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده است.
آمریکا با اطمینان از سلاح‌های شیمیایی سخن می‌گوید و بارها در این مدت از قطعی بودن حمله به سوری‌ها سخن گفته و همین موضوع بازارهای نفت جهان را با روندهای افزایشی مواجه کرده است، به طوری که در این مدت قیمت‌های جهانی نفت خام هر بار که تهدیدها بالا می‌گرفت اوج می‌یافتند و برعکس با کاهش تهدیدها یا انتشار اخباری نسبتا مثبت از فروکش کردن تب جنگ، قیمت‌ها تا حدی افت می‌کردند تا جایی که دیروز با مطرح شدن طرح روسیه مبنی بر دخالت سازمان ملل در مباحث سوریه، قیمت نفت دوباره کاهش یافت. به گفته کارشناسان بازار، آنچه خطرناک است سرایت آثار جنگ به سایر کشورهای منطقه است که ممکن است امنیت عرضه نفت را در خلیج‌فارس با تهدیدی جدی مواجه کند. در این صورت همانطور که مؤسسات معتبر نفتی دنیا پیش‌بینی کرده‌اند قیمت نفت می‌تواند تا ۱۵۰ و در حالتی بدبینانه تا ۲۰۰ دلار برسد. به قیمت‌های نفت دقت کنید؛ قیمت نفت برنت در حدود ۱۵ درصد افزایش بها را در مقایسه با ۳ ماه پیش تجربه کرده است. تنها نفت نیست که با این تغییرات روبه‌رو شده، بلکه سایر بازارها نیز یا تغییرات شدیدی را تجربه کرده‌اند یا پیش‌بینی می‌شود تجربه کنند، به طوری که صاحبان سرمایه به دلیل احتمالی که در تغییر ارزش دارایی‌های خود می‌دهند ممکن است به سمت بازار طلا بازگردند و قیمت‌های طلا دوباره افزایش یابند.
در این بین با نگاهی به آمارهای ۳ سال پیش سازمان اطلاعات انرژی آمریکا، درمی‌یابیم پیش از آنکه جنگ‌های داخلی در سوریه آغاز شوند، پیش‌بینی شده است میزان تولید نفت به ۳۶۷ هزار و ۱۰۰ بشکه در روز برسد که این رقم اگر محقق می‌شد، نیم درصد تولید جهانی نفت را شامل می‌شد و این کشور را در جایگاه سی‌وچهارمین تولیدکننده نفت جهان قرار می‌داد، اما در حال حاضر نه تنها این رقم محقق نشده است که حتی تولید این کشور با کاهش بیشتری در مقایسه با سال ۲۰۱۰ روبه‌رو شده و در نتیجه اهمیت آن نیز در سبد نفت دنیا افت بیشتری را نشان می‌دهد، اما همسایگان سوریه تولیدات چشمگیر و سهم‌های بالایی در تولید نفت جهان در اختیار دارند، به عنوان مثال عربستان سعودی دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان بعد از روسیه است و ایران چهارمین تولیدکننده محسوب می‌شود. عراق، کویت، امارات، قطر، حتی مصر و سودان و... همگی در این منطقه و در همسایگی سوریه قرار دارند. به عقیده کارشناسان بازار، طی ۲ سال گذشته جنگ‌های داخلی در سوریه امنیت منطقه و بازار نفت را زیر سؤال نبرده بود تا اینکه ایالات متحده با دخالت در این موضوع، به نوعی در حال تبدیل این موضوع به یک جنگ تمام عیار منطقه‌ای است. آنها می‌پرسند آیا ضرورت دارد اختلافات داخلی یک کشور را به اختلافات منطقه‌ای تبدیل کرده و دامنه این اختلافات را به همه کشورها بکشند و به این ترتیب به واسطه قیمت نفت تمام جهان را درگیر این معضل کنند؟ تحلیلگران می‌پرسند آمریکا دنبال چیست؟
در این بین اما به گفته یکی از فعالان بازار نفت، چه در منطقه جنگ پیش آید و چه جنگی درنگیرد، قیمت نفت بالای ۱۰۰ دلار باقی خواهد ماند. به عقیده سین هایمن، قیمت نفت آمریکا این پتانسیل را دارد که در دامنه ۱۰۸ تا ۱۱۷ دلار و نفت برنت می‌تواند تا ۱۲۵ دلار افزایش یابد که این پیش‌بینی‌ها به عقیده وی سهل الوصول‌ترین قیمت‌ها در شرایط کنونی هستند.
به عقیده این فعال بازار نفت، تولید برخی کشورها همچون لیبی با کاهش مواجه شده و این موضوع بر بازار اثر دارد. ریسک‌های موجود در مصر، مشکلات تولید در نیجریه و مسائلی که در سودان اتفاق افتاده همگی بازار را با چالش کمبود عرضه مواجه می‌کنند که می‌تونند موید افزایش قیمت‌ها در آینده باشند. این در شرایطی است که سرمایه‌گذاری‌های نفتی در این مناطق نیز کاهش قابل توجهی یافته و بنابراین برنامه ریزی‌های بلندمدت نفتی نیز با مشکلات بزرگی مواجهند و می‌توانند به تثبیت قیمت‌های بالاتر در میان مدت و بلند مدت منجر شوند.
اما سوالی که رویترز سعی کرده به آن پاسخ دهد آن است که آیا این احتمال وجود دارد سرمایه‌گذاران از حضور در میادین گازی دریایی در شرق مدیترانه به دلیل جنگ و مسائل مرتبط با آن خودداری کنند؟ پیش از این میادین گازی لبنان به دنبال جذب سرمایه‌های خارجی قابل توجهی برای توسعه این بخش بود که طبق اخبار مناقصه‌های جدید این میدان در نتیجه اتفاقاتی که افتاده به تاخیر افتاده است، به طوری که به گزارش بلومبرگ، برگزاری دور نخست مناقصه‌های گازی لبنان که قرار بود چهارم نوامبر (١٣ آبان) برگزار شود، به زمان دیگری موکول شده است. بر این اساس به گزارش «شانا» وزیر انرژی لبنان اعلام کرد: پس از تصویب نشدن حکم‌های لازم برای آغاز فرآیند برگزاری این دور از مناقصه‌ها از سوی دولت لبنان، بیروت نخستین دور از مناقصه‌های خود را برای واگذاری مجوزهای اکتشاف میدان‌های فراساحل نفت و گاز به تعویق‌انداخت. وی در کنفرانس خبری در بیروت، پایتخت لبنان گفت: برگزاری این دور از مناقصه‌ها به ١٠ دسامبر (١٩ آذر) موکول شده است. شرکت‌های بین‌المللی مانند اکسان موبیل آمریکا و توتال فرانسه واجد شرایط برای حضور در مناقصه اکتشاف نفت و گاز در سواحل لبنانی دریای مدیترانه بوده‌اند. باسیل اظهار کرد: اگر این حکم‌ها تا دوم اکتبر (١٠ مهر) تصویب شود، دولت لبنان می‌تواند برنامه‌های خود برای امضای قراردادها را تا ٣١ مارس ٢٠١٤ پیش ببرد. شرکت‌های واجد شرایط برای حضور در مناقصه گازی لبنان به عنوان اپراتور عبارتند از: شرکت‌های آمریکایی آنادارکو پترولیوم، شورون، اکسان موبیل، انی ایتالیا، اینپکس ژاپن، پتروبراس برزیل، پتروناس مالزی، رپسول اسپانیا، شرکت انگلیسی-هلندی شل، استات اویل نروژ، توتال فرانسه و مائرسک دانمارک.

کاهش قیمت نفت
قیمت جهانی نفت پس از پیشنهاد روسیه برای بازدید بازرسان سازمان ملل از سلاح‌های شیمیایی سوریه سه دلار کاهش یافت و به ۷۴/۱۱۲ دلار در هر بشکه رسید. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از رویترز، پس از اینکه روسیه به منظور کمک به سوریه پیشنهاد کرد تا بازرسان بین‌المللی از سلاح‌های شیمیایی این کشور بازدید کنند، نگرانی‌ها در مورد ایجاد اختلال در عرضه نفت کاهش یافت و قیمت این کالای اساسی به پایین‌ترین میزان در یک هفته اخیر، به کمتر از ۱۱۳ دلار در هر بشکه رسید.
قیمت نفت برنت دریای شمال نیز در اواخر ماه گذشته به علت نگرانی‌ها در مورد حمله نظامی احتمالی آمریکا به سوریه و احتمال اختلال در عرضه نفت در خاورمیانه به بیش از ۱۱۷ دلار افزایش یافته بود. بن لی براون، تحلیلگر بازار آپشن اکسپرس در سیدنی گفت: ما شاهد کاهش در قیمت‌های نفت هستیم. وی افزود: هنوز احتمال حمله آمریکا به سوریه وجود دارد، اما به نظر نمی‌رسد که این احتمال به قوت هفته گذشته باشد.
هر بشکه نفت برنت دریای شمال برای تحویل در ماه اکتبر با ۱۲/۳ دلار کاهش به ۷۴/۱۱۲ دلار معامله شد. نفت سبک آمریکا نیز ۷۱/۱ دلار کاهش یافت و ۳۹/۱۰۸ دلار به ازای هر بشکه فروخته شد. تحلیلگران معتقدند که هنوز روش‌های بدون خشونت برای حل مساله سوریه یک گزینه منطقی خواهد بود، زیرا اگر این تنش‌ها به کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه مانند ایران و سوریه کشیده شود، قیمت نفت به شدت افزایش خواهد یافت.
لی براون توضیح داد: اگر تنش‌های سوریه برطرف شود، ما شاید شاهد کاهش قیمت نفت برنت به کمتر از ۱۱۰ دلار در هر بشکه و حتی کمتر خواهیم بود. هر بشکه سبد نفتی اوپک نیز در ششم سپتامبر با ۶۳ سنت افزایش نسبت به روز پیش از آن ۱۰/۱۱۲ دلار معامله شد.